اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات56
تعداد شماره‌ها2,157
تعداد مقالات22,285
تعداد مشاهده مقاله98,673,474
تعداد دریافت فایل اصل مقاله37,628,622
ذوالانواری شیرازی, سپیده, فرج زاده, زکریا. (1401). تعیین‌کننده‌های صادرات و تراز تجاری بخش کشاورزی ایران. سامانه مدیریت نشریات علمی, 36(4), 413-429. doi: 10.22067/jead.2023.77925.1148
سپیده ذوالانواری شیرازی; زکریا فرج زاده. "تعیین‌کننده‌های صادرات و تراز تجاری بخش کشاورزی ایران". سامانه مدیریت نشریات علمی, 36, 4, 1401, 413-429. doi: 10.22067/jead.2023.77925.1148
ذوالانواری شیرازی, سپیده, فرج زاده, زکریا. (1401). 'تعیین‌کننده‌های صادرات و تراز تجاری بخش کشاورزی ایران', سامانه مدیریت نشریات علمی, 36(4), pp. 413-429. doi: 10.22067/jead.2023.77925.1148
ذوالانواری شیرازی, سپیده, فرج زاده, زکریا. تعیین‌کننده‌های صادرات و تراز تجاری بخش کشاورزی ایران. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1401; 36(4): 413-429. doi: 10.22067/jead.2023.77925.1148

تعیین‌کننده‌های صادرات و تراز تجاری بخش کشاورزی ایران

مجله اقتصاد و توسعه کشاورزی
مقاله 6، دوره 36، شماره 4 - شماره پیاپی 57، دی 1401، صفحه 413-429    اصل مقاله (672 K)
نوع مقاله: مقالات پژوهشی به زبان انگلیسی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jead.2023.77925.1148
نویسندگان
سپیده ذوالانواری شیرازی؛ زکریا فرج زاده*
گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
چکیده
ایران با هدف کاهش وابستگی به درآمدهای حاصل از صادرات نفت و گاز، قصد دارد صادرات غیرنفتی را گسترش دهد. در همین راستا، این پژوهش سعی دارد عوامل تعیین­کننده صادرات و تراز تجاری بخش کشاورزی ایران را بررسی کند. برای صادرات از مدل جاذبه و داده­های ترکیبی سال­های 1997تا 2017 استفاده شد. هم­چنین تراز تجاری بخش کشاورزی و زیربخش­های آن با استفاده از داده­های دوره 1978 تا 2018 مطالعه شد. نتایج مدل جاذبه نشان داد متغیر فاصله بر میزان صادرات اثر منفی دارد. در حالی که اثر متغیرهای تولید ناخالص داخلی ایران و کشورهای واردکننده مطابق انتظار، مثبت به­دست آمد. یافته­ها نشان داد یک درصد افزایش تولید ناخالص داخلی سرانه ایران موجب افزایش صادرات محصولات کشاورزی به میزان 42/3 درصد خواهد شد. اما ضریب به­دست آمده برای تولید ناخالص کشورهای واردکننده از اهمیت آماری پایینی برخوردار بود. هم­چنین مشخص گردید افزایش جمعیت کشورهای واردکننده موجب افزایش تقاضا برای صادرات محصولات کشاورزی ایران خواهد شد. درجه بازبودن اقتصاد اثر مثبت و معنی­داری بر صادرات نشان داد. ضریب متغیر نرخ ارز واقعی در حدود 9/0 به­دست آمد و مشخص گردید تغییرات صادرات با تغییرات نرخ ارز هم جهت است. تحریم­های شدید بر صادرات محصولات کشاورزی ایران اثر منفی نشان داد اما تحریم­های کم، فاقد اثر معنی­دار ارزیابی شد. هم­چنین نتایج نشان داد متغیر بحران جهانی اقتصاد می­تواند موجب کاهش صادرات محصولات کشاورزی ایران شود. در تصریح تراز تجاری مشخص گردید ارزش­افزوده بخش کشاورزی و زیربخش­های آن بر بهبود تراز تجاری اثر مثبت دارد. اما اثر نرخ ارز واقعی بر تراز تجاری بخش کشاورزی و زیربخش­های زراعت و دام و طیور منفی ارزیابی شد که نشان­دهنده تأیید تئوری منحنی J است. اما برای زیربخش باغبانی مورد تأیید قرار نگرفت. نوسانات نرخ ارز با استفاده از دو متغیر تغییرات مثبت و منفی این متغیر، و هم­چنین اثر ARCH حاصل از تخمین مدل خودتوضیح میانگین متحرک در مدل لحاظ شد. اثر این دو متغیر ضمن تفاوت در اندازه ضریب، الزاماً هم­جهت نبود. اثر متغیر درجه باز­بودن اقتصاد بر تراز تجاری بخش کشاورزی و زیربخش باغبانی مثبت ارزیابی شد. به این معنی که تولید آنها مبتنی بر مزیت نسبی است. در حالی­که اثر این متغیر بر تراز تجاری زیربخش­های زراعت و دام­وطیور منفی به­دست آمد. هم­چنین پیامد تحریم­ها بر تراز تجاری منفی ارزیابی شد.
کلیدواژه‌ها
بخش کشاورزی؛ تراز تجاری؛ صادرات؛ مدل جاذبه
مراجع
  1. Abu Hatab, A., Romstad, E., & Huo, X. (2010). Determinants of Egyptian agricultural export: A gravity model approach. Modern Economy 1: 134-143. http://doi.org/10.4236/me.2010.13015.
  2. Aghaei, M., Rezagholizade, M., & Mohammdrezaei, M. (2018). Impact of economic and commercial sanctions on Iran's trade relations and their major trading partners. Strategic Studies of Public Policy 28: 49-68. http://sspp.iranjournals.ir/article_30294.html. (In Persian)
  3. Agostino, M.R., Aiello, F., &Cardamone, P. (2007). Analyzing the impact of trade preferences in gravity models: Does aggregation matter?. TRADEAG Working Paper 7294: 1-35. http://doi.org/10.22004/ag.econ.7294.
  4. AhmadianYazdi, F., Salimifar, M., & Ahmadi Shadmehri, M. (2015). The impact of trade liberalization and economic growth on non-oil bilateral trade flow between Iran and china over the period 1981-2012. Economic Growth and Development Research 20: 11-30. (In Persian). http://doi.org/1001.1.22285954.1394.5.20.1.5.
  5. Anderson, J.E., & Van Wincoop, E. (2003). Gravity with gravitas: A solution to the border puzzle, The American Economic Review 93: 170-192. https://www.jstor.org/stable/3132167.
  6. Arman, S.A., Salahmanesh, A., & Alaei, R. (2018). Investigating the effect of the comprehensive sanctions of the Security Council on the trade volume of Iran and selected countries, focusing on the effect of the recent financial crisis. Strategy and Development 53: 188-214. (In Persian). https://www.magiran.com/volume/131812.
  7. Bahmani-Oskooee, M. (1991). Is there a long-run relation between the trade balance and the real effective exchange rate of LDCs?. Economic Letter 36: 403-407. https://doi.org/10.1016/0165-1765(91)90206-Z.
  8. Bahmani-Oskooee, M., & Fariditavana, H. (2016). Nonlinear ARDL approach and the J-Curve phenomenon. Open Economic Review 27: 51-70. https://doi.org/10.1007/s11079-015-9369-5.
  9. Baltagi, B.H. (2008). Econometric Analysis of Panel Data. 4th John Wiley & Sons Ltd, Chic Ester. https://doi.org/10.1007/978-3-030-53953-5.
  10. Beak, J., & Koo, W.W. (2007). Dynamic interrelationships between the U.S. agricultural trade balance and the Macroeconomy. Journal of Agricultural and Applied Economics 39(3): 457–470.https://doi.org/10.1017/S1074070800023208.
  11. Bergstrand, J.H. (1990). The Heckscher-Ohlin-Samuelson model, the Linder hypothesis and the determinants of bilateral intra-industry trade. The Economic Journal 100(403): 1216-1229. https://doi.org/10.2307/2233969.
  12. Cekyay, B., Kabak, O., Ulengin, F., Ulengin, B., Palut, P.T., & Ozaydin, O. (2020). A multi-commodity network flow and gravity model integration for analyzing impact of road transport quotas on international trade. Research in Transportation Economics 80: 100816. https://doi.org/10.1016/j.retrec.2020.100816.
  13. Central Bank of Iran. (2017). A yearly publication. http://tsd.cbi.ir/Display/Content.aspx.
  14. Cheng, K.M. (2020). Currency devaluation and trade balance: Evidence from the US services trade. Journal of Policy Modeling 42(1): 20-37. https://doi.org/10.1016/j.jpolmod.2019.09.005.
  15. Chit, M.M., & Judge, A. (2011). Non-Linear effect of exchange rate volatility on exports: The role of financial sector development in emerging East Asian economies. International Review of Applied Economics 25(1): 107-119. https://doi.org/10.1080/02692171.2010.483463.
  16. Croce, E., Juan-Ramon, V.H., & Zhu, F. (2004). Performance of Western hemisphere trading blocs: A cost corrected gravity approach. International Monetary Fund 4(109): 3-22. https://www.imf.org/en/Publications/WP/Issues/2016/12/30/Performance-of-Western-Hemisphere-Trading-Blocs-A-Cost-Corrected-Gravity-Approach-17425.
  17. Dizaji, S.F. (2018). Trade openness, political institutions, and military spending. Empirical Economics Forthcoming 57(6): 2013-2041. https://doi.org/10.1007/s00181-018-1528-2.
  18. Dogru, T., Isik, C., & Sirakaya-Turk, E. (2019). The balance of trade and exchange rates: Theory and contemporary evidence from tourism. Tourism Management 74: 12-23. https://doi.org/10.1016/j.tourman.2019.01.014.
  19. Dourandish, A., Aminzadeh, M., Riahi, A., & MehrparvarHosseini, E. (2018). Assessing the role of trade sanctions and global economic crisis on Iran’s saffron exports. Saffron Agronomy and Technology 22: 499-511. (In Persian). https://doi.org/10.22048/jsat.2017.85769.1231.
  20. Dubas, J.M. (2009). The importance of the exchange rate regime in limiting misalignment. World Development 37(10): 1612-1622. https://doi.org/10.1016/j.worlddev.2009.02.003.
  21. Esmaili, S., Ghahramanzadeh, M., Mahmoudi, A., Mehrara, M., &Yavary, G. (2020). The impact of exchange rate and oil price fluctuations on Iran’s agriculture trade balance: Application of the J-curve approach. Journal of Agricultural Economics and Development 34(2): 179-200. (In Persian with English abstract). https://doi.org/10.22067/JEAD2.V34I2.85637.
  22. Food and Agriculture Organization (FAO). (2018). Retrieved from http://www.fao.org/faostat/en/#home.
  23. Gani, A., & Al-Mawali, N.R. (2013). Oman’s trade and opportunities of integration with the Asian economics. Economic Modeling 31: 766-774. https://doi.org/10.1016/j.econmod.2013.01.015.
  24. Ghanbari, M., & Sagheb, H. (2010). The impact of the free trade agreement (FTA) between Iran and Turkey on the expansion of non-oil export and the import of capital and intermediate goods to Iran. The Scientific Journal of Strategy 57: 277-295. http://rahbord.csr.ir/?_action=article&kw=320883&_kw=Free+Trade+Agreement%28FTA%29&lang=en. (In Persian)
  25. Hosseini, S.S., & Homayounpour, M. (2013). Factors affecting agricultural commodities export in Iran. Agricultural Economics 6(4): 1-16. (In Persian). https://www.sid.ir/paper/124407/fa.
  26. Hufbauer, G.C., Schott, J.J., Elliott, K.A., &Muir, J. (2012). Case studies in economic sanction and terrorism: Post- 2000 sanction episodes. Peterson Institute for International Economics. https://www.piie.com/commentary/speeches-papers/case-studies-economic-sanctions-and-terrorism.
  27. ICCIMA (Iran Chamber of Commerce, Industries, Mines & Agriculture), (2019). The publication section. https://iccima.ir/
  28. Jagdambe, S., & Kannan, E. (2020). Effects of ASEAN- India free trade agreement on agricultural trade: The gravity model approach. World Development Perspectives 19: 100212. https://doi.org/10.1016/j.wdp.2020.100212.
  29. Kabir, M., Salim, R., & Al-Mawli, N. (2017). The gravity model and trade flows: Recent developments in econometric modeling and empirical evidence. Economic Analysis and Policy 56: 60-71. https://doi.org/10.1016/j.eap.2017.08.005.
  30. Kahouli, B., & Makttouf, S. (2015). The determinants of FDI and the impact of the economic crisis on the implementation of RTAs: A static and dynamic gravity model. International Business Review 24(3): 518-529. https://doi.org/10.1016/j.ibusrev.2014.10.009.
  31. KarimiHasnijeh, H. (2007). The trade potential of agricultural products. Agricultural Economics 1(2): 141-154. (In Persian)
  32. Khan, S., Haq, I., & Khan, D. (2013). An empirical analysis of Pakistan’sbilateraltrade: A gravity model approach. The Romanian Economic Journal 48: 103-120. https://doi.org/10.1.1.906.7050.pdf.
  33. Khosravi, M., & Mohseni, R. (2014). The effect of exchange rate uncertainty on agricultural trade balance (An application of GARCH, EGARCH and TGARCH model). Agricultural Economics 8(2): 69-86. http://www.iranianjae.ir/article_9163.html?lang=en. (In Persian)
  34. Kitenge, E. (2021). The Linder hypothesis during the globalization era. Economic Letters, 200, 109775. https://doi.org/10.1016/j.econlet.2021.109775.
  35. Lal, A.K., & Lowinger, T.C. (2002). Nominal effective exchange rate and trade balance adjustment in South Asia countries. Journal of Asian Economics 13: 371-383. https://doi.org/10.1016/S1049-0078(02)00120-3.
  36. Magee, S.P. (1973). Currency contracts, pass-through, and devaluation. Brookings Papers on Economic Activity 1: 303–325. https://doi.org/10.2307/2534091.
  37. Malith, P.G.D., Perera, M.S.S., & Perera, G.A.N. (2021). An analysis of the determinants of Sri Lanka's trade balance with major trading partners. 12th International Conference on Business & Information ICBI, University of Kelaniya, Sri Lanka. ISSN 2465-6399 (pp. 198-211). http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.4117101.
  38. Markusen, J.R., Melvin, J.R., Kaempfer, W.H., &Maskus, K.E. (1995). International Trade, Theory and Evidence. McGraw-Hill. The USA. https://books.google.com/books/about/International_Trade.html?id=Yc_WHwAACAAJ.
  39. Martinez-Zarzoso, I., Felicitas, N.L.D., & Horsewood, N. (2009). Are regional trading agreements beneficial? Static and dynamic panel gravity models. TheNorth American Journal of Economics and Finance 20(1): 46-65. https://doi.org/10.1016/j.najef.2008.10.001.
  40. Martinez-Zarzoso., & Lehmann, N. (2003). Augmented gravity model: An application to Mercosur- European Union Trade Flows. Journal of Applied Econometrics 6: 291–316. https://doi.org/10.1080/15140326.2003.12040596.
  41. McCallum, J. (1995). National borders matter: Canada-U.S regional trade patterns. The American Economic Review 85(3): 615-623. https://www.jstor.org/stable/2118191.
  42. MehrparvarHosseini, E., Aminzadeh, M., Rafiee, H., Riahi, A., &Bastani, M. (2013). Designing of Iranian dates trade model; Application of trade advantages and theory of market structure. Agricultural Economics 7(2): 19-46. (In Persian). http://www.iranianjae.ir/article_9259.html?lang=en.
  43. Mortazavi, A., JavadiYanbolagh, R., &Vakilpour, M. (2014). The determinants and trade potentials of export of the Iran’s shrimp in European Union: Using a gravity model. Journal of Agricultural Economics Research 23: 21-41. (In Persian). https://doi.org/20.1001.1.20086407.1393.6.23.2.6.
  44. Najarzadeh, R., Agheli, L., &ShaghaghiShahri, V. (2009). The effect of the exchange rate and the real exchange rate on the deficit of the foreign trade in Iran's economy. Economic Research (Sustainable Growth and Development) 9(2): 73-102. (In Persian). https://doi.org/20.1001.1.17356768.1388.9.2.5.1.
  45. Nasrullah, M., Chang, L., Khan, K., Rizwanullah, M., Zulfiqar, F., & Ishfaq, M. (2020). Determinants of forest product group trade by gravity model approach: A case study of China. Forest Policy and Economics 113: 102117. https://doi.org/10.1016/j.forpol.2020.102117.
  46. Nguyen, T. (2007). Determinants of business cycle synchronization in East Asia: An extreme bound analysis. DEPOCEN Working Paper 14. https://EconPapers.repec.org/RePEc:dpc:wpaper:1407.
  47. Oguledo, V., &MacPhee, C. (1994). Gravity models: A reformulation and an application to discriminatory arrangements. Applied Economics 26(2): 107–120. https://doi.org/10.1080/00036849400000066.
  48. Parikh, A., & Stirbu, C. (2004). Relationship between trade liberalization, economic growth and trade balance: An econometric investigation. Hamburg Institute of International Economics, Discussion Paper No. 282. http://hdl.handle.net/10419/19254.
  49. Pass, T. (2002). Gravity approach for exploring Baltic Sea regional integration in the field of international trade. Hamburg Institute of International Economic, Discussion Paper No. http://hdl.handle.net/10419/19342.
  50. Pedram, M., Shirinbakhsh, S., & Rahmani, M. (2011). The J-Curve dynamics of Iran foreign trade. Journal of Economic Research and Policies 19(60): 5-18. (In Persian). http://qjerp.ir/article-1-183-fa.html.
  51. Piraee, K., Tasan, M., &Daneshnia, M. (2015). The effect of foreign direct investment, real exchange rate and economic liberalization on non – oil exporting in Iran (Using Toda Yamamoto causality test). Journal of Economic Research 50: 75-98. (In Persian). https://doi.org/.10.22059/JTE.2015.54097.
  52. Razini, E., Mirzaeinehad, M., &Shirinzadeh, M. (2015). Survey of trade potentials between Iran and potential candidate countries in region (Turkey, Syria, Kuwait, Oman, Bahrain, Qatar, Saudi Arabia, and United Arab Emirates): The gravity model approach. Trade Studies 20(77): 147-167. (In Persian). https://doi.org/20.1001.1.17350794.1394.20.77.6.9.
  53. Roy, M., &Rayhan, M.I. (2011). Trade flows of Bangladesh: A gravity model approach. Economics Bulletin 31(1): 950-959. https://ideas.repec.org/a/ebl/ecbull/eb-11-00050.html.
  54. Sandberg, H.M. (2004). The impact of historical and regional linkages on free trade in the Americas: A gravity model analysis across sectors. American Agricultural Economics Association Annual Meeting, Denver, Colorado 2(4): 1-29. https://doi.org/10.22004/ag.econ.20201.
  55. Serrano, R., &Pinilla, V. (2012). The long-run decline in the share of agricultural and food products in international trade: A gravity equation approach to its causes. Applied Economics 44(32): 4199-4210. https://doi.org/10.1080/00036846.2011.587786.
  56. ShaghaghiShahri, V. (2017). Regional integration and its impact on foreign direct investment (FDI). Trade Studies 21(84): 27-64. (In Persian). https://doi.org/1001.1.17350794.1396.21.84.2.0.
  57. Soloaga, I., & Winters, L.A. (2001). Regionalism in the nineties: What effect on trade?. The North American Journal of Economics Finance 12(1): 1-29. https://doi.org/10.1016/S1062-9408(01)00042-0.
  58. Statistical Center of Iran. (2017). http://amar.sci.org.ir.
  59. Tesfaye, E. (2014). Determinants of agricultural export in sub-Saharan Africa: Evidence from panel study. American Journal of Trade and Policy 1(2): 62-70. https://doi.org/18034/ajtp.v1i2.364.
  60. Trade Map. (2018). Retrieved from https://www.trademap.org/Index.aspx.
  61. Yu, M. (2009). Revaluat ion of the Chinese Yuan and triad trade: A gravity assessment. Journal of Asian Economics 20: 655–668. https://doi.org/10.1016/j.asieco.2009.09.008.
  62. ZargarTalebi, M., Mojaverian, M., & Sedeghi, S. (2016). Determinants of intra-regional agriculture trade intensity: Case study of ECO. Trade Studies 20(80): 149-169. (In Persian). https://doi.org/1001.1.17350794.1395.20.80.6.9.
  63. Zarif, M., Salarpour, M., &Karbasi, A. (2011). Trade Evaluation of Iranian Agricultural Sector, Using Gravity Model and Panel Data. Journal Agricultural Economics and Development 25(2): 192-199. (In Persian with English abstract). https://doi.org/22067/JEAD2.V1390I2.9709.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 3,307
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,090


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب