بررسی زباهنگ دل نگرانی معلم: موردی از مدرسان زبان انگلیسی در مؤسسات آموزش زبان

مطالعات زبان و ترجمه

مقاله 5، دوره 56، شماره 2، تیر 1402، صفحه 149-186   

نوع مقاله: مقالۀ پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/lts.2023.80086.1171

نویسنده

هانیه جاجرمی^*

گروه زبان انگلیسی، مؤسسه آموزش عالی بهار، مشهد، ایران

چکیده

ازآنجایی‌که ارتباط عاطفی بین معلّم و شاگرد نقش مهمی در دستاوردهای زبان‌‏آموزان دارد، بررسی عوامل تأثیرگذار در این رابطه از اهمّیّت بالایی برخوردار است. ابراز نگرانی معلّم برای شاگردانش یکی از این عوامل برشمرده می‌‏شود که در گفتمان معلّم تبلور یافته و از طریق فرهنگ‏‌کاوی زبانِ آنان قابل بررسی است. در این پژوهشِ کیفی، زباهنگ دل‏‌نگرانی معلّم در بافت مؤسسات آموزش زبان انگلیسی، با هدف شناسایی سطوح دغدغه‌مندی معلّم و مؤلفه‏‌های فرهنگی مربوط به آن، مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور، از طریق انجام 108 مصاحبۀ نیمه‌‏ساختاریافته با مدرّسان (82 زن و 26 مرد؛ در بازۀ سنی 21 تا 40 سال)، 352 پاره‏‌گفتار حاوی این زباهنگ تا حد اشباع استخراج شد. سپس داده‏‌ها بر اساس الگوی «هَیَجامَد» در قالب چهار سطح دل‏‌نگرانی معلّم با عناوین هیچ‌‏دلی، برون‏‌دلی، درون‌‏دلی و فرادلی تقسیم شد و با استفاده از الگوی مفهومی تحلیل زباهنگ مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که درون‌‏دلی نسبت به سطوح دیگر دغدغه‌‏مندی معلّم بسامد بالاتری در این بافت آموزشی دارد. همچنین، این زباهنگ در سطوح مختلف با اهدافی همچون ایجاد تغییر در رفتار، فراهم آوردن شرایط یادگیری، ایجاد انگیزه، حفظ حریم، نپذیرفتن مسئولیت و ابراز نارضایتی استفاده می‏‌شود. تحلیل داده‌‏ها بر اساس الگوهای فرهنگی نیز نشانگر فرهنگ‌‏های جمع‏‌گرایی و کل‌‏نگری، احترام محوری، اغراق افزوده، بافت قوی، اعتمادافزوده، جهت‏‌گیری‏های بلندمدّت و خیرخواهی در این بافت آموزشی است. نتایج این مطالعه کمک می‌‏کند با شناسایی فرهنگ غالب در این محیط‏ آموزشی، در جهت به‌‏فرهنگی گام برداشت و درنتیجه شاهد تحقق اهداف آموزشی با کیفیت و سهولت بیشتر بود.

کلیدواژه‌ها

زباهنگ دل‌‏نگرانی معلّم؛ الگوی مفهومی تحلیل زباهنگ؛ هیچ‏‌دلی؛ برون‌‏دلی؛ ‌؛ فرادلی

مراجع

ابراهیمی، ش.، و جهانی، ز. (1400). الگوی مفهومی تحلیل زباهنگ؛ روشی مؤثر در معرفی فرهنگ ایرانیان به غیرفارسی­زبانان) مطالعۀ موردی: زباهنگ مرگاندیشی در شاهنامۀ فردوسی). پژوهشنامۀ آموزش زبان فارسی به غیر فارسی­زبانان، 10(2)، 105-135.

 https://doi.org/10.30479/jtpsol.2021.15104.1521

پوریزدان­پناه کرمانی، ف. (1399). بررسی جامعه­شناختی زباهنگ مدرک­ستایی و کاربرد گفتمانی آن در زبان فارسی. مطالعات زبان و ترجمه، 53(4)، 61-96.

https://doi.org/10.22067/lts.v53i4.88442

پیش­قدم، ر. (1391). معرفی «زباهنگ» به­عنوان ابزاری تحولگرا در «فرهنگ­کاوی زبان». مطالعات زبان و ترجمه، 45(4)، 47-62.

پیش­قدم، ر.، و ابراهیمی، ش. (1400). معرفی مفهوم زباهنگ آموزشی: موردی از برچسب‌زنی. فصلنامه تعلیم و تربیت، 37(3)، 29-52.

پیش­قدم، ر.، و ابراهیمی، ش. (در حال چاپ). بررسی زباهنگ دل­نگرانی برای دیگری در ایرانیان: از هیچدلی تا فرادلی. زبان­پژوهی.

پیش‌قدم، ر.، ابراهیمی، ش.، شعیری، ح.، و درخشان، ع. (1400). معرفی «زباهیجان» به‌عنوان حلقۀ مفقودۀ قوم‌نگاری ارتباط: مکمل الگوی SPEAKING هایمز. جستارهای زبانی، 12(1)، 1-41.

 https://doi.org/10.29252/LRR.12.1.1

پیش­قدم، ر.، ابراهیمی، ش.، و طباطبائیان، م. (1398 ). رویکردی نوین به روان­شناسی آموزش زبان. انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد.

پیش­قدم، ر.، و جاجرمی، ه. (1394). «اعتماد» در پژوهش: «اعتماد» و نقش آن در «ارجاع دادن» به پژوهشهای زبانی در ایران. فصلنامة مطالعات زبان و ترجمه، 48(2)، 1-26.

 https://doi.org/10.22067/lts.v48i2.48566

پیش­قدم، ر.، درخشان، ع.، ابراهیمی، ش.، و جنتی عطایی، ا. (1399). واکاوی زباهنگ مثبتنگری در ضرب­المثل‌های زبان فارسی. دوماهنامة فرهنگ و ادبیات عامه، 8(34)، 217-252.

پیش­قدم، ر.، درخشان، ع.، ابراهیمی، ش.، و جنتی عطایی، ا. (1399). واکاوی زباهنگ مثبتنگری در ضرب­المثل‌های زبان فارسی. دوماهنامة فرهنگ و ادبیات عامه، 8(34)، 217-252.

پیش­قدم، ر.، و عطاران، آ. (1395). گفتمان­شناسی «قسمت» در زبان و فرهنگ مردم ایران. مطالعات فرهنگ ارتباطات، 17(35)، 129-149.

 https://doi.org/10.22083/JCCS.2016.42574

پیش قدم، ر.، فیروزیان پوراصفهانی، آ.، و فیروزیان پوراصفهانی، آ. (1399). حاکمیت زباهنگ شرم محوری یا گناه محوری در جامعه ایران؛ مورد مطالعه، شهر مشهد. فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران، 13(3)، 101-136. https://doi.org/10.22035/jicr.2020.2392.2854

پیش­قدم، ر.، و وحیدنیا، ف. (1394). کاربردهای «دعا» در فیلم­های فارسی و انگلیسی در پرتو الگوی هایمز. جستارهای زبانی، 7(28)، 53-72. https://doi.org/10.22067/lts.v53i4.86546

 پیش­قدم، ر.، وحیدنیا، ف.، و فیروزیان پوراصفهانی، آ. (1393). نگاهی جامعه­شناختی به کنش گفتاری «نفرین»: مقایسۀ زبان­های فارسی و انگلیسی. مطالعات زبان و ترجمه، 47(2)، 45-72. https://doi.org/10.22067/lts.v47i2.35404

درخشان، ع. (1399). بررسی تطبیقی مطالعات انجام شده در حوزۀ زباهنگ. مطالعات زبان و ترجمه، 53(4)، 1-29.  https://doi.org/10.22067/LTS.V53I4.88721

قربان­پور آرانی، ح.، زارعی، ع.، و عربشاهی، ا. (1396). بررسی کارکرد اجتماعی فرهنگی ماشین نگاره­ها بر اساس مدل قوم­نگاری زبانی هایمز. مطالعات فرهنگ-ارتباطات، 18(38)، 177-200. https://doi.org/10.22083/jccs.2017.72419.2070

مهرابی، م.، و محمودی بختیاری، ب. (1399). زباهنگ ناسزا در فارسی و معادل­های ترجمه شدۀ انگلیسی براساس الگوی هایمز؛ مطالعه موردی پیکره زبانی رمان دایی جان ناپلئون. مطالعات زبان و ترجمه، 53(4)، 31-59. https://doi.org/10.22067/lts.v53i4.86546

یغمایی، م. (1401). همدلی. مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، 22(9)، 5-5.

Agar, M. (1994). Language shock: Understanding the culture of conversation. William Morrow.

Agar, Michael (2006). Culture: Can you take it anywhere? International Journal of Qualitative Methods, 5(2), 1-16. https://doi.org/10.1177/160940690600500201

Bond, M. H. (1987). Intergroup relations in Hong Kong: The Tao of stability. In J. Boucher, D. Dandis, & K. A. Clark (Eds.), Ethnic conflict: International perspectives (pp. 55-78). Sage.

Eisenberg, N., & Liew, J. (2009). Empathy. In R. A. Shweder, T. R. Bidell, A. C. Dailey, S. D. Dixon, P. J. Miller, & J. Modell, (Eds.), The child: An encyclopedic companion (pp. 316-318). University of Chicago Press.

Fahed, M., & Steffens, D. C. (2021). Apathy: Neurobiology, assessment and treatment. Clinical Psychopharmacology and Neuroscience, 19(2), 181-189. https://doi.org/10.9758/cpn.2021.19.2.181

Fukuyama, F. (1995). Trust: The social virtues and the creation of prosperity. Free Press.

Goffman, E. (1971). Relations in public: Microstudies of the public order. Basic Books.

Hall, E. T. (1976). Beyond culture. Anchor Press.

Halliday, M. A. K. (1975). Learning how to mean: Explorations in the development of language. Edward Arnold.

Halliday, M. A. K. (1994). An introduction to systemic functional grammar (2nd ed.). Edward Arnold.

Hofstede, G. (1980). Culture’s consequences: International differences in work related values. SAGE.

Hofstede, G. (1991). Cultures and organizations: Software of the mind. McGraw Hill.

Hofstede, G. (2001). Cultures consequences: Comparing values, behaviors, institutions and organizations across nations. SAGE.

Hofstede, G., Hofstede, G. J., & Minkov, M. (2010). Cultures and organizations: Software of the mind (3rd ed.). McGraw Hill.

https://doi.org/10.1177/0734282906298992

Hymes, D. (1967). Models of interaction of language and social setting. Journal of Social Issues, 23(2), 8-28. https://doi.org/10.1111/j.1540.4560.1967.tb00572.x

Hymes, D. (1972). Models of the interaction of language and social life. In J. J. Gumperz & D. Hymes (Eds.). Directions in sociolinguistics: The ethnography of communication (pp. 35-71). Rinehart & Winston.

Markus, H. R., & Hamedani, M. G. (2007). Sociocultural psychology: The dynamic interdependence among self-systems and social systems. In S. Kitayama & D. Cohen (Eds.), Handbook of cultural psychology (pp. 3-39). The Guilford Press.

McAlinden, M. (2018). English language teachers’ conceptions of intercultural empathy and professional identity: A critical discourse analysis. Australian Journal of Teacher Education, 43(10), 41-59. http://dx.doi.org/10.14221/ajte. 2018v43.n10.3

Meyer, E. (2014). The culture map: Breaking through the invisible boundaries of global business. Public Affairs.

Neuliep, J. W. (2018). Intercultural communication: A contextual approach. SAGE.

Nisbett, R. E. (1998). Essence and accident. In J. Cooper & J. Darley (Eds.), Attribution processes, person perception, and social interaction: The legacy of Ned Jones (pp. 169-200). American Psychological Association.

Piaget, J. (1953). The origins of intelligence in the child. Routledge.

Piaget, J. (1959). The language and thought of the child. Routledge.

Pishghadam, R. (2015, October 6-7). Emotioncy in language education: From exvolvement to involvement [Conference presentation]. The 2nd Conference on Interdisciplinary Approaches on Language Teaching, Literature, and Translation Studies, Mashhad, Iran.

Pishghadam, R. (2022). 104 educational concepts. Lulu Press.

Pishghadam, R., Al Abdwani, T., Kolahi Ahari, M., Hasanzadeh, S., & Shayesteh, S. (2022). Introducing metapathy as a movement beyond empathy: A case of socioeconomic status. International Journal of Society, Culture, and Language, 10(2), 35-49. http://dx.doi.org/10.22034/ijscl.2022.252360.

Pishghadam, R., & Ebrahimi, S. (2020). Cultuling: A novel approach to examine Iranian’s cultural meme. Amazon.

Pishghadam, R., & Ebrahimi, S. (2021). Moârefi mâfhum zâbâhang amuzeshi: Moredi âz bârchâsbzâni [The concept of educational culture language: A case of labeling]. Quarterly Journal of Education, 37(3), 29-52.

Pishghadam, R., & Ebrahimi, S. (in press). Bârâsi zâbânahâng delnegârani bârâye digâri dar Iranian: Az hichdeli ta fârâdeli [Examining the cultuling of Iranians’ concerns for others: From apathy to metapathy]. Journal of Language Research. https://doi.org/10.22051/jlr.2023.40927.2203

Pishghadam, R., Ebrahimi, S., & Derakhshan, A. (2020). Cultuling analysis: A new methodology for discovering cultural memes. International Journal of Society, Culture, and Language, 8(2), 17-34. https://doi.org/10.22055/RALS.2020.15473

Pishghadam, R., Ebrahimi, S., Hasanzadeh, S., & Jajarmi, H. (2022). Making accreditation with English in daily conversations. Applied Research on English Language, 11(3), 95-120. https://doi.org/10.22108/ARE.2022.132847.1869

Pishghadam, R., Ebrahimi, S., Miri, M., & Shayesteh, S. (2021). Sapioemotionality as a new attribute in socio-cultural studies. International Journal of Society, Culture & Language, 9(3), 16-27.

Pishghadam, R., Ebrahimi, S., Naji Meidani, E., & Derakhshan, A. (2020). An introduction to cultuling analysis in light of variational pragmatics: A step toward euculturing. Journal of Research in Applied Linguistics, 11(2), 44-56. https://doi.org/10.22055/RALS.2020.15945

Pishghadam, R., Derakhshan, A., & Ebrahimi, S. (2021). Cultuling analysis of “devaluation” in the Iranian culture. Language Related Research, 12(5), 1-25. https://doi.org/10.29252/LRR.12.5.1

Pishghadam, R., & Jajarmi, H. (2014). Etemad dâr pâzhuhesh: Etemad and nâghsh-e an dâr erja dâdân be pâzhuheshhâye zâbani dâr iran [“Trust” in research: “Trust” and its role in “Referencing” to language studies in Iran]. Language and Translation Studies, 48(2), 1-26. https://doi.org/10.22067/lts.v48i2.48566

Pishghadam, R., Jajarmi, H., & Shayesteh, S. (2016). Conceptualizing sensory relativism in light of emotioncy: A movement beyond linguistic relativism. The International Journal of Society, Culture and Language, 4(2), 11-21.

Quinn, N., & Holland, D. (1987). Culture and cognition. In D. Holland & N. Quinn (Eds.), Cultural models in language and thought (pp. 3-42). Cambridge University Press.

Schwartz, S. H. (2007). Universalism values and the inclusiveness of our moral universe. Journal of Cross-Cultural Psychology, 38(6), 711-728. https:/ doi.org/ 10.1177/0022022107308992

Shulruf, B., Hattie, J., & Dixon, R. (2005). Development of a new measurement tool for individualism and collectivism. Journal of Psychoeducational Assessment, 25, 385-401.

Tettegah, S., & Anderson, C. J. (2007). Pre-service teachers’ empathy and cognitions: Statistical analysis of text data by graphical models. Contemporary Educational Psychology, 32(1), 48-82. http://dx.doi.org/10.1016 j.cedpsych. 2006. 10.010

Vygotsky, L. (1978). Mind in society. Presidents and Fellows of Harvard College.

Vygotsky, L. (1986). Thought and language. MIT Press.

Wardhaugh, R. (2010). An introduction to sociolinguistics. Wiley Blackwell.

Whorf, B. (1956). Language, thought, and reality: Selected writings of Benjamin Lee Whorf. MIT Press.

Zhang, Z. (2022). Toward the role of teacher empathy in students’ engagement in English language classes. Frontiers in Psychology, 13, 880935. http:// dx.doi. org/ 10.3389/ fpsyg.2022.880935