تعیین مناسب‌ترین زمان برداشت میوه زیتون (Olea europea L.) ارقام 'زرد' و 'آربکین' براساس ویژگی‌های فیزیولوژیک

علوم باغبانی

مقاله 1، دوره 39، شماره 1 - شماره پیاپی 65، فروردین 1404، صفحه 11-1   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jhs.2023.75205.1138

نویسندگان

سعیده کیوانفر؛ داود هاشم آبادی^* ؛ بهزاد کاویانی

گروه باغبانی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران

چکیده

میوه زیتون (Olea europea L.) از خانواده Oleaceae، دارای اسیدهای چرب غیراشباع است و نقش آنتی‌اکسیدانی دارد. ویژگی تجزیه و تحلیلی مراحل بلوغ، یک پیش‌نیاز برای زمان برداشت میوه در هر رقم و کیفیت محصولات زیتون است. ایجاد وقفه بین برداشت و استحصال روغن زیتون، باعث ایجاد شرایط نامطلوب در این میوه می‌شود. بنابراین، تعیین بهترین زمان برداشت میوه حائز اهمیت است. برای تعیین زمان مناسب برداشت و اثر آن روی کیفیت روغن، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل با دو فاکتور شامل رقم در دو سطح (̓زرد̒ و ̓آربکین̒) و زمان برداشت در شش سطح (3، 10، 17 و 24 آبان و 1 و 8 آذر) بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی انجام شد. شاخص‌های فیزیولوژیک از جمله درصد روغن، میزان ترکیبات فنولیک، درجه پراکسیداسیون، مقدار اسید اولئیک، اسیدیته و نیروی جداسازی میوه از دم ارزیابی شدند. نتایج نشان داد که بالاترین درصد روغن میوه (54 و 52 درصد)، به‌ترتیب در رقم ̓آربکین̒ برداشت‌‌شده در دو زمان هشتم و اول آذر به‌دست آمد. پایین‌ترین درصد روغن میوه (45 درصد) نیز در میوه رقم ̓زرد̒ برداشت‌شده در تاریخ سوم آبان به‌دست آمد. همچنین بالاترین غلظت پلی‌فنل (90/815 میلی‌گرم بر کیلوگرم) و اسید اولئیک (89/77 درصد)، به‌ترتیب در رقم ̓زرد̒ برداشت‌‌شده در سوم آبان و اول آذر به‌دست آمد. علاوه‌براین بیشترین (30/6 نیوتن) و کمترین (20/3 نیوتن) نیروی لازم برای جدا کردن دم از فرابر، به‌ترتیب در میوه‌های رقم ̓زرد̒  و ̓آربکین̒  برداشت‌شده در تاریخ سوم آبان و هشتم آذر به‌کار گرفته شد. در مجموع، نتایج نشان داد که مناسب‌ترین زمان برای برداشت رقم ̓زرد̒ ، 17 آبان و برای رقم ̓آربکین̒، 24 آبان است.

کلیدواژه‌ها

ارقام زیتون؛ اسید اولئیک؛ ترکیبات فنولیک؛ کیفیت میوه؛ میوه‌های روغنی

مراجع

• Asefie Najaf Abadi, A., Hemmatie, K., Ghasem Neghad, A., Ghazaieyan, M., & Ebrahimie P. (2010). Determination of harvesting time of two cultivars olive and its effect on quality and quantity of oil in Gorgan region. Journal of Horticultural Science, 24(1), 70–74. (In Persian). https://doi.org/10.22067/jhorts4.v1389i1.3655
• Banilas, G., Moressis, A., Nikoloudakis, N., & Hatzopoulos, P. (2005). Spatial and temporal expressions of two distinct oleate desaturases from olive (Olea europaea ). Plant Science, 168, 547–555. https://doi.org/10.1016/j.plantsci.2004.09.026
• Dag, A., Kerem, Z., Yogev, N., Zipori, I., Lavee, S., & Ben-David, E. (2011). Influence of time of harvest and maturity index on olive oil yield and quality. Scientia Horticulturae, 127(3), 358–366. https://doi.org/10.1016/j.scienta.2010.11.008
• Emmanouilidou, M.G., Koukourikou-Petridou, M., Gerasopoulos, D., & Kyriacou, M.C. (2020). Evolution of physicochemical constitution and cultivar-differential maturity configuration in olive (Olea europaea) fruit. Scientia Horticulturae, 272, 109516. https://doi.org/10.1016/j.scienta.2020.109516
• Ferguson, L., Rosa, U.A., Castro-Garcia, S., Lee, S.M., Guinard, J.X., Burns, J., Krueger, W.H., O’Connell, N.V., & Glozer, K. (2010). Mechanical harvesting of California table and oil olives. Advances in Horticultural Science, 24(1), 53–63. https://www.jstor.org/stable/i40109869
• Gutfinger, T. (1981). Polyphenols in olive oils. Journal of the American Oil Chemists Society, 58, 966–968. https://doi.org/10.1007/BF02659771
• Hamidoghli, Y., Jamalizadeh, S., & Ramzani Malekroudi, M. (2008). Determination of harvesting time effect on quality and quantity of olive (Olea europea ) oil in Roudbar regions. Journal of Food, Agriculture and Environment, 6, 238–241.
• Jami, M., Rabiei, V., & Taheri, M. (2016). Effect of harvesting time on fruit weight, oil accumulation and productivity of some olive cultivars (Olea europaea ) in Tarrom region (Zanjan province). Iranian Journal of Horticultural Science, 47(2), 265–273 (In Persian). https://doi.org/10.22059/IJHS.2016.58526
• Khosravi, H., Saedi, S.I., & Rezaei, M. (2021). Real-time recognition of on-branch olive ripening stages by a deep convolutional neural network. Scientia Horticulturae, 287, 110252. https://doi.org/10.1016/j.scienta.2021.110252
• Kong, W., Han, R., Liu, N., Bai, W., Ma, J., Bai, X., Liang, J., Wang, J., & Zhang, J. (2019). Dynamic assessment of the fruit quality of olives cultivated in Longnan (China) during ripening. Scientia Horticulturae, 253, 8–16. https://doi.org/10.1016/j.scienta.2019.04037
• Nergiz, C., & Ergönül, P.G. (2009). Organic acid content and composition of the olive fruits during ripening and its relationship with oil and sugar. Scientia Horticulturae, 122(2), 216–220. https://doi.org/10.1016/j.scienta.2009.05.011
• Parvaneh, V. (2010). Food quality control and chemical testing. Tehran University Press, Tehran, Iran, 332 p.
• Rallo, L., Díez, C.M., Morales-Sillero, M., Miho, H., Priego-Capote, F., & Rallo, P. (2018). Quality of olives: A focus on agricultural preharvest factors. Scientia Horticulturae, 233, 491–509. https://doi.org/10.1016/j.scienta.2017.12.034
• Ravetti, L. (2008). Guide to efficient olive harvesting. Rural Industries Research and Development Corporation, ISSN 1440-6845.
• Rezaei Kalaj, Y., Zeinanloo, A.A., Tavusi, S.M., & Emadpour, M. (2020). The evaluation of biochemical and organoleptic properties of some promising table olive genotypes. Iranian Journal of Horticultural Science, 51(1), 139–151 (In Persian). https://doi.org/10.22059/IJHS.2018.254821.1428
• Soltani, S., Seifi, E., Ghasemnejad, A., & Fereidooni, H. (2017). The study of some native and exotic olive cultivars and genotypes in terms of morphological diversity, oil quality and fatty acid composition. Journal of Plant Production, 23(2), 1–22 (In Persian). https://dorl.net/dor/20.1001.1.23222050.1395.23.2.1.7
• Zeinanloo, A.A., & Zeinaloo, A.A. (2014). Olive oil and its health benefits. Qazvin University of Medical Sciences Press, Qazvin, Iran, pp. 15. (In Persian).