آموزش فلسفه به‌مثابه آموزش تفکر بر اساس دیدگاه دریدا

پژوهش نامه مبانی تعلیم و تربیت

مقاله 2، دوره 12، شماره 1 - شماره پیاپی 23، شهریور 1401، صفحه 32-55   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/fedu.2022.71118.1057

نویسنده

بهمن کریم زاده^*

استادیار، گروه علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد سراوان ، سراوان، سیستان و بلوچستان، ایران

چکیده

هدف این پژوهش بررسی دیدگاه دریدا درباره ضرورت آموزش فلسفه در مدارس و دانشگاه در جهت ارتقای وضعیت تفکر فراگیران است. پرورش تفکر، یکی از مولفه­های بنیادین برای تحول آموزش است و آموزش فلسفه به‌مثابه آموزش تفکر از دیدگاه دریدا، زمینه فلسفی چنین تحولی را فراهم می‌سازد. با بهره‌گیری از روش توصیفی- تحلیلی و به‌منظور تبیین مسئله و پاسخ به پرسش‌ها، گزیده‌ای از مبانی فلسفی دریدا با تأکید بر ضرورت آموزش فلسفه در مدرسه و دانشگاه بیان شده است. یافته‌های به‌دست‌آمده حاکی از آن است که آموزش فلسفه شامل تفکر در مورد مدرسه و فلسفه آن است و تفکر فلسفی باید با تفکر در مورد خودِ فلسفه و فراتر از آن ترکیب شود تا به دانشگاه امکان فعالیت فلسفی و هم‌زمان به چالش کشیدن آن را بدهد. بنابراین با توجه به گستردگی و تصدیق‌کنندگی تفکر از منظر دریدا، آموزش فلسفه برای مدرسه و دانشگاه ضروری است و هر دو نهاد با توجه به تفاوت آن‌ها در سطح و نه در نوع، باید در امتداد یک پیوستار قرار گیرند و یک زنجیره را تشکیل دهند.
 

کلیدواژه‌ها

آموزش فلسفه؛ آموزش برای تفکر؛ مدرسه؛ دانشگاه؛ دریدا

مراجع

Biesta, G. J., & Egéa-Kuehne, D. (2005). Derrida & education. Routledge.

Biesta, G. J., & Stams, G. J. J. (2001). Critical thinking and the question of critique: Some lessons from deconstruction. Studies in Philosophy and Education, 20(1), 57-74.

Cahen, D. (2005). Derrida and the question of education: a new space for philosophy. In Derrida & education (pp. 24-43). Routledge.

Derrida, J. (2001). Writing and difference. Routledge.

Derrida, J. (2002). Who's Afraid of Philosophy?: Right to philosophy (Vol. 1). Stanford University Press.

Derrida, J. (2004a). Eyes of the university: Right to philosophy 2 (Vol. 2). Stanford University Press.

Derrida, J. (2004b). The principle of reason: The University in the eyes of its pupils. In In Eyes of the university: Right to philosophy 2 (pp. 129-155). Stanford University Press.

Derrida, J., & Kamuf, P. (2002). Without alibi. Stanford University Press.

Derrida, J., Porter, C., & Morris, E. P. (1983). The principle of reason: The university in the eyes of its pupils. diacritics, 13(3), 3-20.

Foucault, M. (2013). History of madness. Routledge.

Higgs, P. (2003). Deconstruction and re-thinking education. South African journal of education, 22(3), 170-176.

Karimzade, B., Yari Dehnavi, M., Baqheri Noaparast, K., & Alavi, H. (2019). Philosophy of Writing Based on Derrida’s Thoughts and its Implications for Education. Foundations of Education, 9(1), 20.

Karimzadeh, B. (2021). Teaching of thinking as a writing, on the basis of Derrida’s critique on Foucault’s reading of the relation between reason and madness in Descartes' Cogito. The Epistemological Research, 10(22), 81-98.

Mesbahian, H. (2008). Ethics of Responsibility and Learning Hope: The Nature and Method of Teaching Philisophy from Derrida and Freire. Journal of philosophy, 18(36), 109-126.

Mosleh, A. (2013 ). Deconstruction Origins in Nietzsche. Metaphysic, 16(1), 94-114.

Noughani, M. (2003). A Critical Study of the Social Reproduction and Cultural Reproduction Theories in Education. Language and Lierature, 9(3-4), 728-754.

Snir, I. (2020). Jacques Derrida: Thinking Madness in Education. In Education and Thinking in Continental Philosophy (pp. 115-145). Springer.

Trifonas, P. (2000). Jacques Derrida as a philosopher of education. Educational Philosophy and Theory, 32(3), 271-281.

Trifonas, P. (2003). The Ethics of science and/as research: Deconstruction and the orientations of a new academic responsibility. Educational Philosophy and Theory, 35(3), 285-295.

Williams, E. (2016). The ways we think: From the straits of reason to the possibilities of thought. John Wiley & Sons.