بررسی تأثیر شیوع ویروس کرونا بر کارکردهای اکتسابی مرزها در جنوب غرب آسیا

جغرافیا و مخاطرات محیطی

مقاله 14، دوره 13، شماره 1 - شماره پیاپی 49، فروردین 1403، صفحه 293-316   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/geoeh.2022.77567.1254

نویسندگان

َشقایق برادران مطیع¹؛ محسن جان پرور^{* 2}؛ علی محمدپور³

¹دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیای سیاسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

²استادیار جغرافیای سیاسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

³استادیار جغرافیای سیاسی، دانشگاه مالک اشتر، تهران، ایران

چکیده

تحولات ناشی از جهانی‌شدن و ورود به عصر اطلاعات و ارتباطات سبب شده است که فضاهای جغرافیایی درهم‌آمیخته شود و پیوندهای فضایی تا حد قابل‌توجهی گسترش پیدا کند. این افزایش سبب شده است کارکردهای ارتباطی مرز‌ها تا حد قابل‌توجهی افزایش پیدا کند؛ اما با گسترش ویروس کرونا به یکباره تغییرات گسترده‌ای ایجاد شد و پیوندهای بین فضا‌های جغرافیایی دچار تحول شد و کارکرد ارتباطی مرزها تحت تأثیر گسترده‌ای قرار گرفت. بر این اساس، در تحقیق حاضر که به روش توصیفی و تحلیلی به انجام رسیده است سعی شده است به این سؤال پاسخ داده شود که شیوع ویروس کرونا بر کارکرد ارتباطی مرزها در جنوب غرب آسیا چه تأثیراتی داشته است؟ نتایج حاصل از تحقیق حاضر نشان دهنده آن است که شیوع ویروس کرونا روی کارکردهای اکتسابی مرزها تأثیرات گسترده‌ای داشته است به‌گونه‌ای که کارکرد ارتباطی مرزها در جنوب غرب آسیا را تا حد زیادی تحت تأثیر قرار داده و پیوندهای بین فضاها را تا حد زیادی کاهش داده است تا جایی که در برخی موارد کارکرد مانعی جایگزین آن شده است. از سوی دیگر کارکرد ملت‌سازی، مشروعیت بخشی و حتی اقتصادی مرزها بعد از گسترش کرونا برجسته شده است. اگرچه بیماری ویروس کرونا تا حدی کنترل شده و فروکش کرده است اما به نظر می‌رسد جوامع انسان در آینده با بیماری‌ها و مسائل و مشکلات متعددی ازاین‌دست مواجه خواهد بود که ضرورت توجه به آن از اهمیت بالایی برخوردار است؛ بنابراین، نتایج تحقیق حاضر می‌تواند زمینه آمادگی کشورها را فراهم آورده و نا‌امنی‌ها و چالش‌های ناشی ازاین‌دست از مشکلات را تا حد قابل‌توجهی بتوانند کاهش دهند.

کلیدواژه‌ها

مرز؛ ویروس کرونا؛ کارکرد ارتباطی؛ جنوب غرب آسیا

مراجع

- افشردی، محمدحسین؛ جان‌پرور، محسن؛ 1392. الگوی مدیریت مرزهای سرزمینی (مورد پژوهشی: مرزهای دریایی ایران در خلیج فارس). تهران: انتشارات دانشگاه عالی.

- اشرفی ریزی، حسن؛ کاظم پور، زهرا؛ 1399. تبیین بحران کرونا ویروس (کووید 19) براساس نظریه ضداطلاعات. مدیریت سلامت. دوره 23. شماره 1.                                      https://www.doi.org/10.29252/jha.23.1.9

- السان، مصطفی؛ 1399. مسئولیت مدنی دولت در قبال بیماری‌های واگیر (بررسی موردی کووید 19). ویژه نامه حقوق و کرونا. دوره 23. صص 215 الی 243.                 https://doi.org/10.22034/jlr.2020.185075.1642

- بهرامی جاف، ساجد؛ صالح آبادی، ریحانه (1399. بررسی تأثیرات کرونا بر امنیت شهرهای مرزی: نمونه موردی: شهر پاوه. فصلنامه آمایش سیاسی فضا- دوره 2 – شماره 2.

 https://psp.modares.ac.ir/article-42-50624-fa.html

- بیگ زاده، ابراهیم؛ محمودی، سیدهادی؛ لطیفیان، محمدحسین؛ قاری سیدفاطمی، سیدمحمد؛ 1399. معضل کرونا در آیینه حقوق بین‌الملل معاصر. ویژه نامه حقوق و کرونا. دوره 23. صص 57-11.

https://doi.org/10.22034/jlr.2020.185072.1639    

- پورپیوندی، آلاله؛ موگویی، رکسانا و حجازی، رخشاد؛ 1399. اپیدمی کرونا و بررسی اثرات آن بر محیط‌زیست. یازدهمین کنفرانس ملی شهرسازی، معماری، عمران و محیط‌زیست. دوره 11. صص 15-1.

 https://ntb.iau.ir/faculty/mogouei/fa/articlesInConferences/390 

- جان پرور، محسن؛ 1396. نگرشی نو به مطالعات مرزی (مفاهیم، اصول و نظریه‌ها). تهران: انتشارات انجمن ژئوپلیتیک ایران.

- جان پرور، محسن؛ 1391. تبیین الگوی مدیریت مرزهای دریایی مورد خلیج فارس. رساله دکتری به راهنمایی محمدحسین افشردی. تهران. دانشگاه تربیت مدرس.

- حافظ­نیا، محمدرضا؛ جان­پرور، محسن؛ 1392. مرزها و جهانی‌شدن، تهران: انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی.

- حافظ­نیا، محمدرضا؛ احمدی، ابراهیم؛ 1401. بحران کرونا و نقش یابی مرزها در عصر پساوستفالیایی دولت. فصلنامه روابط خارجی. دوره 14. شماره 2.                               https://frqjournal.csr.ir/article_160971.html

- حسن پور، محمود، شاهی، طاهره؛ ارژنگ مهر، داوود؛ 1399. الگوی مدیریت بحران برای بخش عرضه گردشگری ایران، نمونه موردی: بحران شیوع ویروس کووید-19. فصلنامه مدیریت گردشگری ویژه نامه همه‌گیری کووید 19. صص 59-89.  https://www.sid.ir/paper/379873                                                                          

- درایسدل، آلاسدایر؛ جرالد اچ بلیک؛ 1373. جغرافیای سیاسی خاورمیانه و شمال آفریقا. ترجمه دره میرحیدر. تهران: انتشارات وزارت امور خارجه.

- رجبی، فاطمه و طاهرپور، جواد و میرزائی، حجت الله، سهیلی، حبیب؛ 1400. اثر همه‌گیری ویروس کرونا بر بخش‌‌های اقتصاد ایران. فصلنامه بررسی مسائل اقتصاد ایران. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. سال 8 . شماره 2. صص161-187.                                                      https://www.doi.org/10.30465/ce.2021.6982

- رضوانی، محمدرضا؛ 1380. نگرشی بر نظام برنامه ریزی توسعه روستایی. نشریه پژوهشهای جغرافیایی. دوره 33. شماره 41. صص 38- 25.                                                                        https://ensani.ir/fa/article/45380

- رومی، فرشاد و کاظمی، احسان؛ 1399. کرونا ویروس، متغیری نوین در تحلیل کلان تحولات سیاسی و بین‌‌المللی. فصلنامه پژوهش‌های راهبردی سیاست، دوره 9، شماره 33. صص 89-63.

 https://www.doi.org/10.22054/qpss.2020.52134.2530

- رئیسی، احمد و همکاران؛ 1391. راهنمای جامع نظام مراقبت بیماری‌های واگیر برای پزشک خانواده، انتشارات اندیشمند، تهران.

- زرقانی، هادی؛ 1386. مقدمه‌ای بر شناخت مرزهای بین‌المللی. تهران: انتشارات دانشگاه علوم انتظامی ناجا.

- شهرام نیا، امیرمسعود؛ 1392. تعامل و تقابل ملی‌گرایی و اسلام گرایی در ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی. فصلنامه پژوهش‌های راهبردی سیاست. دوره 2 شماره 5. صص 217-197.

 https://www.magiran.com/paper/1250854

- شهرزادی، لیلا و شعبانی، احمد و امینی رارانی، مصطفی؛ 1400. سیاست گذاری مبتنی بر نظریه آشوب در پاندمی کووید 19. نشریه مدیریت اطلاعات سلامت، دوره 18، شماره 2، صص 89- 91.

https://doi.org/10.22122/him.v18i2.4332

- صفایی و همکاران؛ 1399. تحلیل مدل دینامیکی تأثیر شیوع کووید-19 بر واردات و نیروی کار در ایران. مجله کنترل. ویژه نامه کووید 19. جلد 14. شماره 5. صص 120-107   

http://joc.kntu.ac.ir/article-1-824-en.html

- علی اکبری، عطیه؛ تقوایی، مسعود؛ 1399. نظر شهروندان نسبت به وضعیت فستفود و عوامل مؤثر بر توسعه آن (موردمطالعه: شهروندان اصفهان). نشریه مطالعات اجتماعی گردشگری. دوره 8 . شماره 15. صص 276-249.

 http://www.journalitor.ir/Article/35883/FullText

- علیجانی، بهلول؛ 1399. اخلاق محیطی و بیماری کرونا. نشریه تحلیل فضایی مخاطرات محیطی، سال 7، شماره 4. صص 1-20.                                                                             https://dx.doi.org/10.29252/jsaeh.7.4.28.1

- غریب‌پور، منصور؛ 1399. تبیین فقهی مسئولیت دولت در رویارویی با بیماری کرونا. مجله فقه پزشکی. دوره 12. شماره 42. صص 20-1.                                                            https://doi.org/10.22037/mfj.v12i4232630

- قربان‌زاده، داوود؛ عابدی، احسان؛ 1399. بررسی نقش دلبستگی ایمن در پیش‌بینی نیات تجربی گردشگران در سفر به مقاصد گردشگری در دوران شیوع ویروس کووید-19. فصلنامه مدیریت گردشگری ویژه نامه همه‌گیری کووید 19. صص 145-177.                                                                      https://tms.atu.ac.ir/article_11955.html

- کساوندی، آرزو؛ امیرانی، مهسا؛ 1400. مروری بر کووید 19 و پیامدهای ظهور آن. مجله تازه‌های بیوتکنولوژی سلولی مولکولی. دوره 11 شماره 42. صص 125-111.                 http://ncmbjpiau.ir/article-1-1359-fa.html

- مسائلی، ارشک؛ رضائی، ناصر؛ باسخا، مهدی؛ درفشی، خه بات؛ 1400. اثرات همه‌گیری کرونا بر اشتغال نیروی کار در صنایع مرتبط با گردشگری ایران. فصلنامه مطالعات گردشگری. دوره 16. شماره 56. ص
ص 308-279.                                                                               https://tms.atu.ac.ir/article_13487.html

- ملکیان، منصوره؛ 1399. فرصت‌ها و تهدیدهای ویروس کرونا برای محیط‌زیست. فصلنامه رهیافت. شماره 79. صص 76-63.                                                                       https://rahyaft.nrisp.ac.ir/article_13859.html

- منتی، حسین؛ 1399. بررسی اثرات ویروس کرونا-کووید 19 بر اقتصاد جهانی. فصلنامه ارزیابی تأثیرات اجتماعی. شماره دوم. ویژه نامه پیامدهای شیوع ویروس کرونا-کووید 19. صص 181-163.

https://www.magiran.com/paper/2126045

- میرتقیان رودسری، سیدمحمد؛ فرخیان، فیروزه؛ نقویان، مریم؛ 1399. بررسی رفتار جامعه میزبان نسبت به گردشگران در دوران شیوع کووید 19. نشریه مطالعات مدیریت گردشگری. دوره 15. صص 115- 143.

 https://doi.org/10.22054/tms.2020.52929.2332

 

- Argus., 2020. Argus White Paper: The Coronavirus Impact; https://www.argusmedia.com/-/media/Files/white-papers/argus-whitepaper-coronavirus.ashx.

- Chang, C.-L., McAleer, M., & Ramos, V., 2020. A charter for sustainable tourism after COVID-19: Multidisciplinary Digital PublishingInstitute.

- Chebli, A. A., 2020. The impact of Covis19 on tourist consumption behaviour: a perspective article Journal of Tourism Management Research, 7(2), 196-207. https://doi.org/10.18488/journal.31.2020.72.196.207.

- Dikshit, R.D., 1995. Political Geography the Discipline and Its Dimension. Tata McGraw – Hill publishing Company Limited.

- Flight Radar 24, Airlines data: Retrived 31 March 2020.from http://www.flightradar24.com/data/airlines.

- http://www.Statisa.com/topics/6139/covid-19-impact-on-the-global-economy.

https://www.iom.int.

- Huang, C., Wang & Others., 2020. Clinical features of patients infected with 2019 novel coronavirus in Wuhan, China. Lancet 395, 497–506. https://doi.org/10.3390/su12093671.

- MacDonald M, Piazza R, Sher, G., 2020. A Simple Guide to Estimating the Impact of COVID-19 on Travel and Hospitality Activity", International Monetary Fund (IMF), Special series on COVID-19. https://doi.org/10.3390/su12093671.

- Macfarlane N., 2008. The Three Asias: Are They a New Region?; in: World History Archives.

- Newman D and Paasi A., 1998. Fences and neighbours in the postmodern world: boundary narratives in political geography. Progress in Human Geography 22,186-207.

- Porta M., 2008. A Dictionary of Epidemiology, Fifth Edition. Oxford University Press, Inc., New York (Telephone: [phone], Website: http://www.oup.com/us/), 320 pp. https://doi.org/10.1093/aje/kwp322.

- Sonnichsen N., 2020. Expected quarterly global oil demand volume following Covid-19 for 2020, http://www.statista.com/statistics/332201/global- oil-demand-outlook-following-covid-19/.

- Sonnichsen N., 2020. Weekly crude oil prices for Brent, OPEC basket, and WTI 2019-2020, http://www.statista.com/statistics/326017/weekly-crude-oil-prices/.