عوامل مؤثر بر توسعۀ فرهنگ ورزش همگانی استان خوزستان (با رویکرد بازاریابی اجتماعی)

علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد

مقاله 8، دوره 20، شماره 2 - شماره پیاپی 44، تیر 1402، صفحه 221-255   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/social.2023.83078.1366

نویسندگان

اسماعیل ویسیا^{* 1}؛ مریم کریمی²؛ امین خطیبی¹

¹استادیار، گروه مدیریت ورزشی، دانشکده تربیت‌بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.

²استادیار، گروه مدیریت ورزشی، دانشکده تربیت‌بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل مؤثر بر توسعه فرهنگ ورزش همگانی استان خوزستان با رویکرد بر بازاریابی اجتماعی، به روش ترکیبی (کیفی-کمّی) انجام شد. در مرحله کیفی از مصاحبه نیمه­ساختاریافته با مشارکت 17 خبره و تحلیل مضمون استفاده شد. نمونه‌گیری انتخاب خبرگان در پژوهش به‌صورت هدفمند، به روش گلوله­برفی و با داشتن معیار سوابق اجرایی یا داشتن سوابق علمی و پژوهشی و نظریه‌پردازی در حوزه بازاریابی و ورزش همگانی بود. در مرحله کمّی، پرسش‌نامه محقق‌ساخته برای تأیید عوامل شناسایی‌شده در بخش کیفی طراحی و اعتباریابی شد. سپس در بین معلمان، مربیان و مدیران آگاه و فعال در حیطه ورزش همگانی استان توزیع شد و 341 پرسش‌نامه جمع­آوری شد. در این بخش به‌منظور بررسی داده­ها از معادلات ساختاری به روش حداقل مربعات جزئی استفاده شد. نتایج در مرحله کیفی شامل شناسایی پنج عامل اصلی (بهینه‌سازی اماکن، همخوانی با باورها، الزامات اقتصادی و اجتماعی، دستگاه­های ذی‌نفع و ذی‌نقش، مشارکت عمومی) در توسعه فرهنگ ورزش همگانی بود. در بخش کمّی تمامی بارهای عاملی گویه­ها از 4/0 بیشتر بود که نشان از مناسب بودن این معیار داشت. همچنین مقدار t به‌دست‌آمده برای تمام گویه­ها بیش از 96/1 بود که حاکی از تأثیر معنادار تمام گویه­ها در سطح اطمینان 95/0 بر توسعه ورزش همگانی در استان بود. با توجه به وضعیت سیاسی و جغرافیایی استان پیشنهاد می شود که مسئولان ورزشی و شهری از طریق بهبود توسعه و زیرساخت­های ورزشی و دسترسی آسان، فرهنگ­سازی مناسب، بسترسازی اقتصادی و اجتماعی، همکاری و هم­افزایی همه‌جانبه دستگاه‌های ذی‌نفع و ذی­نقش و تقویت حضور خانواده و چهره­های سرشناس ورزشی و هنری، نگاه ویژه­ای به توسعه­ فرهنگ ورزش همگانی داشته باشند و از این طریق زمینه جامعه‌ای سالم و رشد شهروندان در ابعاد ورزشی، فرهنگی و اجتماعی را فراهم کنند.

کلیدواژه‌ها

ورزش همگانی؛ بازاریابی اجتماعی؛ استان خوزستان

مراجع

1. امیری، ف.، و قاسمی، س. (1391). بازاریابی اجتماعی. اصفهان: انتشارات ارکان دانش.
2. آذر، ع.، و جهانیان، س (1395). مبانی پژوهش ترکیبی: تلفیق رویکردهای کمی و کیفی (چاپ اول.). سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی.
3. آصفی، ا.، و قنبرپور نصرتی، ا. (1397)، مدل عوامل مؤثر در نهادینه کردن ورزش همگانی در ایران، دو فصلنامه پژوهش در مدیریت ورزشی و رفتار حرکتی، 8 (16)، 46-29.
4. جلیسه، س.، جعفری نیا، س.، خیراندیش، م.، و حسن پور، ت. (1398). طراحی الگوی مـدیریت منـابع شـبکه در حاکمیـت شبکه­ای وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی. سیاست‌گذاری عمومی، 5 (3)، 139-113.
5. جوادی پور، م.، و رهبری، س. (1397). راهبردها و برنامه‌های توسعه ورزش همگانی ایران. مطالعات راهبردی ورزش و جوانان، 17(40)، 27-1.
6. ﺣﺎﺟﻲﺯﺍﺩﻩ، ا.، ﺻﻐﺮﻱ، م. (1390). روش­ها و ﺗﺤﻠﻴﻞﻫﺎﻱ ﺁﻣﺎﺭﻱ ﺑﺎ نگاه ﺑﻪ ﺭﻭﺵ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺩﺭ ﻋﻠـﻮﻡ زیستی ﻭ ﺑﻬﺪﺍﺷـﺘﻲ ﺑـﻪ ﻫﻤـﺮﺍﻩ ﺭﺍﻫﻨﻤـﺎﻱ SPSS. ﺗﺒﺮﻳﺰ: ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﺍﻧﺘﺸﺎﺭﺍﺕ ﺟﻬﺎد دانشگاهی ﺗﺒﺮﻳﺰ.
7. خداداد حسینی، س ح.، و مسیبی، ع. (1393). بررسی اثر اعتبار باشگاه‌های ورزشی بر تغییر رفتار هواداران با رویکرد بازاریابی اجتماعی، نشریه مدیریت ورزشی، 6 (4)، 642-627.
8. خورشیدی، غ.، و مقدمی، ص. (1382). تبیین مفهوم بازاریابی اجتماعی. فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، 6 (28)، 161-141.
9. داوودی، ع.، و رضازاده، آ. (1392). مدل سازی معادلات ساختاری با نرم افزار پی آل اس تهران: سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی.
10. زارعی، ع.، فیض، د.، رضایی راد، م. (1395). ارائه مدل عوامل مؤثر بر اجرای یکپارچه آمیخته بازاریابی اجتماعی در حوزه سلامت. مدیریت سلامت، 19(16) 20-30.
11. شربت زاده، ر.، فولادی، ج.، و محمدی ترکمانی، ا. (1399). شناسایی و اولیت بندی معیارهای انتخاب رشته­های ورزش همگانی با رویکرد توسعه ورزش همگانی (مورد مطالعه: ارتش جمهوری اسلامی ایران). مجله طب نظامی. ویژه نامه همایش ملی آمادگی جسمانی در توان رزم، 22، 173-163.
12. شمس، م.، و رشیدیان، آ. (1385). بازاریابی اجتماعی: کاربرد و مزیت استفاده از آن در آموزش مداوم پزشکی. مجله مطالعات و توسعه آموزش پزشکی، 3 (1)، 68-58.
13. صابری، ع.، باقری، ق.، یزدانی، ح.، و علیدوست، ا. (1397). فهم فرایند شکل­گیری بازاریابی اجتماعی برای توسعه ورزش همگانی. پژوهش در علوم تربیتی، 6 (15)، 293-316.
14. صفاری، ز.، معماری، ژ.، و سعادتی، م. (1397). مطالعه برنامه ترویج ورزش و فعالیت بدنی در مدارس ابتدایی با رویکرد بازاریابی اجتماعی. پژوهش‌های کاربردی در مدیریت ورزشی، 7 (3)، 11-97.
15. عباسی، ب.، نظری، ر.، و صفاری، ا. (1400). شاخص‌های تأثیرگذار ورزش شهروندی در کلان شهرهای ایران. فصلنامه آموزش بهداشت و ارتقاء سلامت ایران، 9(2)، 132-115.
16. عسگریان، ف.، جعفری، ا.، و فخری، ف. (1394). عوامل مؤثر بر عملکرد ورزش قهرمانی در ایران. مطالعات مدیریت ورزشی، 7(29)، 50-37.
17. قائدی، ع.، غفوری، ف.، و کارگر، غ. (1392). بررسی و مقایسة نگرش متخصصان و مدیران ورزش در زمینه­ی نقش ورزش همگانی و قهرمانی بر شاخص­های توسعه­ی اجتماعی، رویکردهای نوین در مدیریت ورزشی، 1(3)، 53-64.
18. کمالی، ی. (1395). روش شناسی تحلیل مضمون و کاربرد آن در مطالعات سیاستگذاری عمومی. پژوهش سیاست‌گذاری عمومی، 4 (2)، 208-189.
19. نسترن بروجنی، ا.، قربانی، م ح.، کوزه چیان، ه.، و احسانی، م. (1397)، شناسایی عوامل مؤثر بر توسعۀ فرهنگ ورزش همگانی در ایران، مدیریت ورزشی، 10(4)، 723-738.
20. یوسفوند، م.، ناجی، م.، و میرزایی، م. (1400). مطالعه و اولویت بندی نقش عناصر آمیخته بازاریابی اجتماعی اماکن ورزشی در توسعه ورزش همگانی بسیجیان استان لرستان. دو فصلنامه علوم ورزشی و توان رزم، 2(3)، 53-33.

 

21. Alves, H. (2010). The who, where, and when of social marketing. Journal of Nonprofit & Public Sector Marketing, 22(4), 288-311.
22. Braun, V., Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative Research in Psychology, 3, 77-101.
23. Chapman, D., Rudd, R., & Moeykenz, B. A. (1993). Social Marketing for Public Health. Journal of Health Affairs, 12(2), 105-125.
24. DiGuiseppi, C. G., Thoreson, S. R., Clark, L., Goss, C. W., Marosits, M. J,.Currie, D. W., & Lezotte, D. C. (2014). Church-based social marketing to motivate older adults to take balance classes for fall prevention: Cluster randomized controlled trial.. Preventive medicine, 67(1), 75-81.
25. Finnella, K, J., Johna, R., & Thompson, D (2017). 1% low-fat milk has perks!: An evaluation of a social marketing intervention. 5, 144–149.
26. Fujihira, H., Kubacki, K., Ronto, R., Pang, B., & Rundle-Thiele, S. (2015). Social marketing physical activity interventions among adults 60 years and older: A systematic review. Social Marketing Quarterly, 21(4), 214-229.
27. Huhman, M., Kelly, R. P., & Edgar, T. (2017). Social Marketing as a Framework for Youth Physical Activity Initiatives: a 10-Year Retrospective on the Legacy of CDC’s VERB Campaign. Current Obesity Reports, 6(2), 101-107.
28. Khodaparast, S., Azizi, B., Bakhshalipour, V., & Touba, N. (2020). The role of privatization on the development of sport tourism in Guilan Province. Educación Físicay Deporte, 39(2).
29. Kubacki, K., Rundle-Thiele, S., Lahtinen, V., & Parkinson, J.. (2015). ). A systematic review assessing the extent of social marketing principle use in interventions targeting children (2000-2014).. Young Consumers, 16(2), 141-158.
30. Kvale, Steinar. (1996). Interviews: An Introduction to qualitative research interviewing. Thousand Oaks, CA: Sage.
31. Lafreniere, K. C., & Basil, D. Z. (2019). Using Social Marketing to Increase Bicycle Ridership to Major Events in Vancouver, Canada. In Social Marketing in Action (pp. 299-310). Cham: Springer.
32. Lefebvre, R. C. (2011). An integrative model for social marketing. Journal of Social Marketing 2011; 1(3): 54–72.
33. Lin, C. P. (2020). Exploring career commitment and turnover intention of high-tech personnel: A socio-cognitive perspective. The International Journal of Human Resource Management, 31(6), 760-784.‏
34. Morris, Z. S., & Clarkson, P. J. (2009). Does social marketing provide a framework for changing healthcare practice. Health Policy, 91(2), 135-141.
35. Paek, H.-J., Jung, Y., Oh, H. J., Alaimo, K., Pfeiffer, K., Carlson, J. J.,... Orth, J. (2015). A social marketing approach to promoting healthful eating and physical activity in low-income and ethnically diverse schools. Health Education Journal, 74(3), 351-363.
36. Rezaei, H., & Keshavarz, N. (2014). Social Marketing Approach in Health Care: A study review. Journal of Health Education and Promotion of Health, 6(1), 109-123
37. Rundle-Thiele, S., Kubacki, K., & Gruneklee, N. (2016). Perceived benefits and barriers of physical activity: A social marketing formative study. Health Marketing Quarterly, 33(2), 181-194.
38. Serrat, O. (2017). The future of social marketing Knowledge solutions (pp. 119-128). Cham: Springer.
39. Stead, M., Gordon, R., Angus, K., & McDermott, L.. ((2007).). A systematic review of social marketing effectiveness.. Health Education, 107(2), 126-191.
40. Sun, Z. (2021). Performance evaluation method of social public sports goods development based on fuzzy com.prehensive evaluation. International Journal of Product Development, 25(2), 160-174.
41. Tatari, E., & Norouzi Seyed Hossini, R. (2022). Participation of Students in Recreational Sports: A Research on the Application of Social Marketing. Research in Sport Management and Marketing, 3(4), 43-59.
42. Williams, B., Onsman, A., & Brown, T. (2010). Exploratory factor analysis: A five-step guide for novices. Journal of Emergency Primary Health Care (JEPHC), 8(3), 1-13.