تحلیل اثرات بلندمرتبه‏سازی بر تغییرات محیط شهری (نمونه موردی: محله کیانپارس اهواز)

جغرافیا و توسعه فضای شهری

دوره 12، شماره 1، خرداد 1404، صفحه 75-93   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jgusd.2023.79800.1274

نویسندگان

نیلوفر آذربرزین¹؛ نفیسه مرصوصی^{* 2}؛ امیرحسین حلبیان³؛ مصطفی شاهینی فر⁴

¹دانشجوی دکترا، گروه جغرافیا، دانشگاه پیام‌نور، تهران، ایران.

²دانشیار، گروه جغرافیا، دانشگاه پیام‌نور، تهران، ایران.

³دانشیار، گروه جغرافیا، دانشگاه پیام‌نور، تهران، ایران

⁴استادیار، گروه جغرافیا، دانشگاه پیام‌نور، تهران، ایران.

چکیده

بلندمرتبه‌سازی و ساخت ساختمان‌های بلند یکی از رویه‌های ساخت‌وساز در دنیای امروزی است. گران شدن زمین و کمبود آن از جمله مهم‌ترین دلایل برای روی آوردن به این سبک از ساخت‌وسازها می‌باشد. باتوجه به شرایط خاص این نوع ساختمان‌هاء مسأله تغییرات محیط شهری در آن­ها از اهمیت زیادی برخوردار است. به همین منظور، هدف پژوهش حاضر تحلیل اثرات بلندمرتبه­سازی بر تغییرات محیط شهری نمونه موردی محله کیانپارس شهر اهواز است. پژوهش از نظر ماهیت و روش از نوع توصیفی- پیمایشی و از نظر نتایج کاربردی است. ابزار جمع‌آوری داده‌ها مصاحبه و پرسشنامه است. با مرور جامع پیشینه پژوهش و نظرخواهی از خبرگان، تعداد 40 کارشناس و متخصص بلند مرتبه‌سازی شهری و امور شهری شناسایی و سپس روابط درونی بین این توانمندسازها با استفاده از روش ISM، بررسی گردید. نتایج پژوهش نشان داد که پس از تحلیل داده‌ها، این شاخص‌ها در 3 سطح مختلف طبقه‌بندی شدند. اقتصادی، کالبدی، زیرساخت، عملکردی - اقتصادی، کالبدی – فضایی در سطح بالا (سطح 1) قرارگرفت، که اساسی‌ترین و مهم‌ترین شاخص‌های بلند مرتبه­سازی محله کیانپارس اهواز می‌باشد، که ‌به‌طور مستقیم و غیرمستقیم بر سایر شاخص‌ها تاثیرمی‌گذارد، از این رو ضروری است‌ مورد توجه جدی مدیران و برنامه‌ریزان شهری قرارگیرد. نتایج این پژوهش به تصمیم‌گیران امور شهری کمک می‌کند تا بتوانند جهت اثرات مثبت بلندمرتبه‌سازی بر تغییرات محیط شهری، تصمیمات هوشمندانه‌تری اتخاذ و مسیر مناسب‌تری را جهت توسعه صنعت بلند مرتبه‌ساری در محله کیانپارس شهر اهواز، انتخاب نمایند.

کلیدواژه‌ها

بلندمرتبه‌سازی؛ محیط شهری؛ ISM؛ MICMAC؛ محله کیانپارس اهواز

مراجع

1. آرین مهر، ع.، پور مهابادیان، ع.، و محمودی، م. (1400). معیارهای بلندمرتبه سازی از منظر زیبایی شناسی و منظر شهری در راستای توسعه سرزمین و جغرافیای شهری: نمونه موردی: منطقه 22 تهران. فصلنامه علمی پژوهشی نگرش های نو در جغرافیای انسانی، 13(2)، 61-89.
2. اسماعیل نژاد، ح. (1395). طراحی ساختمان بلندمرتبه تجاری – مسکونی با رویکرد بهبود تعاملات اجتماعی. مشهد: پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور مشهد.
3. آقایاری، ح. (1395). مکان یابی ساختمان های بلندمرتبه با تاکید بر نظریه های رشد هوشمند شهری (مطالعه موردی: مناطق 2 و 3 شهر اردبیل). اردبیل: پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه محقق اردبیل.
4. بزی، خ.، صیاد سالار، ی.، و معمری، ع. (1390). میزان آسیب پذیری مسکن های شهری در محدوده فضایی کلانشهر تهران نمونه موردی: محلات منطقه 9 تهران. فصلنامه جغرافیا و توسعه، 19(62)، 103-126.
5. بهزادی پور، ح.، داودپور، ز.، و ذبیحی، ح. (1390) تحلیل رابطه ساختمان های بلندمرتبه با ادراک محیطی شهروندان با استفاده از روش چیدمان فضا، مطالعه موردی: منطقه 22 تهران. مجله معماری و شهرسازی آرمان شهر، 14 (37)، 151-163.
6. پاکزاد، ج.، و بزرگ، ح. (1393). الفبای روانشناسی محیط برای طراحان. تهران: انتشارات آرمان شهر.
7. توکلی کازرونی، م.، و کشمیری، ح. (1396). تأثیر عوامل رتبه بالا بر بهبود فرهنگ سکونتی شهر شیراز با استفاده از مدل تحلیل شکاف. مجله علمی-پژوهشی معماری و شهرسازی ایران، 9(16)، 17-34.
8. حسین زاده دلیر، ک.، رسول زاده، ز.،و محمد خانلی، ح. (1398). سنجش میزان رضایت از کیفیت محیط شهری از دیدگاه شهروندان. مطالعه موردی: منطقه 5 شهرداری کلانشهر تبریز. فصلنامه مطالعات شهری و روستایی، 1(1)، 1-15.
9. دهنود، ن.، کریمی، ب.، و مهدی نژاد، ج. (1390). تبیین تأثیر ارتفاع و فرم انواع مسکونی بر اساس ایجاد آسایش حرارتی در فضاهای باز میانی نمونه مورد مطالعه: مجتمع های مسکونی شیراز. جغرافیا و توسعه فضای شهری، 8(2)، 197-217.
10. رازقیان، ف. (1394). تحلیل ساختمان های مسکونی بلندمرتبه با تاکید بر تئوری شهر اکولوژیک در محدوده جنوب غربی کلانشهر مشهد. مشهد: رساله دکتری، دانشگاه فردوسی مشهد.
11. رئیسی، ع.، و عباس زادگان، ح. (1395). پایداری اجتماعی در خانه، مجله آبادی، 55، 7-1.
12. سازمان برنامه و بودجه استان خوزستان (1395). آمار استان خوزستان. اهواز: سازمان برنامه و بودجه استان خوزستان.
13. شجاعی، م.، و پولادی، ص. (1397). بررسی نیازها و چالش های بلندمرتبه سازی (مطالعه موردی: شهر چالوس). فصلنامه جغرافیا و روابط انسانی، 2و1 (5)، 132-149.
14. فیضی، م.، و اسدپور، ع. (1391). ادراک شهروندان از منظر ساختمان های مرتفع شهری، مطالعه موردی هتل چمران شیراز. فصلنامه معماری ایران، 3، 107-121.
15. مبهوت، م.ع.، سروش، ف.، و رحمانی، س. (1391). ارزیابی اثرات مثبت و منفی بلندمرتبه سازی با توجه به اهداف توسعه پایدار شهری - نمونه موردی: منطقه 9 شهر مشهد. مجموعه مقالات هشتمین سمپوزیوم معماری و شهرسازی و توسعه پایدار. مشهد: موسسه خاوران.
16. مظهری، م.ع.، منجزی، س.، و امیدی، ف. (1396). بررسی رویکرد طراحی شهری عمودی در کلانشهر اهواز (نمونه موردی: محله کیانپارس). فصلنامه معماری،1(2)، 1-11.
17. مقدم راد، ف.، و سپهری مقدم، م. (1390). ارزیابی ساختمان های مسکونی بلندمرتبه ایرانی از منظر معماری الگو محور در معماری و شهرسازی ایرانی-اسلامی. فصلنامه علمی-پژوهشی نگرش های نو در جغرافیای انسانی،13(2)، 557-543.
18. مهدوی، ع. (1382). اهواز معلق بر رودخانه ای بزرگ. شهرداری ها، 5(56)، 12-1.
19. موحد، ع.، و شهسوار، ا. (1399). تحلیل میزان رضایت شهروندان از گسترش بلندمرتبه‌سازی و توسعه فشرده شهری (مورد مطالعه: منطقه یک شهرداری شهر ارومیه). جغرافیا و برنامه‌ریزی، 24(74)، 249-261.
20. وارثی، ح.ر.، و کریمی، ل. (1395). تحلیل جغرافیایی ساختمان های بلندمرتبه مطالعه موردی: نواحی جنوب رودخانه زاینده رود در شهر اصفهان. فصلنامه علمی-پژوهشی دانشگاه گلستان، 7(24)، 15-1.

 

21. Al-Kodmany. K. (2017). Understanding Tall Buildings: A Theory of Placemaking. London: Taylor & Francis Group.
22. Asur, F., & Yazici, (2020). Observers' perceptions of aesthetic quality of high-rise buildings in the urban landscape: The case of Levent, Istanbul. Fresenius Environmental Bulletin journal, 29(12), 11165-11174.
23. Bai, X., Nath, I., Capon, A., Hasan, N., & Jaron, D. (2012). Health and wellbeing in the changing urban environment: complex challenges, scientific responses, and the way forward. Current opinion in environmental sustainability, 4(4), 465-472.
24. Czynska, K. (2015). Application of Lidar Date and 3dCity Models in Visual Impact Simulations of Tall Buildings. International Archives of the Photogrammetry Remote Sensing and Spatial Information Science, 47 (W3), 1359-1366.
25. Faizi, M., Asadpour, A. (2012). Perception of citizens from the perspective of high-rise urban buildings, a case study of Chamran Hotel in Shiraz, Iranian Architecture Quarterly, 3, 107-121.
26. Karimimoshaver, M., & Winkemann, P. (2018). A framework for assessing tall buildings' impact on the city skyline: Aesthetic, visibility, and meaning dimensions. Environmental Impact Assessment Review, 73, 164–176.
27. Lai, Y., Ridley, I.A., & Brimblecombe, P. (2020). Air Change in Low and High-Rise Apartments. Urban Science, 4(25), 1-15.
28. Muhuri, S., & Basu, S. (2021). Interactional spaces of a high-rise group housing complex and social cohesion of its residents: case study from Kolkata, India. Journal of housing and the built environment, 36(2), 781-820.
29. Musiał, R. (2012). Supertall Buildings–Present and Future Components of the Landscape of Big Cities in Europe. Technical Transactions, Architecture, (1-A).
30. Sonne, W. (2017). Urbanity and density: In 20th-century urban design. DOM Publishers.
31. Stranz, A. (2020). The interpretation of the high-rise (residential) development in growing cities: a comparison between Shanghai and Vienna. Thesis Hochschulschrift, Organisation: E280 - Institut für Raumplanung.
32. Sun, Y., Wang, J., Wu, J., Shi, W., Ji, D., Wang, X., & Zhao, X. (2020). Constraints hindering the development of high-rise modular buildings. Applied sciences, 10(20), 7159.
33. Van der Hoeven, F., & Nijhuis, S. (2011). Hi Rise, I can see you! Planning and visibility assessment of high building development in Rotterdam. In: Research in Urbanism Series. 2(1), 277-301.
34. Wood, A. (2011). Tall building: search of a new typology. Nottingham: Thesis submitted to the University of Nottingham.