روند تغییرات رطوبت نسبی در استان خراسان رضوی، شمال شرق ایران

فصلنامه آب و توسعه پایدار

مقاله 5، دوره 10، شماره 2 - شماره پیاپی 28، شهریور 1402، صفحه 35-44   

نوع مقاله: پژوهشی کاربردی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jwsd.v10i2.2302-1220

نویسندگان

زهرا شیرمحمدی علی اکبرخانی^{* 1}؛ سید فرهاد صابرعلی²؛ سید محمد جواد میرزایی¹؛ محمدناصر مودودی²

¹استادیار، گروه علوم و مهندسی آب، مجتمع آموزش عالی تربت‌جام، تربت‌جام، ایران

²استادیار، گروه علوم و مهندسی باغبانی، مجتمع آموزش عالی تربت‌جام، تربت‌جام، ایران

چکیده

مطالعه حاضر به‌منظور بررسی تغییرات رطوبت نسبی 13 ایستگاه هواشناسی در استان خراسان رضوی در مقیاس ماهانه، فصلی و سالانه از ابتدای دوره آماری هر ایستگاه تا سال 1400 انجام شد. منطقه مورد مطالعه شامل ایستگاه‌های درگز، فریمان، گلمکان، گناباد، کاشمر، خواف، نیشابور، مشهد، قوچان، سرخس، سبزوار، تربت‌جام و تربت‌حیدریه بود. برای تعیین روند رطوبت نسبی از رگرسیون خطی و آزمون ناپارامتریک من-کندال (MK) استفاده شد. رطوبت نسبی در همه ایستگاه‌های مورد مطالعه و در مقیاس‌های زمانی مختلف، به جز در دو ایستگاه قوچان (در ماه‌های خرداد، آذر و در فصل پاییز) و سرخس (فصل پاییز)، روند کاهشی در سطح اطمینان 5 درصد داشت. درصد کاهش میانگین رطوبت نسبی ماهانه برای شش ایستگاه در محدوده 0/7-3/5 درصد در هر 10 سال مشاهده ‌شد، درحالی‌که درصد افزایش میانگین رطوبت نسبی ماهانه برای ایستگاه قوچان در محدوده 2/6-1/9 درصد در هر 10 سال مشاهده ‌شده است. علاوه بر این، بیشتر ایستگاه‌های مورد مطالعه در مقیاس فصلی و سالانه نیز کاهش رطوبت نسبی را تجربه کرده‌اند. کاهش میانگین رطوبت نسبی فصلی برای شش ایستگاه در محدوده 2-0/6 درصد در هر 10 سال مشاهده ‌شد، درحالی‌که کاهش میانگین سالانه رطوبت نسبی در ایستگاه‌ها در محدوده 1/6-0/9 درصد در هر 10 سال مشاهده ‌شده است. نتایج این تحقیق حاکی از روند کاهشی در میانگین رطوبت نسبی ماهانه، سالانه و فصلی طی سال‌های اخیر است.

کلیدواژه‌ها

تغییر اقلیم؛ رطوبت نسبی؛ روش من-کندال؛ سری زمانی

مراجع

Afrifa-Yamoah, E., Mueller, U. A., Taylor, S. M. & Fisher, A. J. (2020). Missing data imputation of high-resolution temporal climate time series data. Meteorological Applications, 27(1), 1873. https://doi.org/10.1002/met.1873
Bayazit, M. & Önöz, B. (2007). To prewhiten or not to prewhiten in trend analysis? Hydrological Sciences Journal, 52(4), 611–624. https://doi.org/10.1623/hysj.52.4.611
CséplO, A., Izsák, B. & Geresdi, I. (2022). Long-term trend of surface relative humidity in Hungary. Theoretical and Applied Climatology, 149(3), 1629–1643. https://doi.org/10.1007/s00704-022-04127-z
Farhat, N. (2018). Effect of relative humidity on evaporation rates in Nabatieh Region. Lebanese Science Journal, 19(1), 59-66. https://doi.org/10.22453/LSJ-019.1.059-066
Farooq, Z. & Kumar, R. (2021). Spatial and temporal trend analysis of relative humidity in the Himalayan region: a case study. Arabian Journal of Geosciences, 14(21), 2237. https://doi.org/10.1007/s12517-021-08624-9
Gaffen, D. J. & Ross, R. J. (1999). Climatology and Trends of U.S. Surface Humidity and Temperature. Journal of Climate, 12(3), 811–828. https://doi.org/10.1175/1520-0442(1999)012<0811:CATOUS>2.0.CO;2
IPCC. (2014). Climate change: 2014. synthesis report (SYR). Intergovernmental panel on climate change, Geneva; p. 151. https://www.ipcc.ch/report/ ar5/syr
Katiraei, P. S., Arkyan, F. & Rezaei Farkosh, R. (2011). Trend of humidity (specific and relative) in synoptic stations in Iran in period 1976-2005. JMSTR, 6(2), 17–29. https://jmstr.ntb.iau.ir/article_522960.html
Kendall, M.G. (1975). Rank Correlation Methods, 4th edn. London, Charles Griffin.
Khan, P. I., Ratnam, D. V., Prasad, P., Basha, G., Jiang, J. H., Shaik, R., Ratnam, M. V. & Kishore, P. (2022). Observed Climatology and Trend in Relative Humidity, CAPE, and CIN over India. In Atmosphere, 13(2), 361. https://doi.org/10.3390/atmos13020361
Kousari, M. R. & Asadi Zarch, M.A. (2011). Minimum, maximum, and mean annual temperatures, relative humidity, and precipitation trends in arid and semi-arid regions of Iran. Arabian Journal of Geosciences, 4(5), 907–914. https://doi.org/10.1007/s12517-009-0113-6
Mansouri Daneshvar, M. R., Ebrahimi, M. & Nejadsoleymani, H. (2019). An overview of climate change in Iran: facts and statistics. Environmental Systems Research, 8(1), 7. https://doi.org/10.1186/s40068-019-0135-3
Razavi, S. & Vogel, R. (2018). Prewhitening of hydroclimatic time series? Implications for inferred change and variability across time scales. Journal of Hydrology, 557, 109–115. https://doi.org/10.1016/j.jhydrol.2017.11.053
Sachindra, D. A. &  Nowosad, M. (2022). Variations in relative humidity across Poland and its possible impacts on outdoor thermal comfort: An analysis based on hourly data from 1995 to 2020. International Journal of Climatology, 42(7), 3861–3887. https://doi.org/10.1002/joc.7449
Sein, Z. M. M., Ullah, I., Iyakaremye, V., Azam, K., Ma X., Syed, S. & Zhi, X. (2021). Observed spatiotemporal changes in air temperature, dew point temperature and relative humidity over Myanmar during 2001–2019. Meteorology and Atmospheric Physics, 134(1), 7. https://doi.org/10.1007/s00703-021-00837-7
Sharma, P., Loliyana, V., Nagpal, G., S R, R., Tripathi, A., Timbadiya, P. V. & Patel, P. L. (2015). Investigation of Long-Term Trends and Temporal Variability of Rainfall in Surat District, Gujarat. 49th Annual Convention of IWWA on "Smart Water Management"At: VNIT Nagpur
Shirmohammadi-Aliakbarkhani, Z. & Saberali, S. F. (2020). Evaluating of eight evapotranspiration estimation methods in arid regions of Iran. Agricultural Water Management, 239, 106243. https://doi.org/10.1016/j.agwat.2020.106243
Singh, P., Kumar, V., Thomas, T. & Arora, M. (2008). Changes in rainfall and relative humidity in river basins in northwest and central India. Hydrological Processes - HYDROL PROCESS, 22, 2982–2992. https://doi.org/10.1002/hyp.6871
Valdez-Cepeda, R., Hernández-Ramírez, D., Mendoza, B., Valdes, J. & Maravilla, D. (2011). Fractality of monthly extreme minimum temperature. Fractals, 11(2), 137-144. https://doi.org/10.1142/S0218348X0300163X
Wijngaarden, W. and Vincent, L. (2004). TRENDS IN RELATIVE HUMIDITY IN CANADA FROM 1953-2003.