مدل معادلات ساختاری بهزیستی اجتماعی براساس عوامل جامعه‌شناختی (موردمطالعه: دانش‌آموزان متوسطۀ دوم شهر جهرم)

علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد

مقاله 5، دوره 20، شماره 3 - شماره پیاپی 45، مهر 1402، صفحه 151-181   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/social.2023.83891.1400

نویسندگان

روح اله رحمانی¹؛ محمدتقی ایمان^{* 2}؛ محمدتقی عباسی شوازی³

¹دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی‌، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

²استاد جامعه‌شناسی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

³استادیار جامعه‌شناسی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

چکیده

موضوع این پژوهش، تبیین بهزیستی اجتماعی به روش مدل معادلات ساختاری براساس عوامل جامعه‌شناختی در بین دانش‌آموزان شهر جهرم است؛ بنابراین تلاش می‌کند به این سؤالات پاسخ دهد که بهزیستی اجتماعی دانش‌آموزان شهر جهرم در چه وضعیتی است؟ متغیرهای جامعه‌شناسی به چه میزان می‌توانند تبیین‌کننده بهزیستی اجتماعی دانش‌آموزان باشند؟ رویکرد مطالعه حاضر کمّی و روش آن پیمایش بود. نمونه پژوهش، 359 نفر از دانش‌آموزان متوسطه دوم شهر جهرم در سال 1401 بودند که از طریق فرمول کوکران و با روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای انتخاب شدند. ابزار جمع‌آوری داده‌ها پرسش‌نامه محقق‌ساخته بود. برای اعتبار پژوهش، از اعتبار صوری و برای بررسی پایایی از آلفای کرونباخ و ضریب پایایی ترکیبی (CR) استفاده شد. داده‌ها در دو سطح توصیفی و استنباطی از طریق نرم‌افزار SPSS و PLS تجزیه ‌و تحلیل شدند. یافته‌ها نشان داد که بین اعتماد اجتماعی، حمایت اجتماعی و هویت طبقاتی با بهزیستی اجتماعی رابطه مستقیم، مثبت و معنا‌داری وجود دارد، اما بین جنسیت و بهزیستی اجتماعی رابطه‌ای یافت نشد. همچنین دین‌داری به‌صورت غیرمستقیم، از طریق تأثیر بر اعتماد اجتماعی بر بهزیستی اجتماعی اثرگذار است. روش حداقل مربعات جزئی الگوی کلی پژوهش نشان داد که متغیرهای مستقل پژوهش توانسته‌اند 41 درصد از واریانس متغیر وابسته را تبیین کنند. از بین متغیرهای اثرگذار، اعتماد اجتماعی دارای بیشترین میزان اثر مستقیم (543/0) بر متغیر بهزیستی اجتماعی بود. اعتماد اجتماعی علاوه‌بر اثر مستقیم، نقش میانجیگر کامل را در رابطه بین دین‌داری و بهزیستی اجتماعی ایفا کرد. با توجه ‌به تأثیر متغیرهای ذکرشده بر بهزیستی اجتماعی، تقویت آن در جامعه به‌ویژه برای دانش‌آموزان پیشنهاد می‌شود.
 

کلیدواژه‌ها

بهزیستی اجتماعی؛ اعتماد اجتماعی؛ حمایت اجتماعی؛ دین‌داری؛ جهرم

مراجع

1. حسینی، س.، فتح‌آبادی، ج.، شکری، الف.، و پاک‌دامن، ش. (1395). موفقیت تحصیلی براساس جهت‌گیری هدف و بهزیستی ذهنی دانش‌آموزان و والدین: الگوی مدل‌یابی معادلات ساختاری. پژوهش‌های تربیتی، 2 (31)، 133-157.
2. عبدالله تبار، ه.، کلدی، ع.، محققی.، ستاره فروزان، آ.، و صالحی، م. (1386). بررسی سلامت اجتماعی دانشجویان. فصلنامۀ علمی-پژوهشی رفاه اجتماعی، 8 (30 و 31)، 171-189.
3. فدایی مهربانی، م. (1386). شهرنشینی، رسانه و سلامت اجتماعی (نقش رسانه‌های جوامع در حال گذار در سلامت اجتماعی شهروندان). پژوهش و سنجش، 14(49)، 67-86.
4. کوزر، ل. (1382). زندگی و اندیشۀ بزرگان جامعه‌شناسی (م. ثلاثی، مترجم). تهران: انتشارات علمی.
5. مدیری، ف.، سفیری، خ.، و منصوریان، ف. (1396). بررسی سلامت اجتماعی و عوامل اثرگذار بر آن. علوم اجتماعی: توسعه اجتماعی، 12(2)، 7-28.
6. مرکز آمار ایران. (1401). شاخص‌های کلان اقتصادی و اجتماعی کشور. بازیابی از http://www.amar.org.ir
7. موسوی، م.، و شیانی، م. (1394). سرمایۀ اجتماعی و سلامت اجتماعی مفاهیم و رویکردها. تهران: نشرآگاه.

 

8. Batson, C. D., Schoenrade, P., & Ventis, W. L. (1993). Religion and the individual: A social-psychological perspective. Oxford: Oxford University Press.
9. Cobo, R., Pérez, M., Páez, M., Gracia, M., & Páez, D. (2020). A longitudinal Study: Affective well-being, psychological wellbeing, self-efficacy and academic performance among first-year undergraduate students. Scandinavian Journalof Psychology,  61, 518–526.
10. Daniels, J. P., & Von der Ruhr, M. (2010). Trust in others: does religion matter? Review of Social Economy, 68, 163–186.
11. Djupe, P. A., & Gilbert, C. P. (2006). The resourceful believer: generating civic skills in church. Journal of Politics, 68, 116–127.
12. Durkheim, E. (1995). The elementary forms of religious life. New York: Free Press.
13. Hair, J. F., Hult, G. T. M., Ringle, C. M., & Sarstedt, M. (2022). A primer on partial least squares structural equation modeling (PLS-SEM) (3^rd ed,). Thousand Oaks: Sage.
14. Harphmam, T., Grant, E., & Rodriguez, C. (2003). Mental health and social capital in Cali, Colombia. Social Science and Medicine, 53, 1-11.
15. Henseler, J., Dijkstra, T. K., Sarstedt, M., Ringle, C. M., Diamantopoulos, A., Straub, D. W., …, & Calantone, R. J. (2014). Common beliefs and reality about partial least squares. Organizational Research Methods, 17(2), 182-209.
16. Keyes, C. L. M. (1998). Social Well-being. Social Psychology Uarterly, 2(61), 121-140.
17. Keyes, C. L., & Shapiro, A. D. (2004). Social well-being in the United States: A descriptive epidemiology. In O. G. Brim, C. Ryff, & R. Kessler (Eds.), How healthy are we? A national study of well-being at midlife. Chicago: University of Chicago.
18. Merino, S. C. (2013). Religious social networks and volunteering: examining recruitment via close ties. Review of Religious Research, 55, 509–527.
19. Norris, H. (2018). The impact of restorative approaches on well-being: an evaluation of happiness and engagementin schools.  Conflict Resolution,  36, 221–234.
20. Oyarzún, D. (2018). Predictors of subjective well-being of boys, girls and adolescents in Chile (Doctoral dissertation). Pontificia Universidad Católica de Valparaíso, Santiago.
21. Putnam, R. D. (2000). Bowling alone: The collapse and revival of american community. New York: Simon and Schuster.
22. Torres-Vallejos, J. (2020). Effect of school lag of boys, girls and adolescents users of childhood psychosocial programs on their well-being from the perspective of positive psychology (Doctoral dissertation). Pontificia Universidad Católica de Valparaíso, Santiago.
23. Zambianchi, M., & Ricci Bitti, P. E. (2014). The role of proactive coping strategies, time perspective, perceived efficacy on affect regulation, divergent thinking and family communication in promoting social well-being in emerging adulthood. Social Indicators Research, 116, 493–507.