تبیین ضرورت راهبرد ژئواکونومیک در توسعۀ سواحل مکران

جغرافیاوتوسعه ناحیه ای

مقاله 2، دوره 23، شماره 1 - شماره پیاپی 50، اردیبهشت 1404، صفحه 27-47   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jgrd.2024.81544.1258

نویسنده

هادی ویسی^*

دانشیار جغرافیای سیاسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

سواحل مکران تا حدود زیادی منطبق بر شهرستان‌های دشتیاری، چابهار، کنارک، زرآباد، جاسک و سیریک است. این منطقۀ جغرافیایی به‌عنوان تنها منطقۀ ساحلی با دسترسی اقیانوسی در ایران است که از ظرفیت‌های بی‌شماری برای توسعه برخوردار است. شوربختانه، این منطقه راهبردی و منحصربه‌فرد یکی از مناطق کمتر توسعه‌یافتۀ ایران است که تاکنون نه‌تنها از ظرفیت‌های عظیم آن استفاده نشده است؛ بلکه به دلیل بی‌برنامگی و غفلت از آن عقب مانده و در حاشیه است. ظرفیت پذیرش جمعیت و احداث سکونتگاه‌های بزرگ شهری، توان بندرگاهی، بازرگانی و ترانزیتی، استقرار صنایع مادر و آب‌بر، پتانسیل‌های بالای پرورش، صید و صنعت آبزیان، ظرفیت‌های عظیم گردشگری، کریدور ارتباطی و دروازۀ ورود به اوراسیا و اتصال جمهوری‌های آسیای مرکزی و افغانستان به کشورهای ساحلی جهان و نزدیک به بازارهای جهانی بزرگ شبه‌قارۀ هند و آسیای شرقی بخش‌های مهمی از استعداد و ظرفیت‌های این منطقه است. پرسش اصلی پژوهش این است که چرا تاکنون ایران نتوانسته از ظرفیت‌های منحصربه‌فرد این منطقه به‌درستی استفاده کند و ایران برای بالفعل کردن آنها نیازمند به چه نوع استراتژی است. این پژوهش به روش توصیفی و تحلیلی و با استفاده از داده‌های کتابخانه‌ای و اسنادی انجام شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که جمهوری اسلامی ایران برای فعال‌سازی ظرفیت‌های سواحل مکران نیازمند بازنگری و بازطراحی در استراتژی و رویکردهای کلان ملی است. ایران پیش از هر اقدامی برای ورود به فرایندهای زمینه‌سازی توسعۀ مکران نیازمند اتخاذ راهبرد و گفتمان ژئواکونومیک است. در گفتمان و راهبرد ژئواکونومیک فضای امید، تعامل، صلح و توسعه نهفته است و در نقطۀ مقابل ژئوپلیتیک کلاسیک و ایدئولوژیک قرار می‌گیرد.
 
 

کلیدواژه‌ها

ژئوپلیتیک؛ ژئواکونومیک؛ توسعه؛ سواحل مکران؛ چابهار

مراجع