سنجش سطوح توسعه یافتگی محلات شهری براساس برخورداری از شاخص‌های شهر خلاق (مطالعه موردی: منطقه یک کلانشهر مشهد)

جغرافیا و توسعه فضای شهری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 16 بهمن 1402   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jgusd.2024.83284.1327

نویسندگان

آناهیتا عبداللهی^{* 1}؛ عزت الله مافی²؛ مهدی وطن پرست³

¹دانشجوی دکتری، جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شیروان

²دانشیار، گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

³استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شیروان

چکیده

توسعه شهرها، افزایش جمعیت و تغییرات شیوه های زندگی، مشکلات متعددی را برای مدیریت شهری ایجاد نموده است. در این راستا و با هدف بهبود کیفیت زندگی، الگوهای نوینی همچون نظریه شهر خلاق مطرح شده است. محدوده مورد مطالعه در این پژوهش، منطقه یک از مشهد انتخاب شد. هدف اصلی، بررسی وضعیت منظقه مذکور از لحاظ شاخصهای شهر خلاق و رتبه بندی محلات در این منطقه بود. روش انجام پژوهش توصیفی ـ تحلیلی بود. ابتدا شاخص های شهر خلاق در چهار بعد سرمایه ساختاری، سرمایه اجتماعی، سرمایه انسانی و سرمایه فرهنگی جمع‌آوری شد. برای گردآوری اطلاعات از روش پرسشنامه استفاده و اطلاعات در نرم افزار SPSS ساماندهی گردید. برای توصیف وضعیت منطقه مورد مطالعه، از جداول فراوانی، نمرات میانگین و آزمون تی استفاده شد. برای رتبه بندی محلات از روش مقایسه زوجی و مدل تاپسیس استفاده شد. نتایج نشان داد که سطح معنی داری برای چهار شاخص اصلی در منطقه یک، کمتر از 05/0 است. شاخص سرمایه انسانی با نمره میانگین 52/3 نسبت به سه شاخص دیگر از وضعیت بهتری برخوردار بود. شاخص‌های سرمایه ساختاری، فرهنگی و اجتماعی در رتبه های دوم تا چهارم قرار گرفتند. طبق نتایج مدل تاپسیس، در بین 11 محله مورد مطالعه، از لحاظ شاخص‌های شهر خلاق تفاوت وجود دارد. محلات در پنج سطح قرار گرفتند. در سطح اول (محلات کاملاً برخوردار)، دو محله راهنمایی و بهشتی قرار گرفتند. سه محله‌ی ارشاد، احمدآباد و سعدآباد در طبقه محلات محروم قرار گرفتند. نتیجه نهایی حاکی از آن است که شهر خلاق، نیازمند توسعه شبکه محله‌های خلاق است.

کلیدواژه‌ها

شهر خلاق؛ محلات شهری؛ محله خلاق؛ منطقه یک؛ مشهد

مراجع