جامعه‌شناختی عوامل اجتماعی مؤثر بر روند کاهش بهره‌وری اقتصادی

علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد

مقالات آماده انتشار، اصلاح شده برای چاپ، انتشار آنلاین از تاریخ 13 اسفند 1402   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/social.2024.85412.1450

نویسندگان

حسن کلاکی¹؛ محسن نوغانی^{* 2}

¹استادیار گروه اجتماعی پژوهشگاه علوم انتظامی و مطالعات اجتماعی فراجا، تهران، ایران.

²دانشیار جامعه‌شناسی گروه علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

   بهره‌وری اقتصادی صنایع از مؤلفه‌های اصلی رشد و توسعة‌ اقتصادی کشور بوده و تبیین جامعه‌شناختی اقتصادی این مسئله در گروه صنعتی مورد مطالعه طی سال‌های 68- 99 و شناسایی عوامل اجتماعی مؤثر بر آن، هدف اصلی این مقاله است.
روش پژوهش، ترکیبی متوالی از نوع طولی بوده و از دو فاز پژوهشی 1- کمی (سری زمانی)، 2- کمی (پیمایش)، بهره‌گیری شد. از روش نمونه‌گیری متوالی و برای تحلیل داده‌ها از تبیین تعقیبی استفاده شد.
از منظر جامعه‌شناسی اقتصادی و با تاکید بر مکتب تنظیم مقررات اقتصادی پاریسی مساله مورد نظر با تاکید بر ناامنی اقتصادی از نوع ساختاری (تکرار تورّم ساختاری اقتصاد کلان جامعه) تبیین شده است. این نوع ناامنی اقتصادی ساختاری صنایع در کشورهای کمتر توسعه‌یافته نظیر ایران، تحت تاثیر عوامل خارجی شامل تحریم‌های بین‌المللی و لغو قرارداد تجاری در کاهش بهره‌وری اقتصادی در صنایع این کشور تشدید شده است.
تحلیل های انجام شده در سه سطح تبیین جامعه‌شناختی کلان (اقتصاد بین‌المللی)، میانه (سیاست‌ها و خط‌مشی اقتصادی دولت‌ها) و در سطح خُرد (راهبردهای مدیریتی مدیران) نشان داده که در شرایط ناامنی اقتصادی ساختاری (تکرار تورّم، رکود یا رکود تورّمی) به صورت همفزا بر کاهش روند بهره‌وری اقتصادی (68- 99) در جامعة مورد مطالعه مؤثر بوده است. در متن مقاله پیشنهاداتی جامعه‌شناختی برای برون رفت از کاهش بهره‌وری اقتصادی در جامعة مورد مطالعه اشاره شده است.

کلیدواژه‌ها

بهره‌وری اقتصادی؛ ناامنی اقتصادی ساختاری؛ تعامل همفزا؛ مقررات‌زدایی

مراجع