مطالعه پدیدارشناختی راهبردهای فرهنگ‌پذیری کودکان کار افغانی (مطالعه موردی: مرکز حامی پرتو منطقه 5 تهران)

علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد

مقاله 10، دوره 21، شماره 1 - شماره پیاپی 47، فروردین 1403، صفحه 313-335   

نوع مقاله: پژوهشی -مطالعه موردی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/social.2024.87081.1485

نویسندگان

الهام غنی زاده¹؛ صمد رسول زاده اقدم^{* 2}؛ مهرداد محمدیان³

¹دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی، واحد خلخال، دانشگاه آزاد اسلامی،خلخال، ایران

²دانشیار گروه مطالعات خانواده و زنان، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران

³استادیار گروه جامعه‌شناسی، واحد خلخال، دانشگاه آزاد اسلامی، خلخال، ایران

چکیده

افغانستان به‌عنوان یک کشور همسایه با مشکلات امنیتی و اقتصادی جدی روبه‌رو بوده و بسیاری از افغانستانی‌ها به‌دنبال بهبود شرایط زندگی خود به کشورهای همسایه مهاجرت می‌کنند، ایران به‌عنوان یکی از مقصدهای اصلی این مهاجران انتخاب می‌شود. مهاجرانی که به شکل غیرقانونی از افغانستان به ایران می‌آیند از مهارت و توانایی خاصی برخوردار نبوده و در کارهای رده پایین جامعه مشغول به کار می‌شوند. کودکان این مهاجران نیز به‌دلیل مشکلات اقتصادی خانواده‌هایشان مجبور به کار می‌شوند. با توجه به اینکه بسیاری از کودکان و نوجوانان افغانستانی در ایران به دنیا آمده‌اند یا در سنین کودکی به این کشور مهاجرت کرده‌اند، مسئله فرهنگ‌پذیری آن‌ها از اهمیت بسزایی برخوردار است. در این راستا، هدف پژوهش حاضر فهم راهبردهای فرهنگ‌پذیری کودکان کار افغانی در ایران است. در پژوهش حاضر با بهره‌گیری از روش کیفی و رویکرد پدیدارشناختی، از تکنیک مصاحبه عمیق نیمه‌ساختاریافته برای جمع‌آوری اطلاعات پژوهش استفاده شده است. مشارکت‌کنندگان پژوهش را کودکان افغانی حاضر در مرکز حامی پرتو در منطقه 5 تهران تشکیل داده‌اند و با 18 نفر از آن‌ها مصاحبه شده است. برای انتخاب مشارکت‌کنندگان از روش نمونه‌گیری هدف‌مند با حداکثر تنوع استفاده شد. داده‌ها با استفاده از روش موستاکاس تحلیل شده‌اند. یافته‌های پژوهش بیانگر آن است که راهبردهای فرهنگ‌پذیری کودکان کار افغانی عبارتند از: همانندسازی، جدایی یا انفصال، هماهنگی یا انطباق، حاشیه‌گزینی یا انزواطلبی. یکپارچگی، رایج‌ترین شکل راهبرد فرهنگ‌پذیری است؛ چراکه به کودکان کار افغانی اجازه می‌دهد با وجود پایبندی به هویت فرهنگی و ارزش‌های جامعه خویش، خود را با هویت و فرهنگ جامعه میزبان وفق دهند.
 

کلیدواژه‌ها

فرهنگ‌پذیری؛ کودکان افغانی؛ کودکان کار؛ پدیدارشناختی

مراجع

1. ایمان، م. ت.، و مرادی، گ. (1388). بررسی رابطه بین راهبردهای فرهنگ‌پذیری و سلامت روانی در میان مهاجران. جامعه‌شناسی کاربردی، 20(1)، 147-170.
2. ایمانی، ن.، و نرسیسیانس، ا. (1391). مطالعه انسان‌شناسانه پدیده کودکان کار خیابانی در شهر کرج. مسائل اجتماعی ایران، 3(1)، 7-32.
3. بوستانی، د.، مرادی، ع.، و همتی‌فر، م. ر. (1396). بررسی رابطۀ بین محرومیت نسبی و هراس اجتماعی با استرس‌های فرهنگ‌پذیری مهاجران واردشده به شهر طبس. جامعه‌شناسی کاربردی، 28(65)،
   113-130.
4. خسروی، ر.، بهادری، ر.، گراوند، ف.، و احمدی، ع. (1398). مطالعه عوامل مرتبط با سازگاری دانش‌آموزان افغانستانی ساکن در شهر شیراز. دوفصلنامه مطالعات جمعیتی، 5(9)، 149-175.
5. زندی ناوگرانن، ل.، عسکری ندوشن، ع.، افراسیابی، ح.، صادقی، ر.، و عباسی‌شوازی، م. ج. (1401). درک مهاجران از فاصله اجتماعی با ایرانیان: پژوهش کیفی در بین مهاجران افغانستانی، جامعه‌شناسی کاربردی، 11(4)، 1-26.
6. قاسمی، و.، و امیری، م. (1389). سازگاری اجتماعی و فرهنگی مهاجران ایرانی در آمریکا. علوم اجتماعی، 4(8)، 131-158.
7. کاظم‌زاده، ن.، مهدوی‌آراء، م.، و عبدی، م. (1400). سازگاری فرهنگی مهاجران در رمان شیکاگو، اثر علاء الأسوانی؛ بر اساس نظریۀ فرهنگ‌پذیری جان بری. فصلنامه ادب عربی، 13(4)، 151-172.
8. میرزائی، ح. (1395). راهبردهای فرهنگ‌پذیری و بهداشت روانی مهاجرین افغانستانی در شهرک قائم قم (مطالعه‌ای انسان‌شناختی). پژوهشنامه مددکاری اجتماعی، 3(7)، 189-245.
9. میرزائی، ح. (1396). بررسی انطباق تحصیلی مهاجران افغانستان در ایران. پژوهشنامه مددکاری اجتماعی، 4(11)، 43-84.
10. Alaedini, P. (2020). Afghan migrants in Tehran: Toward formal integration. In Mobility and forced displacement in the Middle East (pp. 103-132). Oxford University Press.
11. Batuchina, A., & Straksiene, G. (2019). Phenomenological perspective in researching immigrant children’s experience. International journal of science annals, 2(1-2), 26-32.
12. Berry, J. W. (2005). Acculturation: Living successfully in two cultures. International journal of intercultural relations, 29(6), 697-712.
13. Berry, J. W. (2019). Acculturation: A personal journey across cultures. Cambridge University Press.
14. Berry, J. W., & Sam, D. L. (1997). Acculturation and adaptation. Handbook of cross-cultural psychology, 3(2), 291-326.
15. Bhugra, D. (2004). Migration and mental health. Acta psychiatrica scandinavica, 109(4), 243-258.
16. Denzin, N. K., Lincoln, Y. S., Giardina, M. D., & Cannella, G. S. (Eds.). (2023). The Sage handbook of qualitative research. Sage publications.
17. Ferguson, G. M., Causadias, J. M., & Simenec, T. S. (2023). Acculturation and Psychopathology. Annual Review of Clinical Psychology, 19, 381-411.
18. Hutauruk, K. A. P. P., Redi, A., & Suparno, S. (2023). Selective Policy in Handling Illegal Immigrants. Jurnal Indonesia Sosial Sains, 4(05), 425-431.
19. Karaköse, G., & Yaylacı, F. G. (2023). International migration and integration: Turkish immigrants in Poland. Migration Letters, 20(2), 155-169.
20. Kimpimäki, M. (2023). Arrangement of Illegal Immigration at the Northern Borders of Finland. Migration Letters, 20(4), 126-134.
21. Knaack, P. (1984). Phenomenological research. Western journal of nursing research, 6(1), 107-114.
22. Kreienkamp, J., Bringmann, L. F., Engler, R. F., de Jonge, P., & Epstude, K. (2024). The Migration Experience: A Conceptual Framework and Systematic Scoping Review of Psychological Acculturation. Personality and Social Psychology Review, 28(1), 81-116.
23. Kurt, G., Ekhtiari, M., Ventevogel, P., Ersahin, M., Ilkkursun, Z., Akbiyik, N., & Acarturk, C. (2023). Socio-cultural integration of Afghan refugees in Türkiye: the role of traumatic events, post-displacement stressors and mental health. Epidemiology and Psychiatric Sciences, 32, e51.
24. Kuschminder, K., & Dubow, T. (2023). Moral exclusion, dehumanisation, and continued resistance to return: Experiences of refused Afghan Asylum seekers in the Netherlands. Geopolitics, 28(3), 1057-1078.
25. Neto, J., & Neto, F. (2023). Acculturation and self-esteem among Indian immigrants in Portugal. Journal of International Migration and Integration, 24(1), 385-402.
26. Obilor, E. I. (2023). Convenience and purposive sampling techniques: Are they the same. International Journal of Innovative Social & Science Education Research, 11(1), 1-7.
27. Phillips-Pula, L., Strunk, J., & Pickler, R. H. (2011). Understanding phenomenological approaches to data analysis. Journal of Pediatric Health Care, 25(1), 67-71.
28. Raturi, R., & Cebotari, V. (2023). The impact of parental migration on psychological well-being of children in Ghana. Journal of Ethnic and Migration Studies, 49(1), 192-211.
29. Safak, A., Nisanci, Z. N., & Olcum, G. (2024). Acculturation conditions and orientations of Afghan and Syrian refugee entrepreneurs in Turkey. International Journal of Intercultural Relations, 99, 101940.
30. Safdar, S., Struthers, W., & van Oudenhoven, J. P. (2009). Acculturation of Iranians in the United States, the United Kingdom, and the Netherlands: A test of the multidimensional individual difference acculturation (MIDA) model. Journal of Cross-Cultural Psychology, 40(3), 468-491.
31. Sukmawati, S., Salmia, S., & Sudarmin, S. (2023). Population, Sample (Quantitative) and Selection of Participants/Key Informants (Qualitative). Edumaspul: Jurnal Pendidikan, 7(1), 131-140.
32. Tartakovsky, E. (2012). Factors affecting immigrants’ acculturation intentions: A theoretical model and its assessment among adolescent immigrants from Russia and Ukraine in Israel. International Journal of Intercultural Relations, 36(1), 83-99.
33. Vollebregt, S. J., Scholte, W. F., Hoogerbrugge, A., Bolhuis, K., & Vermeulen, J. M. (2023). Help-seeking undocumented migrants in the Netherlands: Mental health, adverse life events, and living conditions. Culture, Medicine, and Psychiatry, 47(4), 1067-1089.
34. Xu, L., Tang, F., Chen, Y., & Dong, X. (2023). Acculturation and depressive symptoms among older Chinese immigrants in the United States: The roles of positive and negative social interactions. Aging & Mental Health, 27(3), 604-611.