واکاوی پاسخ‌های کارآفرینان به بحران آب

فصلنامه آب و توسعه پایدار

مقاله 6، دوره 11، شماره 1 - شماره پیاپی 31، خرداد 1403، صفحه 49-60   

نوع مقاله: مطالعه موردی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jwsd.v11i1.2311-1286

نویسندگان

رضا خرم¹؛ وحید مکی زاده^{* 2}؛ حسین منصوری³

¹دانش‌آموخته کارشناسی‌ارشد مدیریت بازرگانی، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس، ایران.

²دانشیار، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس، ایران.

³استادیار، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس، ایران.

چکیده

تغییرات اقلیمی از جمله خشکسالی یک عامل مهم تهدید توسعه پایدار به ‏شمار می‌رود. کسب‌وکارهای کارآفرینانه به‏ دلیل انعطاف‌پذیری و سازگاری با تغییرات محیطی برای پاسخ به شرایط بحرانی، غیرقابل‌انکار است. این پژوهش با هدف «واکاوی پاسخ‌های کارآفرینان به بحران آب» انجام شد. ضمن شناسایی پاسخ‌ها، به شناسایی اثرات بحران آب بر کارآفرینان و پیامدهای اقدامات کارآفرینان به عملکرد کسب‌وکار پرداخته شد. پژوهش از نظر نتیجه، کاربردی و از نوع کیفی- مطالعه موردی می‌باشد. جامعه پژوهش، کسب‌وکارهای کارآفرینانه در سه استان فارس، هرمزگان و اصفهان و در زمینه‏‌های فعالیت کشاورزی، فراورده‌های غذایی، گردشگری، مواد معدنی و صنعتی و دام‌پروری که تحت تأثیر بحران آب قرار داشتند، می‏‌باشد. با استفاده از نمونه‌گیری هدفمند داده‌ها به‌وسیله مصاحبه‌های عمیق و نیمه‌ساختاریافته در بازه زمانی بهمن و اسفند ماه سال 1401 گردآوری شد که پس از انجام 13 مصاحبه پژوهش به اشباع نظری رسید. تجزیه‌ و تحلیل داده‌ها به‌وسیله تحلیل محتوای کیفی صورت گرفت. یافته‌ها نشان داد بحران آب بر دو مرحله زنجیره ارزش کسب و کار یعنی «زنجیره تأمین» و «زنجیره تولید»، تأثیر داشته است. تأثیرات زنجیره تأمین شامل تأثیر بر منابع آبی و مواد اولیه و تأثیرات تولید نیز در برگیرنده تأثیر بر محصول، فرایند، دارایی‌ها و عوامل تولید است. نتایج حاکی ‏از آن است کارآفرینان با سه راهبرد، متنوع‌‏سازی، قراردادهای همکاری و اصلاح فرایندها به این اثرات واکنش نشان داده‏‌اند. همچنین مشخص شد پاسخ کارآفرینان به بحران آب ابعاد عملکرد بنگاه (عملکرد عملیاتی، عملکرد مالی، عملکرد اجتماعی، عملکرد محیط‏زیست) را تحت تأثیرات مثبت و منفی قرار می‌دهد.

کلیدواژه‌ها

بحران آب؛ تغییرات اقلیمی؛ راهبرد؛ کارآفرینی؛ عملکرد

مراجع

اسدزاده، عبدالله، طیار، سید حسن، و نودهی، فائزه. (1400). تأثیر هوش راهبردی بنگاه مادر بر اثربخشی راهبردهای احیا در توابع بحران‌زده، فصلنامه علمی پژوهشی توسعه کارآفرینی، 14(3)، 381-400. doi: 10.22059/jed.2021.295789.653234
اسمعیل‏نژاد، مرتضی، و پودینه، محمدرضا.  (1396). ارزیابی سازگاری با تغییرات اقلیمی در مناطق روستایی جنوب خراسان جنوبی. مخاطرات محیط‌‎ طبیعی، 6(11)، 85-100. doi: 10.22111/jneh.2017.3052
اکبری، محمدرضا، رضوان‏فر، احمد، و علی‌بیگی، امیر. (1395). تحلیل رفتار کارآفرینانه کشاورزان در مواجهه با تغییر اقلیم (شواهدی از بخش‌های کام فیروز و کر استان فارس). فصلنامه علمی پژوهشی توسعه کارآفرینی، 9(3)، 414-397. doi: 10.22059/jed.2016.60122
فعله‌کری، زهره. (1400). واکاوی چالش‏های کارآفرینی سبز با رویکرد بحران: دفع پسماندهای خانگی و پسماندهای رهاشده در سطح شهر ماسک، دستکش و دستمال کاغذی مورد استفاده در بحران کرونا. نشریه علمی رویکردهای پژوهشی نوین در مدیریت و حسابداری، 5(61)، 19-39. https://majournal.ir/index.php/ma/article/view/785
زرین، آذر. و داداشی رودباری، عباسعلی. (1402). بررسی تغییرات اقلیم بر امنیت آبی در ایران. آب و توسعه پایدار، 1(10)، 37-44. doi: 10.22067/jwsd.v10i1.2301-1210
کاظمی ثانی عطاالله، م. (1394). ارزیابی اثربخشی استراتژی‏‌های مقابله‏‌ای کشاورزان در برابر خشکسالی. دانش پیشگیری و مدیریت بحران، 5(2)، 118-109. http://dorl.net/dor/20.1001.1.23225955.1394.5.2.2.5
کرسول، جان. (1398). پویش کیفی و طرح پژوهش. ترجمه حسن دانایی فرد و حسین کاظمی. نشر صفار. چاپ چهارم. تهران، ایران.
منوچهری راد، رضا، زندحسامی، حسام، و داوری، علی.  (1399). سازگارپذیری یا پیشگامی: تحلیلی از انتخاب راهبرد مناسب تاب‌آوری سازمانی بر اساس ظرفیت و کیفیت نهادی محیطی درک شده. مدیریت نوآوری، 9(2)، 1-31. https://dorl.net/dor/20.1001.1.23225386.1399.9.2.1.1
Atehmengo, N., Idika, I. K., Shehu, A., & Ibrahim, R. (2014). Climate Change/Global Warming and Its Impacts on Parasitology/Entomology. The Open Parasitology Journal, 5(1), 1-11. doi: 10.2174/1874421401405010001
Bouzarjomehry, K., & Javanshiri, M. (2015). Identify in Indigenous Knowledge and its Application in Rural Crisis. Journal of Applied Environmental and Biological Sciences, 5(8), 256 - 263. 
Bullough, A., Renko, M., & Myatt, T. (2014). Danger Zone Entrepreneurs: The Importance of Resilience and Self–Efficacy for Entrepreneurial Intentions. Entrepreneurship Theory and Practice, 38(3), 473-499. doi: 10.1111/etap.12006
Buranatrakul, T., & Swierczek, F. W. (2018). Climate change strategic actions in the international banking industry. Global Business Review, 19(1), 32-47. doi: 10.1177/0972150917713371
Choongo, P., Eijdenberg, E. L., Lungu, J., Chabala, M., Taylor, T. K., & Masurel, E. (2021). The Influence of Environmental Pollution and Drought on the Satisfaction with Life of Entrepreneurs in Zambia’s Mining Sector. Economic Effects of Natural Disasters, 147–160. doi: 10.1016/B978-0-12-817465-4.00010-8
Daka, E., & Siad, S. (2022). Entrepreneurship and the innovation ecosystem policy: A case study in post-conflict Somalia. African Journal of Science, Technology, Innovation and Development, 14(2), 577-584. doi: 10.1080/20421338.2021.1879349
De Abreu, M. C. S., de Freitas, A. R. P., & Rebouças, S. M. D. P. (2017). Conceptual model for corporate climate change strategy development: Empirical evidence from the energy sector. Journal of cleaner production, 165, 382-392. doi: 10.1016/j.jclepro.2017.07.133
Denzin, N.K., & Lincoln, Y.S. (2005). The Sage Handbook of Qualitative Research. Sage Publications, Thousand Oaks, California.
Gasbarro, F., & Pinkse, J. (2016). Corporate adaptation behaviour to deal with climate change: the influence of firm‐specific interpretations of physical climate impacts. Corporate Social Responsibility and Environmental Management, 23(3), 179-192. https://doi.org/10.1002/csr.1374
Guba, E. G., & Lincoln, Y. S. (1994). Competing paradigms in qualitative research. Handbook of qualitative research, 2(163-194), 105, Sage Publications, Thousand Oaks, California.
Jeswani, H. K., Wehrmeyer, W., & Mulugetta, Y. (2008). How warm is the corporate response to climate change? Evidence from Pakistan and the UK. Business Strategy and the Environment, 17(1), 46-60. doi: 10.1002/bse.569 
Kilimani, N., van Heerden, J., Bohlmann, H., & Roos, L. (2018). Economy-wide impact of drought induced productivity losses. Disaster Prevention and Management: An International Journal, 27(5), 636-648. doi: 10.1108/DPM-05-2018-0155
Kuijpers, F. M., & Eijdenberg, E. L. (2021). Showcasing Entrepreneurs’ Responses to Severe Drought: Qualitative Findings from Cape Town, South Africa. Economic Effects of Natural Disasters, 131–146. doi: 10.1016/B978-0-12-817465-4.00009-1
Kyrö, P. (2015). To grow or not to grow? Entrepreneurship and sustainable development Handbook of Entrepreneurship and Sustainable Development Research. Edward Elgar Publishing. Cheltenham, United Kingdom.
Lee, S. Y. (2012). Corporate carbon strategies in responding to climate change. Business Strategy and the Environment, 21(1), 33-48. https://doi.org/10.1002/bse.711
Lee, S. Y., & Rhee, S. K. (2007). The change in corporate environmental strategies: a longitudinal empirical study. Management Decision, 45(2), 196-216. doi: 10.1108/00251740710727241
Lee, S.-Y., & Ahn, Y.-H. (2019). Climate-entrepreneurship in response to climate change: Lessons from the Korean emissions trading scheme (ETS). International Journal of Climate Change Strategies and Management, 11(2), 235-253. doi: 10.1108/IJCCSM-09-2017-0177
Linnenluecke, M., & Griffiths, A. (2010). Beyond adaptation: resilience for business in light of climate change and weather extremes. Business & Society, 49(3), 477-511. doi: 10.1177/0007650310368814
Linnenluecke, M. K., Stathakis, A., & Griffiths, A. (2011). Firm relocation as adaptive response to climate change and weather extremes. Global environmental change, 21(1), 123-133.  doi: 10.1016/j.gloenvcha.2010.09.010
Linnenluecke, M. K., & McKnight, B. (2017). Community resilience to natural disasters: the role of disaster entrepreneurship. Journal of Enterprising Communities: People and Places in the Global Economy,11(1), 166-185. doi: 10.1108/JEC-01-2015-0005
Maritz, A., Perenyi, A., de Waal, G., & Buck, C. (2020). Entrepreneurship as the Unsung Hero during the Current COVID-19 Economic Crisis: Australian Perspectives. Sustainability, 12(11), 4612. doi: 10.3390/su12114612
Martin, A. (1982). Additional aspects of entrepreneurial history. In C. A. Kent, D. L. Sexton, and K. H. Vesper (Eds.), Encyclopedia of Entrepreneurship. Englewood Cliffs, New Jersey. N.J.: Prentice-Hall, 15–19.
McKnight, B., & Linnenluecke, M. K. (2019). Patterns of firm responses to different types of natural disasters. Business & Society, 58(4), 813-840. doi: 10.1177/0007650317698946
Meinel, U., & Abegg, B. (2017). A multi-level perspective on climate risks and drivers of entrepreneurial robustness–Findings from sectoral comparison in alpine Austria. Global environmental change, 44, 68-82. doi: 10.1016/j.gloenvcha.2017.03.006
Meinel, U., & Höferl, K.-M. (2017). Non-adaptive behavior in the face of climate change: First insights from a behavioral perspective based on a case study among firm managers in alpine Austria. Sustainability, 9(7), 1132. doi: 10.3390/su9071132
Meyer, Ch, B. (2001). A Case in Case Study Methodology. Field Methods, 13 (4), 329-352. doi: 10.1177/1525822X0101300402
Molen, M. K., Dolman, A. J., Ciais, P., Eglin, T., Gobron, N., Law, B. E., Reichstein, M. (2011). Drought and ecosystem carbon cycling. Agricultural and Forest Meteorology, 151(7), 765-773. doi: 10.1016/j.agrformet.2011.01.018
Neuendorf, K. (2017). The content analysis guidebook (Second ed.). SAGE Publications, Inc. United States of America. doi: 10.4135/9781071802878
Porter, M. E. (1995). Van der Linde (1995). Green and competitive: ending the stalemate. Harvard business review, 73(5), 120-134. doi: 0.1016/0024-6301(95)99997-e
Rivera, J., & Clement, V. (2019). Business adaptation to climate change: American ski resorts and warmer temperatures. Business Strategy and the Environment, 28(7), 1285-1301. doi: 10.1002/bse.2316
Savari, M., & Shokati Amghani, M. (2022). SWOT-FAHP-TOWS analysis for adaptation strategies development among small-scale farmers in drought conditions. International Journal of Disaster Risk Reduction, 67, 102695. doi: 10.1016/j.ijdrr.2021.102695
Schaltegger, S., & Wagner, M. (2011). Sustainable entrepreneurship and sustainability innovation: categories and interactions. Business Strategy and the Environment, 20 (4), 222-237. doi: 10.1002/bse.682
Schumpeter, J. A. (2017). Theory of economic development. Routledge: London Schwarz, I., & McRae. Florence, Italy.
Taylor, M, A.P. (2020). Climate Change Adaptation for Transportation Systems: Adapting for Climate Change and Extreme Weather Impacts, Publisher: Elsevier. Amsterdam, Netherlands. doi: 10.1016/C2018-0-00205-4
Vesper, K. H. (1990). New venture strategies. University of Illinois at Urbana-Champaign's Academy for entrepreneurial leadership historical research reference in entrepreneurship, Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=1496217. University of Illinois at Urbana-Champaign's Academy for Entrepreneurial Leadership Historical Research Reference in Entrepreneurship, Posted: 4 Nov 2009.
Weinhofer, G., & Busch, T. (2013). Corporate strategies for managing climate risks. Business Strategy and the Environment, 22(2), 121-144. doi: 10.1002/bse.1744
Wilbanks, T. J., Lankao, P. R., Bao, M., Berkhout, F., Cairncross, S., Ceron, J.-P., & Zapata-Marti, R. (2007). Industry, settlement and society Climate Change 2007: Impacts, Adaptation and Vulnerability, Contribution of Working Group II to the Fourth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change (pp. 357-390): Cambridge University Press, Cambridge, United Kingdom.
Williams, P. (2009). Water reform and the resilience of small business people in drought-affected agricultural communities. Rural Society, 19(3), 199-210. doi: 10.5172/rsj.19.3.199