تأثیر بیهوشی و اغما بر روابط حقوقی مغمی علیه ( درنگی در تمایز اغما با اسباب حجر)

فقه و اصول (Fiqh va uṣūl)

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 22 خرداد 1403   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jfiqh.2024.81992.1574

نویسندگان

مریم بلندی برزکی^{* 1}؛ محمد مهدی الشریف²

¹عضو هیأت علمی دانشگاه کاشان

²دانشیار گروه حقوق، دانشکده علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

هر چند وقوع بیهوشی واغماء شخص مغمی‌علیه را با مسائل متعدد حقوقی مواجه می‌سازد؛ اما قانون مدنی در خصوص اغماء تنها به یک مساله اشاره نموده و مسائل متعدد دیگری را بدون ‌پاسخ گذاشته‌است. این وضعیت باعث گردیده اغلب نویسندگان حقوقی مسائل مربوط به اغما را باقیاس به احکام مربوط به حجر حل‌نمایند. هدف از نگارش این پژوهش تفکیک دقیق مقوله اغما از حجر وتعیین وضعیت اعمال حقوقی مغمی‌علیه است. بر پایه یافته‌های این مقاله که به روش توصیفی تحلیلی نگاشته شده ، علی‌رغم اینکه قانون از بطلان معاملات مجنون، بیهوش ومست در کنار یکدیگر سخن گفته؛ اما واقعیت این‌ست که بطلان معامله بیهوش از سنخ بطلان معاملات مست است که علیرغم داشتن اهلیت وعدم حجر به‌دلیل عدم تحقق قصد انشاء در زمان عقد، معامله اش محکوم به بطلان است نه معامله مجنون که عدم قصد انشاء وی ریشه در عدم اهلیت وحجر وی دارد. بر همین اساس نصب قیم برای مغمی علیه هر چند بیهوشی او به درازا بکشد، نادرست است وتنها میتوان همچون فرد عاجز برای وی از نهاد نصب امین استفاده نمود. انفساخ وکالت وسایر عقود اذنی در اثر اغمای‌طولانی مدت نیز ریشه در حجر مغمی علیه نداشته واز باب تقوم عقود اذنی به اذن است.

کلیدواژه‌ها

اغما؛ مغمی علیه؛ عقود اذنی؛ حجر؛ قصد انشا

مراجع