شناسایی و تحلیل عوامل مؤثر بر گرایش شبکه بانکی کشور به اجرای بانکداری سبز

مجله اقتصاد و توسعه کشاورزی

دوره 38، شماره 3 - شماره پیاپی 64، مهر 1403، صفحه 241-227   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jead.2024.85707.1230

نویسنده

وهاب قلیچ^*

گروه مطالعات مالی و بانکداری اسلامی، پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی ج.ا.ا.، تهران، ایران

چکیده

تغییرات زیست‌محیطی در سطح جهانی چالشی بزرگ برای اجتماع بشریت شده است. از این‌رو نیاز است از پروژه‌های دوست‌دار محیط‌زیست در تمام ابعاد ازجمله ابعاد مالی و اقتصادی حمایت ویژه‌ای صورت پذیرد. به بیان دیگر، توجه به اخلاق و ارزش‌های انسانی و اجتماعی همراه با دغدغه‌های حفاظت از محیط‌زیست در ضمن فعالیت‌های اقتصادی باعث می‌شود فعالیت در بخش‌های گوناگون اقتصادی و مالی همچون نظام بانکداری، بنگاه‌های تولیدی و صنعتی، شرکت‌های بیمه و... متفاوت از همیشه باشد. در این بین پدیداری مفهومی با عنوان «بانکداری سبز» یکی از مهمترین مصادیق این حمایت است. این نوع بانکداری به‌عنوان بخش مهمی از بانکداری اخلاقی، نقش خاصی در صیانت و نگه‌داشت محیط‌زیست ایفا می‌نماید. این پژوهش با تبیینی جامع‌ از بانکداری سبز و با استفاده از مطالعات نظری و تجربیات بین‌المللی و کسب نظر از خبرگان و صاحبنظران مربوطه، عوامل مؤثر بر گرایش شبکه بانکی کشور به بانکداری سبز را با بهره‌گیری از روش دلفی، تحلیل پرسشنامه و آزمون فریدمن شناسایی و تحلیل می‌نماید. براساس نتایج پژوهش، به‌ترتیب چهار معیار اصلی اقتصادی، ساختاری، مدیریتی و اجتماعی در اثرگذاری بر این گرایش شناسایی گردید. در بخش زیرمعیارها نیز نرخ تورم بالا، ارزان بودن نسبی قیمت انرژی و وجود بازارهای موازی پرسود در کنار سپرده‌گذاری سبز از مهمترین علل در گرایش کم به بانکداری سبز عنوان شده است؛ همچنین سهم قوانین و مقررات و نظام حقوقی، نظام کارگزینی، ارتقا و تشویق مدیران و کارکنان بانکی، نظام نظارتی بانک مرکزی، سهم نگرش مدیران‌ارشد نسبت به مسائل زیست‌‌محیطی، حاکمیت شرکتی، نظارت داخلی بانک، وزن توجه به بانکداری سبز در انتخاب و تصمیم مشتریان، نگرش جامعه نسبت به مسائل زیست‌محیطی و فرهنگ تقاضامندی و مطالبه‌گری از جمله مهمترین زیرمعیارها مؤثر بر گرایش شبکه بانکی کشور به بانکداری سبز ارزیابی و معرفی شده است.

کلیدواژه‌ها

ایران؛ بانکداری اخلاقی؛ بانکداری سبز؛ عوامل اقتصادی

مراجع

1. Abedi, S. (2019). Analysis of green banking status in sustainable economic development. Environment and Interdisciplinary Development, 4(64), 50-67. (In Persian). https://www.envjournal.ir/article_92130.html
2. Asgarnezhad Nouri, B., Shabani Korka, S., & Beigi Firoozi, A. (2024). The effect of green banking on brand resonance and consumer satisfaction with the performance of social responsibility in the banking industry. Journal of Environmental Science Studies, 8(4), 7480-7498. (In Persian).
3. Asma J., Rahat, M., & Abul Kashem, M. (2014). Eco-banking strategies for competitive European Journal of Business and Management, 6, 84-91. https://www.researchgate.net/publication/353485139_EcoBanking_Strategies_for_Competitive_Advantages
4. Biswas, N. (2011). Sustainable green banking approach: The need of the hour, Business Spectrum, Vol. 1.
5. Ebrahimi, F. (2021). Investigating the role of green banking on internet services. Journal of New Business Attitudes, 1(6), 164-178. (In Persian)
6. Eyvazlou H., & Qelich, W. (2014). Ethical banking in Islamic Approach: Ethical Codes & Structural Implementation. Monetary and Banking Research Institute of the Central Bank of the Islamic Republic. (In Persian)
7. Hajjaran, F., Radfar, R., Divandarim A., & Fadaei, D. (2022). Developing green banking model based on innovation management components for sustainable competitive advantage. Financial Economics, 16(58), 257-280. (In Persian).
8. Jafari Gorji, M.A., Najaf Beigi, R., Faghihi, A., & Kameli, M.J. (2023). Providing a model of sustainable banking development in Iranian governmental Bank with an emphasis on green banking. Journal of Iranian Social Development Studies, 15(58), 21-45. (In Persian).
9. Melin, A. (1999). Reflexive Equlibrium as a Method for Analyzing the Ethical Problems of Assessing Environmental Impacts, Linkoping University.
10. Nandini Prabhu, G., & Aithal, P.S. (2021). A review-based research agenda on green banking service practices through green CSR activities. International Journal of Management, Technology, and Social Sciences (IJMTS), 6(2), 204-230. https://doi.org/10.47992/IJMTS.2581.6012.0165
11. Perman, R., Yue, M., Common, M., Maddison, D., & Mcgilvray, J. (2013). Natural Resource and Environmental Economics. Pearson Education.
12. Saputra, D., & Margaretha, S. (2020). The Effect of Consumer-Based Brand Equity on Customer Satisfaction and Brand Loyalty in the Coffee Bean & Tea Leaf or Maxx Coffee. In 17^th International Symposium on Management (INSYMA 2020) (pp. 293-298) Atlantis Press.
13. Sheikh, A., Saeedi, P., Abbasi, E., & Naderian, A. (2022). providing and analysis of green financing model of companies through the banking industry in establishing a sustainable environment. Financial Economics, 16(58), 215-232. (In Persian).
14. Tohidinia, A. (2009). The mechanism of effectiveness of the ethics in managing negative environmental externalities. Islamic Economics Studies Bi-quarterly Journal, 1(2), 167-180. (In Persian). https://doi.org/10.30497/ies.2009.1296
15. United Nations Environment Programme (UNEP) (2014). About GEI: UNEP. Retrieved from http://www.unep.org/greeneconomy/aboutgei/whatisgei/tabid/29784/default.aspx
16. Zhang, X., Wang, Z., Zhong, X., Yang, S., & Siddik, A. (2022). Do green banking activities improve the banks’ environmental performance? The Mediating Effect of Green Financing, 14, 989. https://doi.org/10.3390/su14020989