بررسی نظریه‎ های تنظیم ‎گری در صنعت بیمه ایران

دانشنامه حقوق اقتصادی

دوره 31، شماره 25، شهریور 1403، صفحه 213-232   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/economlaw.2024.86713.1349

نویسندگان

لیلی نیاکان^{* 1}؛ زینب بهبودی راد²؛ علی سوری³

¹استادیار گروه پژوهشی عمومی بیمه، پژوهشکده بیمه، تهران، ایران

²کارشناسی ارشد علوم اقتصادی، دانشکده اقتصاد، دانشگاه تهران، تهران، ایران

³دانشیار گروه آموزشی اقتصاد نظری، دانشکده اقتصاد، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

صنعت بیمه به‌عنوان یک نهاد مالی، جایگاه ویژه‌ای در رشد و توسعه اقتصادی دارد. ازاین‌رو ثبات و کارایی این صنعت برای اقتصاد کشور امری ضروری است. بازار بیمه از آن دسته از بازارهاست که رفتار آزاد مشارکت‌کنندگان در این بازار منجر به کارایی نمی‌شود و در معرض شکست بازار است. موضوع شکست بازار، توجیهاتی برای دخالت دولت از طریق وضع مقررات به‌منظور افزایش رفاه اجتماعی فراهم ساخته است. برای تبیین چرایی تنظیم‌گری توسط دولت، نظریاتی از سوی برخی از اقتصاددانان مطرح شده است. از جمله این نظریات، نظریه منفعت عمومی، نظریه تسخیر، نظریه اقتصادی تنظیم‌گری و نظریه اجرای تنظیم هستند. با توجه به وجود ضوابط و مقررات متعدد در صنعت بیمه ایران، این پژوهش به دنبال بررسی دلایل تنظیم‌گری‌ها در این صنعت با توجه به نظریات تنظیم‌گری است. به عبارت دیگر، کدام نظریه‎ی تنظیم‌گری توضیح‌دهندگی بهتری برای تنظیم‌گری در صنعت بیمه ایران دارد؟ آیا تنظیم‌گری‌های صورت‌گرفته در راستای منفعت عمومی بوده است یا محصول تلاش‌های گروه‌های ذینفع برای رسیدن به اهداف خود؟

بدین منظور ابتدا نظریه‎های اصلی تنظیم‌گری بررسی شده و روند تنظیم‌گری در صنعت بیمه ایران مورد مطالعه قرار گرفته است. در ادامه براساس شواهد، نظریه‎ای که بیشترین میزان انطباق با دلایل تنظیم‌گری‌های صورت گرفته در صنعت بیمه ایران را دارد، شناسایی شده است.

تجزیه و تحلیل‌ها نشان داد که نظریه منفعت عمومی مناسب‌ترین چارچوب را برای توضیح تنظیم‌گری‌های صنعت بیمه ایران ارائه می‌دهد.

کلیدواژه‌ها

دخالت دولت؛ شکست بازار؛ صنعت بیمه؛ تنظیم‎ گری؛ نظریه منفعت عمومی

مراجع

 

Adams, M. B., & Tower, G. D. (1994). Theories of regulation: some reflections on the statutory supervision of insurance companies in Anglo-American countries. Geneva Papers on Risk and Insurance, 19 (71), 156-177.‏

Bonbright, J. (1961). Principles of Public Utility Rates. New York: Columbia University Press.

Buchanan, J. M., & Tullock, G. (1962). The calculus of consent, logical foundations of constitutional democracy. University of Michigan Press.

D'Arcy, S. P. (1984). Economic theories of regulation applied to the property-liability insurance industry. BEBR faculty working paper, no. 1024, 1-28.‏

Finsinger, J., Hammond, E., Tapp, J., & Institute for Fiscal Studies (Great Britain). (1985). Insurance: competition or regulation?  a comparative study of the insurance markets in the United Kingdom and the Federal Republic of Germany. London: Institute for Fiscal Studies.

Gormley, W. T., Jr. (1986). Regulatory Issue Networks in a Federal System. Polity, 18(4), 595-620.

Harrington, S. E., & Niehaus, G. (1999). Risk Management and Insurance. Boston; London: Irwin McGraw-Hill.

Hutcheson, H. D. (2011). A regulatory capture explanation of South Africa's private health insurance legislation. PhD Thesis, 1-365.‏

Ippolito, R. A. (1979). The effects of price regulation in the automobile insurance industry. The Journal of Law and Economics, 22(1), 55-89.‏

Karimi, M., Cheshmi, A., & Cheshmi, M. (2015). Investigating the impact of regulatory quality on the development of the insurance industry. Financial Monetary Economics, 23(11), 167-191. (In Persion)

Kimball, S. (1961). The Purpose of Insurance Regulation: A Preliminary Inquiry in the Theory of Insurance Law. Minnesota Law Review, 45, 471-524.

Meier, K. J. (1991). The Politics of Insurance Regulation. Journal of Risk and Insurance, 58(4), 700-713.

Monavari, H., & Rasekh, M. (2016). Financial market regulation styles in Iran and England. Investment Knowledge, 6(22), 147-163. (In Persion)

Peltzman, S. (1976). Toward a more General Theory of Regulation. Journal of Law & Economics, 19(2), 211-240.

Posner, R. A. (1974). Theories of economic regulation. The Bell journal of economics and management science, 5(2), 335.

Rahman, R. (1992). The Australian Accounting Standards Review Board. The establishment of its participative review process (Book Review). The Accounting Review, 68(2), 433.

Shleifer, A. (2005). Understanding regulation. European Financial Management, 11(4), 439-451.

Stigler, G. J. (1971). The theory of economic regulation. The Bell journal of economics and management science, 2(1), 3-21.‏

Tagwai, M., Rostami, V., & Hashemi, S. (2015). Analyzing regulation policies in Iran's commercial insurances and presenting the ideal model. Administrative Law, 4 (11), 75-95. (In Persion)

Tagwai, M., Rostami, V., & Hashemi, S. (2015). Regulatory challenges in Iran's commercial insurances industry. Administrative Law, 2 (7), 57-89. (In Persion)

Wilson, G. (1964). The Effect of Rate Regulation on Resource Allocation in Transportation. The American Economic Review, 54(3), 160-171.

Wilson, J. Q. (1980). The Politics of regulation. New York: Basic Books.