تحلیلی بر مدیریت دفع سپتاژ در مشهد و ارائه راه حل عملی مناسب

فصلنامه آب و توسعه پایدار

مقاله 7، دوره 11، شماره 2 - شماره پیاپی 32، شهریور 1403، صفحه 65-76   

نوع مقاله: مطالعه موردی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jwsd.v11i2.2308-1268

نویسندگان

رضوان سلاجقه؛ مهدی راعی نائی^* ؛ کاظم اسماعیلی

گروه علوم و مهندسی آب، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

چکیده

سپتاژ فاضلابی است که پس از ماندگاری در چاه‌های جذبی و در سپتیک تانک‌ها تغلیظ شده و کیفیت آن بدلیل ماندگاری و ذخیره شدن تا حدودی نسبت به فاضلاب ورودی به تصفیه خانه‌های فاضلاب متفاوت می‌باشد. نحوه‌ی امحا این نوع فاضلاب از گذشته بصورت تخلیه مستقیم در نواحی غیر مسکونی و یا حتی در مزارع صیفی‌جات بوده است. سپتاژ را نمی‌توان معادل فاضلاب خام قلمداد نمود، زیرا درجه تغلیظ و تثبیت آن برحسب منشأ، زمان‌ و شرایط ماندگاری متفاوت است. لذا باید در مورد نحوه مدیریت تخلیه آن در طبیعت بررسی‌های لازم صورت گیرد. در این تحقیق جهت بررسی روش‌های مدیریت سپتاژ شهر مشهد، ابتدا مبانی کیفی و کمی مورد مطالعه قرار گرفت و با استاندارهای موجود مقایسه گردید. بررسی‌ها از نگاه کیفی به موضوع سپتاژ نشان داد مطالعاتی در خصوص کیفیت سپتاژ و مواد موجود در آن در سایر نقاط کشور صورت گرفته است. استانداردها و ضوابط مربوط به دفع و تصفیه سپتاژ و نیز فرآیند تصفیه مورد بررسی قرار گرفت. از طرفی با توجه به شباهت سپتاژ و لجن تصفیه‌خانه‌های فاضلاب، فرآیندهای قابل قبول در این زمینه مشابه فرآیندهای تصفیه لجن هستند که این فرآیند به طور مفصل بررسی شد. ماحصل بررسی‌ها نشان داد در بخش مایع، فرآیند منتخب، تصفیه مستقل جهت تخلیه به آب‌های سطحی و در بخش لجن نیز کمپوست کردن مناسب‌ترین رویکرد می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

سپتاژ؛ سپتیک تانک؛ لجن؛ چاه جاذب؛ کمپوست کردن

مراجع

درگاه اینترنتی خبرگذاری جمهوری اسللامی (ایرنا). (1402). وضعیت شبکه جمع‌آوری فاضلاب مشهد، https://www.irna.ir/news/85200607/. تاریخ به‌روزرسانی: 25/05/1402.
درگاه اینترنتی شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور. (1402). وضعیت شبکه جمع‌آوری فاضلاب کشور، https://www.nww.ir/bahrefa. تاریخ به‌روزرسانی: 20/04/1402. 
شرکت مهندسی متکاف و ادی. (1361). مهندسی فاضلاب، جلد اول. مترجمان: ابریشم‌چی، احمد، افشار، عباس، و جمشید، بهشید. مرکز نشر دانشگاهی اصفهان. چاپ هشتم. اصفهان، ایران.
شرکت مهندسی مشاور پارس آب تدبیر. (1397). مطالعات مرحله اول طرح تصفیه سپتاژ شهر مشهد. مشهد، ایران.
منزوی، محمد تقی. (1392). فاضلاب شهری. جلد اول.گردآوری فاضلاب. انتشارات دانشگاه تهران. چاپ پانزدهم. تهران، ایران.
منزوی، محمد تقی. (1390). فاضلاب شهری. جلد دوم. تصفیه فاضلاب. انتشارات دانشگاه تهران. چاپ سیزدهم. تهران، ایران.
میثمی، فرهاد، تفضیلی، سید محمد، و اسماعیلیان، حسین. (1398). ساماندهی، انتقال و تصفیه سپتاژ شهری مشهد. دومین همایش ملی مدیریت مصرف آب با رویکرد کاهش هدر رفت و بازیافت. تهران، ایران. https://civilica.com/doc/990447/ 
مفتاح هلقی، مهدی، دهقانی، امیراحمد، و رودی، حامد. (1395). بررسی کمی و کیفی فاضلاب سپتاژ شهر گرگان. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران. https://ganj.irandoc.ac.ir//#/search?keywords
یوسفی، ذبیح‌الله، و سیدی‌راد، مهدی. (1392). بررسی کمی و کیفی فاضلاب سپتاژ شده مازندران و راهکار مدیریتی. مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران، 23(102)، 61-71.  http://jmums.mazums.ac.ir/article-1-2391-fa.html
یوسفی، ذبیح‌الله. (1401). سپتاژها، چالش‌ها و راه حل‌ها و بررسی موردی سپتاژ بابلسر. چهارمین کنگره علوم و مهندسی آب و فاضلاب ایران.دانشگاه قم، قم، ایران. https://civilica.com/doc/1630870
EPA Office of Research and DevelopmentHandbook of Septage. (1994). Guide to Septage Treatment and Disposal, U.S. Environmental Protection Agency Office of Research and Development Office of Science, Planning, and Regulatory Evaluation.
EPA. (2012). Guidelines for Water Reuse. Water Environment Federation. EPA/600/R-12/618. 
Eliot. Epslein. (2003). Land Application of Sewage Sludge Biosolids. Boca Raton. First Edition. U.S.A
Klingel, F., Montangero, A., & Strauss, M. (2002). Fecal Sludge Management in Developing Countries, Swiss Federal Institute for Environmental Science and Technology Department for Water and Sanitation in Developing Countries .First edition. Swiss.
Metcalf & Eddy. (2003). Wastewater Engineering: Treatment and Reuse. Forth Edition. McGraw-Hill, New York.
Municipal Environmental Research Laboratory Cincinnati. (1984). SeptageTreatment and Disposal. U.S. Environmental Protection Agency (EPA). U.S.