بررسی تأثیر آرایش کاشت و کاربرد علف‌کش بر جمعیت علف‌های هرز و عملکرد نخود

پژوهش‌های حبوبات ایران

مقاله 7، دوره 16، شماره 1 - شماره پیاپی 31، خرداد 1404، صفحه 117-130   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/ijpr.2024.90068.1099

نویسندگان

حسین نجفی^{* 1}؛ سهیلا پورحیدر غفاربی²؛ غلامرضا قهرمانیان²؛ آژنگ جاهدی³

¹مؤسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

²مؤسسه تحقیقات کشاورزی دیم، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مراغه، ایران

³مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران، همدان، ایران

چکیده

به‌منظور بررسی تأثیر آرایش کاشت و کنترل شیمیایی بر جمعیت علف­های­هرز در مزارع نخود  (Cicer arietinum L.)دیم، دو آزمایش مزرعه­ای و گلخانه­ای طی سال زراعی 1401-1400 در آذربایجان شرقی، همدان و کرج اجرا شد. آزمایش مزرعه­ای و گلخانه­ای به‌ترتیب در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی و کاملاً تصادفی با چهار تکرار اجرا شدند. در شرایط مزرعه، فاصله ردیف کشت (35 و 53 سانتی­متر) و کنترل شیمیایی (شامل کاربرد علف­کش­های ایمازتاپیر (پرسوئیت، SL 10%) در مقدار 100 به‌تنهایی و یا در ترکیب با ماده افزودنی سیتوگیت در مقدار دو درصد و یا علف‌کش پاراکوآت (گراماکسون، SL 20%) در مقدار 600، اکسی­فلورفن (گل، EC 24%) در مقدار 168، پیریدات (لنتاگران، EC 60%) در مقدار 1200، پاراکوآت (گراماکسون SL 20%) در مقدار 600 و فن­مدیفام + دس­مدیفام + اتوفومزیت (فن­دس­اتو) (بتانال­پراگرس­اُاف، EC 27.4%) در مقادیر 160 و 300) (همگی بر حسب میلی­لیتر ماده مؤثره در هکتار) ارزیابی و در شرایط گلخانه تأثیر دوزهای مختلف فن­دس­اتو بر رشد نخود مورد بررسی قرار گرفت. نتایج آزمایش مزرعه­ای و بررسی کارآیی علف­کش­ها در دو منطقه همدان و مراغه حاکی از برتری تیمارهای ایمازتاپیر و پاراکوآت با میزان کنترل 4/94 و 9/69 درصدی علف­های­هرز (با میانگین وزن خشک 1/7 و 7/30 گرم در مترمربع به‌ترتیب در همدان و مراغه) در مقایسه با شاهد هر کرت بود. عملکرد دانه نخود در مراغه و در تیمار کاربرد ایمازتاپیر + سیتوگیت (با افزایش83 درصد نسبت به شاهد آلوده)، همراه با پیریدات (با افزایش 4/75 درصد نسبت به شاهد آلوده) و پس از شاهد وجین در بالاترین مقدار بود. در منطقه همدان، بیشترین عملکرد از تیمارهای کاربرد اکسی­فلورفن (با 7/22 درصد)، پیریدات (با 4/125 درصد) و ایمازتاپیر و پاراکوآت (با 7/111 درصد) (همگی نسبت به شاهد آلوده) حاصل شد. نتایج آزمایش گلخانه نشان داد که کاربرد علف­کش فن­مدیفام + دس­مدیفام + اتوفومزیت در تمامی مراحل رشد نخود و مقدار مصرف این علف­کش، به نخود خسارت می­زند و از این جهت، کاربرد این علف­کش و همچنین پاراکوآت به‌دلیل حذف از فهرست آفت­کش­های مجاز کشور، توصیه نمی­شود.

کلیدواژه‌ها

حبوبات؛ سم‌پاشی حفاظت‌شده؛ کنترل تلفیقی؛ کنترل زراعی

مراجع

Anonymous. (2022). Agricultural Statistics (Crops 2021-2022). Statistics, Information and Communication Technology Center. Ministry of Jihad - E- Agriculture. Tehran, Iran. p. 103.

Babaei, S., Lahooni, S., Mousavi, S. K., Tahmasebi, I., Sabeti, P., & Abdulahi, A. (2022). Efficiency of herbicides for weed control in chickpea and effect of their residues on wheat growth. Agronomía Colombiana, 40(2), 249-257. https://doi.org/10.15446/agron.colomb.v40n2.101580

Benaragama, D., & Shirtliffe, S. J. (2013). Integrating cultural and mechanical methods for additive weed control in organic systems. Agronomy Journal, 105, 1728–1734. https://doi.org/10.2134/agronj2013.0007

Boerboom, C. M., & Young, F. L. (1995). Effect of postplant tillage and crop density on broadleaf weed control in dry pea (Pisum sativum) and lentil (Lens culinaris). Weed Technology, 9, 99–106. https://doi.org/10.1017/S0890037X00023022

Campbell, J. (2016). Controlling weeds in Pacific Northwest pulse crops. Crops Soils, 49, 24–26. https://doi.org/10.2134/cs2016-49-2-8

FAO. (2023). FAOSTAT. http://faostat.fao.org. [Verified 2 September 2024].

Gan, Y., Warkentin, T. D., Chandirasekaran, R., Gossen, B. D., Wolf, T., & Banniza, S. (2009). Effects of planting pattern and fungicide application systems on ascochyta blight control and seed yield in chickpea. Agronomy Journal, 101(6), 1548-1555. https://doi.org/10.2134/agronj2009.0188

Hoseinian Khoshroo, H., Pourali Baba, H. R., Eskandari, A., Gahramanian, G., & Jahangiri, G. (2019). Rain feed farming of chickpea. Agricultural Research, Education and Extension Organization. Dryland Agricultural Research in Statute. p. 9.

Jukanti, A. K., Gaur, P. M., Gowda, C. L., & Chibbar, R. N. (2012). Nutritional quality and health benefits of chickpea (Cicer arietinum L.): A review. British Journal of Nutrition, 108, 11-26. https://doi.org/10.1017/S0007114512000797

Mitkov, A., Yanev, M., Neshev, N., & Tonev, T. (2017). Possibilities for chemical control of the weeds at chickpea (Cicer arietinum L.). Field Crop Production 52nd Croatian and 12th International Symposium on Agriculture February 12-17, 2017, Dubrovnik, Croatia.

Mohammed, Y. A., Miller, Z., Hubbel, K., & Chen, C. (2020). Variety and weed management effects on organic chickpea stand establishment and seed yield. Agrosystems, Geoscience and Environment, 3(1), 1-11. https://doi.org/10.1002/agg2.20035

Mousavi, S. K., & Pezeshkpour, P. (2006). Effects of planting pattern on pea (Pissum sativum L.) production in dryland situation of Lorestan province. Iranian Journal of Field Crop Research, 4(8), 375-384. https://doi.org/10.22067/GSC.V4I2.1275

Mousavi, K., Sabeti, P., Jafarzadeh, N., & Bazazi, D. (2010). Evaluation of some herbicides efficacy for weed control in chickpea (Cicer arietinum L.). Iranian Journal of Pulses Research, 1(1), 19-31. https://doi.org/10.22067/ijpr.v1i1.6326

Najafi, H. (2014). Non-Chemical Weed Management (Second Edition). Paak Pendaar Publication, Iran. p. 317.

Najafi, H., Nazer Khakhki, H., & Soheili, B. (2023). Soil-applied herbicides optimization possibility in rainfed chickpea (Cicer arietinum L.) via incorporated by sowing system (IBS). Iranian Journal of Pulses Research, 14(2), 55-71. https://doi.org/10.22067/IJPR.2023.76756.1036

Plew, J. N., Hill, G. D., & Dastgheib, F. (1994). Weed control in chickpeas (Cicer arietinum). Proceedings Agronomy Society of N.Z. 24.

Sandral, G. A., Dear, B. S., Pratley, J. E., & Cullis, B. R. (1997). Herbicide dose response rate response curve in subterranean clover determined by a bioassay. Australian Journal of Experimental Agriculture, 37(1), 67-74. https://www.researchgate.net/publication/240507609_Herbicide_dose_rate_response_curves_in_subterranean_clover_determined_by_a_bioassay

Taran, B., Holm, F., & Banniza, S. (2013). Response of chickpea cultivars to pre-and post- emergence herbicide applications. Canadian Journal of Plant Science, 93, 279-286. https://doi.org/10.4141/cjps2012-167

Tepe, I., Erman, M., Yergin, R., & Bükün, B. (2011). Critical period of weed control in chickpea under non-irrigated conditions. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 35(5), 525-534. https://doi.org/10.3906/tar-1007-956

Veisi, M. (2018). Weeds Identification and Management in Chickpea Farming System. Agricultural Research, Education and Extension Organization Iranian Research Institute of Plant Protection. p. 28.

Veisi, M., Mansoori, M. S., & Ghiasvand, M. (2019a). Survey of possibility weed control in fall and entezari chickpea fields. Final Report of Research Project. Agricultural Research, Education and Extension Organization. Iranian Research Institute of Plant Protection. p. 36.

Veisi, M., Mansoori, M. S., & Jahedi Tork, A. (2019b). Investigation the effect of new herbicides on weed control in rainfed winter chickpea. Final Report of Research Project. Agricultural Research, Education and Extension Organization. Iranian Research Institute of Plant Protection. p. 42.

Veisi, M., Zand, E., Minbashi Moeini, M., & Basiri, K. (2019). Review of research on weed management of chickpea in Iran: Challenges, strategies and perspectives. Journal of Plant Protection Research, 60(2), 113-125. https://doi.org/10.24425/jppr.2020.132212

Weiner, J., Griepentrog, H. W., & Kristensen, L. (2001). Suppression of weeds by spring wheat Triticum aestivum increases with crop density and spatial uniformity. Journal of Applied Ecology, 38, 784–790. https://doi.org/10.1046/j.1365-2664.2001.00634.x

Yousefi, A. R., Alizadeh H. M., Preston, C., Watts, J. H., Cossman, N. D. (2006). Investigation of single and integrated application of different herbicides on chickpea (Cicer arietinum L.) yield and its components in winter sowing. p. 420–422. In: Proceedings of the 15th Australian Weeds Conference “Managing Weeds in a Changing Climate”. 24–28 September 2006, Adelaide, South Australia.