اثر تاریخ کاشت بر عملکرد و خصوصیات کیفی ارقام چغندرقند (Beta vulgaris L.) پاییزه در منطقه گنبد کاووس

پژوهشهای زراعی ایران

مقاله 5، دوره 22، شماره 4 - شماره پیاپی 76، دی 1403، صفحه 419-439   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jcesc.2024.87077.1311

نویسندگان

انسیه پسرکلو¹؛ عباس بیابانی^{* 2}؛ سعید یاراحمدی³؛ علیرضا صابری³؛ معصومه نعیمی²؛ فاختک طلیعی²

¹دانشجوی دکتری گروه تولیدات گیاهی، دانشکده علوم کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه گنبد کاووس، گنبد کاووس، ایران

²گروه تولیدات گیاهی، دانشکده علوم کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه گنبد کاووس، گنبد کاووس، ایران

³بخش تحقیقات علوم زراعی-باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران

چکیده

یکی از سیاست‌های کلی کشاورزی در جهت افزایش عملکرد، تنظیم عوامل مؤثر بر تولید، از قبیل تاریخ کاشت است که بر طول دوره رشد رویشی و زایشی و تعادل بین آن‌ها و در نهایت، بر عملکرد کمّی و کیفی آن تأثیر می‌گذارد،. بنابراین هدف از این پژوهش، تعیین مناسب‌ترین تاریخ کاشت و سازگارترین رقم در منطقه گنبد به‌عنوان عوامل زراعی مؤثر در افزایش راندمان تولید شکر است. به‌منظور بررسی اثر تاریخ کاشت پاییزه چغندرقند (Beta vulgaris L.) بر عملکرد آن، آزمایش اسپلیت‌پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گنبد کاووس طی دو سال زراعی 1401-1400 و 1402-1401 انجام شد. عامل اصلی تاریخ کاشت در پنج سطح (10 مهر، 25 مهر، 10 آبان، 25 آبان و 5 آذر) و عامل فرعی رقم در سه سطح (موناتونو، روزاگلد و SBSI 061) بود. نتایج پژوهش نشان داد که عملکرد تحت تأثیر تاریخ کاشت و رقم قرار گرفت. ارقام موناتونو و روزاگلد، بیشترین عملکرد را داشتند. میانگین‌های تیمارهای آزمایشی نشان داد که تمامی ارقام کشت‌شده، بیشترین عملکرد قند را در تاریخ کاشت اول و دوم داشتند. عملکرد ریشه در رقم رزاگلد در تاریخ کاشت اول، بیشترین مقدار (به‌میزان 130 تن در هکتار) و رقم 061 در تاریخ‌های کاشت چهارم و پنجم، کمترین مقدار (به‌میزان 36.25 تن در هکتار) بود. بالاترین مقدار عملکرد شکر سفید طی هر دو سال زراعی مورد مطالعه، در دو تاریخ کاشت اول در رقم رزاگلد (24.26 و 13.8 تن در هکتار) حاصل شد، درحالی‌که کمترین میزان شکر سفید در رقم 061 با مقادیر 5.74 و 5.50 تن در هکتار به‌دست آمد. در نهایت، براساس بررسی نتایج این آزمایش و تجزیه و تحلیل اطلاعات تغییرات صفات کیفی، کشت ارقام روزاگلد و موناتونو در دو تاریخ کاشت اول به‌منظور دستیابی به حداکثر عملکرد قند در واحد سطح به چغندرکاران شرق استان گلستان توصیه می‌شود.

کلیدواژه‌ها

تاریخ کاشت؛ تشعشع خورشیدی؛ چغندرقند؛ راندمان تولید؛ عملکرد

مراجع

1. Abdullahi, S., Hatami, A., Yusufabadi, V. A., & Ashraf, A.(2018). The effect of cultivation, planting and harvesting date on the yield and water consumption efficiency of autumn sugar beet.Sugar Beet, 35(2), 191-175.
2. Adibi Fard, N., Habibi, D., Bazarafshan, M., Taleghani & Nabi, M. (2017). Studying the climatic conditions of Fars province for the development of autumn sugar beet cultivation using geographic information system (GIS). Sugar Beet, 35(1), 13-31.
3. Ashraf,, Sharifi, M., & Hamdi,M. (2013). Investigating the possibility of autumn sugar beet cultivation in Fasa region.Sugar Beet, 29(1), 71-84.
4. Al-Sayed, H. M., Abd El-Razek, U. A., Sarhan, H. M., & Fateh, S. (2012). Effect of harvest dates on yield and quality of sugar beet varieties. Australian Journal of Basic and Applied Sciences, 6(9), 525-529.
5. Atabek, S., Al-Islami, M. H., Molavi, H., & Hanror, M. (2015). Investigating factors affecting the viscosity and rheological behavior of sugar beet molasses. International Conference on Recent Trends in Engineering and materials Science, 6 p
6. Bayomi, K. E. M., El-Hashash, E. F., & Moustafa, E. S. A. )2019(. Comparison of genetic parameters in non-segregating and segregating populations of sugar beet in Egypt. Asian Journal of Crop Science, 3, 1-12. https://doi.org/10.9734/AJRCS/2019/v3i430055
7. Dutton, J., & Bowler, G. (1984). Money is still being wasted on nitrogen fertilizer. British Sugar Beet Review, 52, 75-77.
8. Enan, S. A. A. M., El-Sheikh, S. R. E., & Khaled, K. A. M. (2009). Evaluation of some sugar beet varieties under different levels of N and Mo fertilization. Journal of Biological Chemistry, 4(1), 345-362. https://doi.org/10.21608/jacb.2009.90288
9. Garcia, J. C., Bellido, L. L. (1986). Growth and yield of autumn-sown sugar beet: Effects of sowing time, plant density and cultivar. Field Crops Research, 14, 1-14.
10. Gobarah, M. E., & Mekki, B. B. (2005). Influence of boron application on yield and juice quality of some sugar beet cultivars grown under saline soil conditions. Journal of Applied Sciences Research, 1(5), 373-379.
11. Grimmer, M. K. S., Trybush, S., Hanley, S. A., Francis, A., Karp, M. & Asher, J. C. (2007). An anchored linkage map for sugar beet based on AFLP, SNP and RAPD markers and QTL mapping of a new source of resistance to beet necrotic yellow vein virus. Theoretical and Applied Genetics, 114, 1151-1160. https://doi.org/10.1007/s00122-007-0507-3
12. Hoffmann, C. M., & Kluge-Severin, S. (2010). Light absorption and radiation use efficiency of autumn and spring sown sugar beets. Field Crops Research, 119, 238-244. https://doi.org/10.1016/j.fcr.2010.07.014
13. Hosseinpour, M., & Babaei, B. (2017). Investigating the reason for the low sugar extraction rate in autumn sugar beet cultivation in Golestan province in 2018. Joyn sugar factory. The Final Report of the Research Project of the Sugar Beet Research Institute.
14. Jahani Moghadam, A., Parsa, S., Mahmoudi, S., & Ahmadi, M. (2015). Evaluation of the effects of planting date and cultivar on yield and stem on sugar beet cultivars under autumn cultivation conditions.Plant Cultivation and Breeding. 13(2), 43-57.
15. Jalilian, A., & Najafi, R. V. (2016). Estimation of the most suitable time for planting sugar beet using climatic parameters in different regions of Kermanshah province.Sugar Beet, 33(2), 133-121.
16. Kandil, A. A. (2004). Effect of planting dates, nitrogen, levels and bio-fertilization on growth attributes of sugarbeet. Scientific Journal of King Faisal University, 5(2), 227-237.
17. Kandil, A. A., Badawi, M. A., El-Moursy, S. A., & Abdou, U. M. A. (2004). Effect of planting dates, nitrogen levels and biofertilization treatments on 1: Growth attributes of sugar beet (Beta vulgaris). Scientific Journal of King Faisal University (Basic and Applied Sciences), 5(2), 227-237.
18. Leilah, A. A., Badawi, M. A., Said, E. M., Ghonema, M. H. & Abdou, M. A. E. (2005). Effect of planting dates, plant population and nitrogen fertilization on sugar beet productivity under the newly reclaimed sandy soils in Egypt. Scientific of King Faisal University, 6(1), 95-110. https://doi.org/10.21608/jpp.2017.40480
19. Longden, P. C., & Thomas, T. H. (1989). Why not autumn sowing sugar beet. British Sugar Beet Review, 57(3), 30-38.
20. Lubova, T. N., Islamgulov, D. R., Ismagilov, K. R., Ismagilov, R. R., Mukhametshin, A. M., & Alimgafarov, R. R. (2018). Economic efficiency of sugar beet production. Journal of Engineering and Applied Science, 13, 6565-6569. http://doi.org/10.36478/jeasci.2018.6565.6569
21. Nabipour, Z., Habibi, D., Ahmadi, M., Taleghani, D.,& Kashani, A. (2017). Assessing the suitability of the climatic conditions of North, Razavi and South Khorasan provinces for the autumn cultivation of sugar beet using the geographic information system.Sugar Beet, 34(2), 165-179.
22. Pavlů, K., Chochola, J., Pulkrábek, J., & Urban, J. (2017). Influence of sowing and harvest dates on production of two different cultivars of sugar beet. Plant Soil and Environment, 63, 76-81. https://doi.org/10.17221/614/2016-PSE
23. Pi, Z., Stevanato, P., Yv, L. H., Geng, G., Guo, X. L., Yang, Y., Peng, C. X., & Kong, X. S. (2014). Effects of potassium deficiency and replacement of potassium by sodium on sugar beet plants. Russian Journal of Plant Physiology, 61, 224-230. https://doi.org/10.1134/S1021443714020101
24. Reinefeld, E., Emmerich, B., Baumgarten, G., Winner, C., & Beiss, U. (1974). Zur voraussage des melassezuckers aus rubenanalysen. Zucker, 27, 2-15.
25. Refay, Y. A. (2010). Root yield and quality traits of three sugar beet (Beta vulgaris) varieties in relation to sowing date and stand densities. World Journal of Agricultural Sciences, 6(5), 589-594. https://doi.org/10.5829/idosi.wasj.2013.27.11.13732
26. Richter, G. M. A., Semenov, Q. M. A., & Jaggard, K. W. (2006). Modelling the variability of UK sugar beet yields under climate change and husbandry adaptations. Soil Use and Management, 22(1), 39-47. https://doi.org/10.1111/j.1475-2743.2006.00018.x
27. Rinaldi, M., & Vonella, A. V. (2006). The response of autumn and spring sown sugar beet (Beta vulgaris) to irrigation in Southern Italy: Water and radiation use efficiency. Field Crops Research, 95(2-3), 103-114.
28. Russell, T., Alexander John, T., Rush George, E., & Hawkes George, R. J. (1971). Advance in sugar beet production: Principles and Practices, 470.
29. Sadeghzadeh, D., S., Shirzadi, M. H., Aghaiizadeh, M., Fathullah Taleghani, D., Javaheri, M. A., & Ali Asgari, A. (2012). The effect of planting and harvesting dates on the quantitative and qualitative yield of five sugar beet cultivars in fall cultivation in Jiroft region.Sugar Beet Research Institute, Karaj, 28(1), 25-42.
30. Sadeghian Motahar, S. Y. (1994). Use of one-year gene (B) to screen bolting-resistant lines in sugar beet.Sugar Beet, 10(1), 1-7.
31. Sadegh Zadeh Hemaiati, S., Shirzadi,M. H., Aghaeizadeh, M., Taleghani, M. A., Javaheri, A., & Asgari, A. (2013).The effect of planting and harvesting date on the quantitative and qualitative yield of five cultivars in autumn sugar beet cultivation in Jiroft region.Sugar Beet, 28(1), 25-42.
32. Shalaby, N. M. E., Osman, A. M. H., & Allabbody, A. H. S. A. (2011). Relative performance of some sugar beet varieties under three plant densities in newly reclaimed soil. Egyptian Journal of Agriculture and Research, 89(1), 291-299. https://doi.org/10.21608/ejar.2011.174272
33. Tahisin, S., & Hali, A. (2004). Plant density and sowingdate effects on sugar beet yield and Quality. Agronomy Journal, 3(3), 215-218. https://doi.org/10.3923/ja.2004.215.218
34. Taleghani, D., & Sadegh Zadeh, S. (2012). Determining the most suitable date for planting and harvesting autumn sugar beet in Mughan, Fars and Golestan regions.Final Report of the Research Project.Sugar Beet Research Institute.
35. Taleghani, D., Mohammadian, R., & Sadeghzadeh Saghadi, S. (2012).Autumn sugar beet planting, growing and harvesting guide (2nd edition).Publication of Agricultural Education, American Journal, 174 p.
36. Toth, P., Tancik, J. J., & Cagan, L. (2006). Distribution and harmfulness of field dodder (Cuscuta Campestris Yuncker) at sugar beet fields in Slovakia. Proc Nat Sci Matica Srpska Novi Sad. Proc Nat Sci Matica Srpska Novi Sad. No. 110, 179-185.
37. Vahidi, H., Sadeghzadeh Hamaiti, S., Rajabi, A., & Yarnia, M. (2016). Reaction of quantitative and qualitative traits of sugar beet genotypes to different planting and harvesting dates.Sugar Beet, 34(1), 1-15.
38. Waling, I., Vark, W. V., Houba, V. J. G., & Vanderlee, J. J. (1989). Soil and Plant Analysis, A series of syllabi. Part 7. Plant Analysis Procedures. Wageningen Agriculture University, Netherland. 168 p.
39. Wolfgang, A., Zachow, C., Müller, H., Grand, A., Temme, N., & Tilcher, R. (2020). Understanding the impact of cultivar, seed origin, and substrate on bacterial diversity of the sugar beet rhizosphere and suppression of soil-borne pathogens. Frontiers in Plant Science, 11, 1-15. http://doi.org/10.3389/fpls.2020.560869
40. Yousefabadi, V. A. (2013). Comparison of quantitative and qualitative yields of bolting-resistant varieties of sugar beet under growing conditions of Golestan province.Final Report of the Research Project.Sugar Beet Research Institute.
41. Zarski, J., Kuśmierek-Tomaszewska, R., & Dudek, S. (2020). Impact of irrigation and fertigation on the yield and quality of sugar beet (Beta vulgaris) in a moderate climate. Agronomy, 10, 166. https://doi.org/10.3390/agronomy10020166