«طلاق زن آبستن بیش از یک بار در ترازوی داوری»

فقه و اصول (Fiqh va uṣūl)

مقاله 5، دوره 57، شماره 1 - شماره پیاپی 140، اردیبهشت 1404، صفحه 109-133   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jfiqh.2023.80839.1529

نویسندگان

حسین زیدری¹؛ محمدرضا علمی سولا^{* 2}؛ حسین ناصری مقدم³

¹دانش‌آموخته دکتری گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکدهٔ الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

²دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکدهٔ الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

³استاد گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکدهٔ الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

طلاقِ زن باردار به‌اجماع فقیهان فی‌الجمله جایز است، اما در کیفیت و تعداد آن اختلاف بسیاری وجود دارد. در این خصوص چهار دیدگاه اصلی و شماری از دیدگاه‌های فرعی نزد فقیهان امامیه مطرح شده است. دلیل اصلی اختلاف آرا، روایات مختلفی است که افزون‌بر سطوحِ مختلف صحت و وثوق، دارای مفاد متفاوتی نیز هستند. در این پژوهش که به‌روش توصیفی‌تحلیلی به سامان رسیده، دیدگاه برگزیده تفصیل در مسئله است؛ به این صورت که اگر زوج با قصد طلاقِ دوباره به زن رجوع کرده باشد، حق طلاق دوم و سوم را پیش از سپری‌شدنِ عدّۀ حمل ندارد ولی اگر با قصد امساک رجوع کرده و سپس دچار تبدل رأی گردد می‏تواند او را دوباره طلاق دهد. دلیل این نظر، عمل به جمع عرفی براساس اصول مستفادِ از قرآن است.

کلیدواژه‌ها

طلاق زن آبستن؛ طلاق عدی؛ طلاق سنی؛ عدۀ حمل

مراجع

قرآن کریم.

آخوند خراسانی، محمدکاظم‌بن‌حسین. کفایة الاصول. قم: آل‌البیت(ع). چاپ‌اول، 1409ق.

ابن‌ادریس، محمدبن‌احمد. السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی. قم: مؤسسة النشر الإسلامی. 1410ق.

ابن‌بابویه، محمدبن‌علی. المقنع. قم: الامام الهادی(ع). 1415ق.

ابن‌بابویه، محمدبن‌علی. کتاب من لایحضره الفقیه. قم: مؤسسة النشر الإسلامی. بی‌تا.

ابن‌براج، عبدالعزیزبن‌نحریر. المهذب. قم: مؤسسة النشر الإسلامی. 1406ق.

ابن‌جنید اسکافی، محمدبن‌احمد. فتاوی ابن الجنید. اعداد علی پناه اشتهاردی. قم: مؤسسه نشر اسلامی. 1416ق.

ابن‌حمزه، محمدبن علی. الوسیلة الی نیل الفضیلة. قم: مکتبة آیة العظمی المرعشی. 1408ق.

ابن‌فهد، احمدبن‌محمد. المهذب البارع فی شرح المختصر النافع. قم: مؤسسة النشر الإسلامی. 1407ق.

انصاری، مرتضی‌بن‌محمدامین. المکاسب. قم: کنگرهٔ جهانی دویستمین سالگرد تولد شیخ انصاری. 1415ق.

انصاری، مرتضی‌بن‌محمدامین. فرائد الاصول. قم: کنگرهٔ دویستمین سالگرد تولد شیخ انصاری. چاپ‌اول، 1419ق.

انصاری، مرتضی‌بن‌محمدامین. کتاب الطهارة. قم: کنگرهٔ جهانی دویستمین سالگرد تولد شیخ انصاری. 1415ق.

بحرانی، یوسف‌بن‌احمد. الحدائق الناضرة فی احکام العترة الطاهرة. قم: مؤسسة النشر الإسلامی.  1363.

حر عاملی، محمدبن‌حسن. تفصیل وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعة. قم: آل‌البیت(ع). 1414ق.

حسینى ‌عاملى، محمدجوادبن‌محمد. مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلامة. قم: مؤسسة النشر الإسلامی. 1419ق.

خوانساری، سید احمد. جامع المدارک. قم: اسماعیلیان. چاپ‌دوم، 1405ق.

روحانی، سیدصادق. فقه الصادق(ع). قم: آیین دانش. 1435ق.

سبحانی، جعفر. نظام الطلاق فی الشریعة الغراء. به‌تقریر سیف الله یعقوبی اصفهانی. قم: مؤسسهٔ امام صادق(ع). 1414ق.

سیدمرتضی، علی‌بن‌حسین. رسائل المرتضی. قم: دار القرآن الکریم. 1405ق.

شهید اول، محمدبن‌مکی. اللمعة الدمشقیة. قم: دار الفکر. چاپ‌اول، 1411ق.

شهید ثانی، زین‌‌الدین‌بن‌علی. الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة. قم: داوری. 1410ق.

شهید ثانی، زین‌‌الدین‌بن‌علی. مسالک الأفهام إلی تنقیح شرائع الإسلام. قم: مؤسسة المعارف الإسلامیة. 1413ق.

صاحب‌جواهر، محمدحسن. جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام. تهران: دار الکتب الاسلامیة. 1365.

صدر، سیدحسن. نهایة الدرایة. المشعر. بی‌تا.

صیمری، مفلح بن حسن. غایة المرام فی شرح شرایع الاسلام. بیروت: دار الهادی(ع). چاپ اول، 1420ق.

طباطبایی کربلایی، علی‌بن‌محمدعلی. ریاض المسائل (ط. الحدیثة). قم: آل‌البیت لإحیاء التراث. 1418ق.

طوسی، محمدبن‌حسن. الخلاف. قم: مؤسسة النشر الإسلامی. 1407ق.

طوسی، محمدبن‌حسن. تهذیب الاحکام. قم: دار الکتب الاسلامیة. 1364.

عاملی، محمدبن‌علی. نهایة المرام فی شرح مختصر شرایع الاسلام. قم: مؤسسة النشر الإسلامی. 1413ق.

علامه حلی، حسن‌بن‌یوسف. مختلف الشیعة. قم: مؤسسة النشر الإسلامی. 1413ق.

علامه حلی، حسن‌بن‌یوسف. منتهی المطلب فی تحقیق المذهب. مشهد: بنیاد پژوهش‏های آستان قدس. 1412ق.

فاضل آبی، حسن‌بن‌ابی‌طالب. کشف الرموز فی شرح المختصر النافع. قم: مؤسسة النشر الإسلامی. 1408ق.

فاضل هندی، محمدبن‌حسن. کشف اللثام عن قواعد الاحکام. قم: مؤسسة النشر الإسلامی. 1416ق.

فخرالمحققین، محمدبن‌حسن. ایضاح الفوائد فی شرح اشکالات القواعد. قم: مکتبة العلمیة. 1387ق.

قمی سبزواری، علی‌بن‌محمد. جامع الخلاف و الوفاق. قم: زمینه‏سازان ظهور. بی‌تا.

محقق حلی، جعفربن‌حسن. المختصر النافع فی فقه الامامیة. تهران: قسم الدراسات الاسلامیة فی مؤسسة البعثة. 1402ق.

محقق حلی، جعفربن‌حسن. شرایع الاسلام فی مسائل الحرام و الحلال. تهران: استقلال. 1403ق.

محقق سبزواری، محمدباقر. کفایة الاحکام. قم: مؤسسة النشر الإسلامی. 1423ق.

محقق کرکی، علی‌بن‌حسین. جامع المقاصد فی شرح القواعد. قم: آل البیت(ع). 1408ق.

مظفر، محمدرضا. اصول الفقه. قم: مؤسسة النشر الإسلامی. بی‌تا.

منصور، جهانگیر. قانون مدنی. تهران: دیدار. 1402.

نایینی، محمدحسین. اجود التقریرات. قم: مصطفوی. 1368.

نوری، میرزاحسین. مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل. بیروت: آل‌البیت(ع). 1408ق.

یزدی، محمدکاظم. العروة الوثقی. قم: مؤسسة النشر الإسلامی. 1417ق.