واکاوی تطبیقی طرح و رنگ قالی دوره قاجار محفوظ در موزه فرش ایران، با کاشی‌های محوطه کاخ گلستان

تاریخ و فرهنگ

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 27 بهمن 1403   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jhistory.2025.89146.1319

نویسندگان

رعنا محمدزاده¹؛ الهه پنجه باشی^{* 2}

¹کارشناسی ارشد رشتة نقاشی، دانشکدة هنرهای تجسمی، دانشگاه هنر،تهران، ایران

²دانشیار دانشگاه الزهرا، دانشکدة هنر، دانشگاه الزهرا،تهران، ایران

چکیده

تطبیق خصوصیات هنری قاجار، کاشی کاری محوطه کاخ گلستان در پایتخت و قالی که همواره مرکز توجه بوده اند، می توانند نتایج مطالعاتی گسترده ای را حاصل کنند. در اینجا، مطالعه و تطبیق طرح و نقش مایه های یکی از قالی های تهران دوره قاجار با نقوش کاشی کاری محوطه کاخ گلستان، مد نظر قرار گرفته و هدف، تطبیق الگوی رنگی و طرح نقش مایه ها، در پاسخگویی به این پرسش ها است: وجوه تشابه ویژگی های قالی و کاشی کاری ها، چه عناصری هستند؟ ساختار قالی، تا چه میزانی تاثیرپذیرفته از نقش کاشی های نامبرده می باشد؟ به روش کتابخانه ای، با رویکردی تاریخی، به شیوۀ توصیفی ـ تحلیلی و تطبیقی صورت گرفته است. در نتیجۀ پژوهش، ویژگی های ساختاری نقش مایه ها در آثار قاجار مانند: کاربرد آبی، زرد و صورتی به عنوان رنگ های غالب در قالی و کاشی روشن شده است. ساختار در عین تفاوت کاربردی، در طرح و نقش همگون است؛ که وام گرفته از سنت تصویری رایج در قاجار و اشتراکات هنری زمان است.

کلیدواژه‌ها

قاجار؛ قالی‌ تهران؛ کاخ گلستان؛ کاشی کاری؛ نقش

مراجع