بررسی خطر زمین لرزه در شهر جدید مجلسی

جغرافیاوتوسعه ناحیه ای

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 27 بهمن 1403

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jgrd.2025.85337.1358

نویسندگان

غزاله رزاقیان^{* 1}؛ علی بیت اللهی²؛ نگار سودمند³؛ فاطمه دهقان فاروجی⁴

¹استاد یار، گروه زمین شناسی، واحد دماوند، دانشگاه آزاد اسلامی، دماوند، ایران مرکز تحقیقات زلزله و بلایای طبیعی، واحد دماوند، دانشگاه

²استادیار، بخش زلزله شناسی مهندسی و خطرپذیری، مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهر سازی

³دانشجوی دکتری، گروه ژئوفیزیک، دانشکده علوم پایه، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، تهران، ایران

⁴مربی، بخش زلزله شناسی مهندسی و خطرپذیری، مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهر سازی، تهران، ایران

چکیده

شکل گیری و ساخت یک شهر جدید به صورت هدفمند در راستای کاهش آسیب پذیری و ارتقای سطح زندگی است. شکل گیری شهر جدید مجلسی و توسعه آن نیز باعث می شود ارزیابی پارامتر های خطر پذیری لرزه ای در این منطقه قابل توجه باشد. مطالعات لرزه خیزی و تحلیل خطر زمین لرزه نقش مهمی در طراحی سازه های مهندسی و در نتیجه کاهش خطرات و آسیب ها در مناطق شهری خواهند داشت. این شهر بر روی رسوبات کواترنری قرار گرفته است، و گسل های شمال رخ و مبارکه از نزدیکی شهر مجلسی عبور می کنند. رخداد زمین لرزه های بزرگ و تعداد زیاد زمین­لرزه‌های دستگاهی بیانگر فعال بودن منطقه از نظر لرزه ای است، تراکم این خرد لرزه ها در جنوب غربی منطقه بیشتر است. بر طبق رابطه گوتنبرگ-ریشتر ، ضرایب لرزه خیزی برای محدوده شهر مجلسی برابر با 0/7= b و4/73=a  ، همچنین نرخ لرزه خیزی برابر 1/28 برای زمین لرزه های بزرگتر از 4 است. نقشه پهنه بندی شتاب سنگ بستر بیانگر 4 پهنه با شتاب های متفاوت است، که نرخ تغییرات شتاب زمین در محدوده شهری بین  g0/182 تا g 0/193 است. پرخطرترین بخش محدوده شهری در شمال، و کم خطرترین بخش در قسمت جنوب غربی محدوده شهری است. بر اساس داده های گمانه، شهر مجلسی بر روی شن و ماسه متراکم در بعضی بخش ها شن و ماسه با تراکم کم قرار دارد که با تاثیر ضریب بزرگنمایی میزان شتاب بر روی سطح زمین g0/213 تا g 0/226 برآورد می شود. در کنار این داده ها نمودار های طیف خطر یکنواخت تهیه شده اند که نقش مهمی در مطالعات آینده و کاهش خطرات احتمالی خواهند داشت. 

کلیدواژه‌ها

شهر مجلسی؛ تحلیل خطر زلزله؛ گسل؛ شتاب

مراجع