توسعه‌ی عناصر فراداده‌ای اشیاء یادگیری الکترونیکی مبتنی بر استاندارد فراداده شیء‌ یادگیری (IEEE LOM) در مخازن سازمانی دانشگاه‌های علوم پزشکی

پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی

مقاله 2، دوره 15، شماره 1 - شماره پیاپی 29، خرداد 1404، صفحه 33-56   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/infosci.2025.87981.1206

نویسندگان

لیلا عربگری¹؛ معصومه کربلا آقایی کامران^{* 2}؛ زویا آبام³؛ عاطفه شریف⁴

¹دکترای علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران.

²دانشیار گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران

³دانشیار گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران.

⁴استادیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

چکیده

مقدمه و اهداف: مخازن سازمانی، داده‌­های پژوهشی و اشیاء یادگیری ذخیره‌شده در آن باید از استانداردهای خاصی پیروی کنند؛ بنابراین مسئله فراداده مسئله اصلی برای ایجاد مخازن سازمانی است. هدف پژوهش حاضر تعیین عناصر فراداده‌ای برای سازماندهی اشیاء یادگیری الکترونیکی براساس استاندارد فراداده شیء یادگیری و غنی‌سازی این استاندارد در مخازن سازمانی دانشگاه‌های علوم پزشکی ایران است.
روش‌ها: پژوهش حاضر از لحاظ نوع، پژوهش کاربردی است. مرحله اول پژوهش به‌روش پیمایشی­توصیفی انجام شد و داده‌‏های آن از طریق مشاهده و با استفاده از سیاهه وارسی گردآوری شد. در مرحله دوم، از طریق مشاهده سندی و تحلیل اسناد، متون و پژوهش‌های مرتبط با روش فراترکیب، به شناسایی عناصر فراداده‌ای جدید برای غنی‌سازی استاندارد فراداده شیء یادگیری پرداخته شد. در مرحله سوم، پرسشنامه محقق‌ساخته برای انجام فن دلفی جهت اصلاح و اعتبارسنجی در اختیار متخصصان قرار گرفت. در مرحله چهارم مجموعه‌ای تأییدشده از عناصر و موجودیت‌ها برای اشیاء یادگیری الکترونیکی در مخازن سازمانی دانشگاه‌های علوم پزشکی ایران به دست آمد و ارائه شد.
یافته‌‌ها: یافته‌های پژوهش نشان داد مخازن سازمانی دانشگاه‌های علوم پزشکی ایران در ذخیره و سازماندهی اشیاء یادگیری از استاندارد فراداده‌ای پیروی نمی‌کنند. از تعداد 60 عنصر استاندارد فراداده شیء یادگیری، 25 عنصر (41 درصد) با مجموع عناصر شناسایی‌شده از مخازن سازمانی پوشش داده شده است. همچنین غنی‌سازی استاندارد فراداده شیء یادگیری با سه عنصر تأییدشده توسط متخصصان صورت گرفت. عناصر شناسایی‌شده مربوط به توسعه دسته  چرخه­‌حیات، دسته طبقه‌بندی و دسته رابطه است.
بحث و نتیجه‌گیری: نتایج پژوهش حاضر نشان داد استاندارد فراداده شیء یادگیری به‌عنوان استانداردی ترکیبی که انواع فراداده‌ها را شامل می‌شود و از جامعیت برخوردار است و به‌عنوان استاندارد مناسب برای سازماندهی اشیاء یادگیری الکترونیکی در مخازن سازمانی دانشگاه‌های علوم پزشکی ایران توصیه می‌‏شود.
 اصالت: این پژوهش با بهره­‌گیری از استاندارد فراداده شیء یادگیری در سازماندهی مخازن سازمانی، رویکردی جدید ارائه می‌کند. علاوه‌بر این، با کاوش در کاربرد استاندارد فراداده شیء یادگیری برای بازیابی اشیاء یادگیری الکترونیکی، به شکاف‌­های موجود در این زمینه می‌پردازد.

کلیدواژه‌ها

یادگیری الکترونیکی؛ مخازن سازمانی؛ دانشگاه علوم پزشکی؛ استاندارد فراداده؛ شیء یادگیری؛ فراداده شیء یادگیری

مراجع

Arabgari, L., Karbala Agheie Kamran, M., Abam, Z., & A., S. (1401). Electronic learning object metadata in storage and organization of Iranian universities: organizational repositories. Librarianship and Information Organization Studies, 33(4), 70-89. https://doi.org/10.30484/NASTINFO.2023.3349.2193. [In Persian]

Dastani, M. (2018). Status of using institutional repositories in Iranian higher education centers: A short communication. Caspian Journal of Scientometrics, 5(1), 39-44 https://doi.org/DOI: 10.22088/cjs.5.1.39(In Persian)

Day, M. (2010). IMPACT Best Practice Guide: Metadata for Text Digitisation and OCR (Improving Access to Text [project], Issue. https://researchportal.bath.ac.uk/en/publications/impact-best-practice-guide-metadata-for-text-digitisation-and-ocr

Gan, Y. Y. (2006). Designing learning object repositories : a thesis presented in partial fulfilment of the requirements for the degree of Master of Information Science in Information Sciences at Massey University [Masters, Massey University]. http://hdl.handle.net/10179/11964

Ingavélez-Guerra, P., Otón-Tortosa, S., Hilera-González, J., & Sánchez-Gordón, M. (2021). The use of accessibility metadata in e-learning environments: A systematic literature review. Universal Access in the Information Society, 22(2), 1-17.

Kulik, S., Aladyshkin, I., Kalmykova, S., & Odinokaya, M. (2021). Development of E-Learning in a Modern Technical University. In Rural Environment. Education. Personality. ((REEP). Proceedings of the International Scientific Conference (Latvia),

Marciniak, J. (2014). Building E-learning Content Repositories to Support Content Reusability. International Journal of Emerging. Technologies and Learning, 9(3), 45-52.

Marshall, S. (2004). E-learning standards: Open enablers of learning or compliance strait jackets? Proceedings of the 21st ASCILITE Conference,

Marshall, S. (2004). E-learning standards: Open enablers of learning or compliance strait jackets? . Proceedings of the 21st ASCILITE Conference

Niaz, S., Memon, S., & Khokhar, S. (2021). Development of E-learning: A Historical Review with Global Perspective. ternational Research Journal of Arts & Humanities (IRJAH), 49(49), 1-14.

Rashidi, K., & Abbaspour, J. (2017). Comparison of institutional repository resources of medical universities in the country in terms of indexability and accessibility in Google search engine. Journal of Library and Information Science, 8(1), 179-195. https://doi.org/https://doi.org/10.22067/riis.v0i0.66986 ]In Persian[

Sandelowski, M., & Barroso, J. (2003). Toward a metasynthesis of qualitative findings on motherhood in HIV-positive women. Res Nurs Health, 26(2), 153-170. https://doi.org/10.1002/nur.10072

Shafiei, M. (2014). Evaluation of metadata of the Scientific Information System of Ferdowsi University of Mashhad in terms of information search, retrieval and indexing capabilities Ferdowsi University of Mashhad]. Mashhad.

Shalforoosh, A. (2014). Enriching e-learning content based on semantic web Ferdowsi University of Mashhad. Mashhad]. Mashhad.

Zahedi, M. (2016). An Analysis of the Factors Affecting the Institutional Repositories Development in Universities based on the Information Systems Theories. Library and Information Science Research, 5(1), 280-300. https://doi.org/DOI: 10.22067/RIIS.V5I1.29392 .(In Persian)