مقایسه اثربخشی بسته تن‌انگاره سالم و درمان شناختی- رفتاری کش بر ترس از ارزیابی منفی نوجوانان ۱۲ تا ۱۵ سال با نارضایتی تن‌انگاره

پژوهش های روان شناسی بالینی و مشاوره

مقاله 7، دوره 14، شماره 2 - شماره پیاپی 28، اسفند 1403، صفحه 151-168   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/tpccp.2025.88221.1652

نویسندگان

شیوا اختریان¹؛ منصوره بهرامی پور اصفهانی^{* 2}؛ غلامرضا منشئی³

¹دکتری روانشناسی، گروه روانشناسی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران.

²استادیار، گروه روانشناسی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران.

³دانشیار، گروه روانشناسی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران.

چکیده

هدف: نوجوانان با نارضایتی تن­‌انگاره از زمره افرادی هستند که نیازمند توجه از طرف جامعه درمانی می­باشند. از این رو پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی بسته تن‌انگاره سالم و درمان شناختی-رفتاری کش بر ترس از ارزیابی منفی نوجوانان ۱۲ تا ۱۵ ساله با نارضایتی تن‌انگاره انجام شد.
روش: روش پژوهش نیمه تجربی در سه مرحله پیش‌­آزمون، پس‌­آزمون و پی­گیری با گروه کنترل بود. 60 نفر از نوجوانان ۱۲ تا ۱۵ ساله مدارس متوسطه شهر اصفهان از طریق نمونه‌­گیری هدفمند مبتنی بر ملاک‌های ورود انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه مداخله و کنترل (هر گروه 20 نفر) گمارده شدند. جهت سنجش نارضایتی تن‌انگاره از مقیاس ۹ گویه‌ای ارزیابی نگرش افراد به تصویر بدنی استفاده شد. برای سنجش متغیر وابسته، مقیاس ترس از ارزیابی منفی استفاده شد. به گروه آزمایشی اول، بسته تن­‌انگاره سالم و به گروه آزمایشی دوم، درمان شناختی-رفتاری کش طی 8 جلسه آموزش داده شد و گروه کنترل هیچ گونه مداخله‌ای دریافت نکرد. تجزیه و تحلیل داده‌­ها با استفاده از روش تحلیل واریانس اندازه‌­گیری مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 26 انجام گرفت.
یافته‌­ها: یافته‌های پژوهش نشان داد که در میزان ترس از ارزیابی منفی بین گروه تن‌­انگاره سالم و درمان شناختی-رفتاری کش با گروه کنترل تفاوت معناداری وجود دارد (P<0/01).
نتیجه گیری: بنابراین نتایج این پژوهش، تاثیر مثبت دو مداخله بسته تن­‌انگاره سالم و درمان-شناختی رفتاری کش بر کاهش ترس از ارزیابی منفی نوجوانان با نارضایتی تن‌­انگاره، را نشان داد.

کلیدواژه‌ها

سبک زندگی سالم؛ درمان شناختی- رفتاری؛ خودارزیابی؛ نارضایتی تن‌انگاره

مراجع

Abbasi, M., Maleki, M., Romani, S., & Aalipour, K. (2020). The impact of group social skills training on classroom silence, fear of negative evaluation, and shyness in female students. Strides Dev Med Educ, 16(64), 306-315. http://edcbmj.ir/article-1-1585-en.html (In Persian)

Gabrys, K., & Wontorczyk, A. (2023). Sport Anxiety, Fear of Negative Evaluation, Stress and Coping as Predictors of Athlete's Sensitivity to the Behavior of Supporters. International journal of environmental research and public health, 20(12), 6084. https://doi.org/10.3390/ijerph20126084

Akhtarian, S. h., Bahramipour Isfahani, M., & Manshaee, G. R. (2024). Preparing a Healthy Body Image Package and Comparing its Effectiveness with Cash Cognitive-Behavioral Therapy on Beliefs about Appearance, Body Image Quality of Life, Fear of Negative Evaluation, Self-Esteem and Perfectionism of 12 to 15 Years Old Adolescents with Body Image Dissatisfaction. Avicenna J Neuro Psycho Physiology, 11(1), 32-38.
URL: http://ajnpp.umsha.ac.ir/article-1-476-en.html

Attar, S., Behniaasl, F., Heidari, Z., & Mahmoudi, N. (2020). The effectiveness of cognitive-behavioral therapy on increasing sexual intimacy and reducing body image concerns in women with sexual dysfunction attending counseling centers in Shiraz. Adv Behav Sci, 5(43), 13-25. URL: http://ijndibs.com/article-۱-۴۳۴-fa.html [In Persian].

Bavadi, B., Porsharifi, H., & Lotfi Kashani, F. (2016). The effectiveness of cognitive-behavioral therapy based on the 8-stage model on improving the psychological well-being of women with breast cancer. Breast Dis, 8(4), 41-51. URL: http://ijbd.ir/article-1-488-en.html

Cash, T. (2010). Body Image Guide (Psychology of Body Image). Danjeh Publications.

Cash, T. F., Mikulka, P. J., & Brown, T. A. (1990). Attitudinal body-image assessment: Factor analysis of the body-self relations questionnaire. Pers, 55, 135-144. DOI: 10.1080/00223891.1990.9674053

Davoodi, I., Salehian, A., & Vessi, F. (2012). Social anxiety and fear of positive evaluation. Mazandaran Univ Med Sci, 22(96), 80-88. URL: http://jmums.mazums.ac.ir/article-1-1699-en.html

Habibi Zanjani, N., Barazian, S., & Ahadi, H. (2022). The effectiveness of rational-emotional behavior therapy on body image, body mass index, and social anxiety reduction in overweight adolescents. Fam Couns Ther Appl. https://doi.org/10.61838/kman.aftj.3.4.8

Haji Yousef, H., Dehstani, M., & Darvishmolla, M. (2022). The role of emotion regulation difficulty in the relationship between harassment experience and dissatisfaction with body image in adolescent girls. Appl Psychol Res, 13(1), 327-344. 20.1001.1.22518126.1401.13.1.18.6

Hashemian, M., Aflak-Sir, A., Goodarzi, M. A., & Rahimi, C. (2021). The relationship between attachment style and body image attitudes in female middle school students: The mediating role of cultural-social appearance and self-acceptance. Res Psychol Behav Sci, 11(2), 1-26. 10.22108/CBS.2022.131524.1598

Kang, N. R., & Kwack, Y. S. (2020). An update on mental health problems and cognitive behavioral therapy in pediatric obesity. Pediatr Gastroenterol Hepatol Nutr, 23(1), 15-25. doi: 10.5223/pghn.2020.23.1.15

Leary, R. M. (1983). A brief version of the Fear of  Negative Evaluation Scale. Personality and Social Psychology Bulletin, 371-375. https://doi.org/10.1177/0146167283093007

Lewis-Smith, H., Garbett, K. M., Chaudhry, A., Dhillon, M., Shroff, H., White, P., & Diedrichs, P. C. (2023). Evaluating a body image school-based intervention in India: A randomized controlled trial. Body Image, 44, 148-156. https://doi.org/10.1016/j.bodyim.2022.12.006

McCabe, M. P., Ricciardelli, L. A., & Karantzas, G. (2010). Impact of a healthy body image program among adolescent boys on body image, negative affect, and body change strategies. Body Image, 7(2), 117-123.  DOI: 10.1016/j.bodyim.2009.10.007

Mohammadi, N., & Sajadi Nezhad, M. (2008). The relationship between body image concern, fear of negative evaluation, and self-esteem with social anxiety. New Psychol Res, 2(5), 55-70. https://psychologyj.tabrizu.ac.ir/article_4374_en.html (In Persian)

Norouzi, A., Maleki, A., Parsamehr, M., & Ghasemi, H. (2019). The effect of body image and body management on the sports participation of women in Ilam province. Appl Sociol, 29(4), 99-122. 10.22108/JAS.2018.104379.1117 (In Persian)

Porfarahani, M., Zamani Nia, F., Arian Moghadam, Z., & Aghamohammadian Shahrbaaf, H. R. (2021). The effectiveness of eight-stage cognitive-behavioral group therapy on body image and marital commitment. Fam Couns Psychother, 4(1), 63-76.  https://doi.org/10.30473/sc.2020.55553.2611 (In Persian)

Rahmati, S., & Barjali, A. (2020). The effectiveness of cognitive-behavioral group therapy on body image, attachment style, and emotion regulation in women with eating disorders. Appl Psychol Res, 12(4), 175-196. 10.22059/JAPR.2022.317446.643734 (In Persian)

Raygan, N., Shaeiri, M. R., & Asghari Moghadam, M. A. (2007). The effectiveness of cognitive-behavioral therapy based on the 8-stage model on negative body image of female university students. Clin Psychol Person, 4(2), 11-22. https://cpap.shahed.ac.ir/article_2565.html

Sabokbari, K., Abbasi, R., & Gholamibakr, N. (2022). The effectiveness of schema therapy on fear of negative evaluation in girls with social anxiety. Clin Psychol Stud, 11(2), 95-112. 10.22067/TPCCP.2022.72888.1182  (In Persian)

Sadock, B. J., Sadock, V., & Ruiz, P. (2015). Summary of Psychiatry: Behavioral Sciences-Clinical Psychiatry. 1. https://www.amazon.com/Kaplan-Sadocks-Synopsis-Psychiatry-Behavioral/dp/1609139712

Saleh Mirhosseini, V., Rafieepour, A., & Alavi, S. (2020). Cognitive-behavioral therapy, body dysmorphic disorder: A review study. Royesh. 9(8). URL: http://frooyesh.ir/article-1-1974-fa.html

Shekari, O., Garavand, F., Nakhsh, Z., Alitarokhan, R., & Payizi, M. (2008). Psychometric properties of the short form of the Fear of Negative Evaluation Scale. Psychiatry Clin Psychol, 14(3), 316-325. URL: http://ijpcp.iums.ac.ir/article-1-574-en.html

Sohrabi, Z., Dortaj, F., & Saadipour, I. (2020). The effectiveness of self-compassion training on cognitive slipping and fear of negative evaluation. Iranian Psychologists, 16(64), 401-410.  https://www.sid.ir/paper/1071273/fa

Taylor, J. (2019). The Body Image Workbook for Teens: Activities to Help Girls Develop a Healthy Body Image in an Image-Obsessed World. Link

Will, D., & Naziroglu, F. (2020). Body dysmorphic disorder: A treatment guide. Translated by Mohsen Ahmadi Tahoor-Soltani and Mostafa Peymbari. Arjmand Publications. [Link]

Yousefi, A., Taher, M., Aghaee, H., & Baqeri Nia, H. (2022). A comparison of the effectiveness of individual psychotherapy and cognitive-behavioral therapy on the body image of women referring to cosmetic surgery centers. Sabzevar Univ Med Sci, 29(2), 281-290. https://www.sid.ir/paper/1089044/en (In Persian)

Yue, Y., & Jia, Y. (2023). Fear of negative evaluation: A cross-sectional study among undergraduate nursing students. NurseEducToday, 121, 105678. https://doi.org/10.1016/j.nedt.2022.105678