تأملی در نسبت زیبایی و خیر در فلسفه ی افلاطون و ارسطو

جستارهایی در فلسفه و کلام

دوره 57، شماره 1 - شماره پیاپی 114، خرداد 1404، صفحه 163-180   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/epk.2025.86328.1305

نویسنده

محمد رزمگه^*

دانشجوی دکتری فلسفه تطبیقی دانشگاه شهید مطهری

چکیده

مساله زیبایی و هنرهای زیبا و نسبت آن با مفاهیم ارزشمند و اعلایی همچون خیر و سودمندی از دیرباز مورد توجه متفکران یونان باستان بوده است و تلاش های بسیاری شده است تا تعریف جامع و کاملی از  مفهوم زیبایی بیان شود. اما دشواری ها و پیچیدگی هایی که در مسیر تعریف این مفهوم قرار داشت مانع از به دست آمدن تعریفی مشخص از زیبایی شد. آنچه که از همان آغاز این متفکران را به شگفتی و حیرت در باب زیبایی و احکام آن فرا میخواند نسبت آن با تقلید و بازنمودشیء واقعی بود. لذا کوشش های بسیار در تبیین نسبت زیبایی با واقعیت و جهان طبیعت شد.از سوی دیگرمفهوم خیربه عنوان اصل ارزش بخش به انسان درتمام جنبه های زندگی وی مساله مهم دیگری بود که سعی بر بررسی آن از سوی متفکران می شد. نخستین کسی که به طور نظام مند در خصوص زیبایی و هنر اندیشه ای فلسفی ارائه داد افلاطون بود که بسیار تلاش کرد تاتعریفی از مفهوم زیبایی به دست آورد و نسبت این مفهوم را با مفهوم خیر و سودمندی تبیین کند. پس از وی ارسطو به بحث در مورد زیبایی و انواع هنرهای زیبا پرداخت و سعی کرد جایگاه زیبایی و هنر و غایت آن را در برابر معرفت و نسبت این مفهوم را با واقعیت و همچنین مفاهیم مرتبط با خیر و نیکی مشخص کند. در این مقاله سعی شده که به بررسی نظرات این دو متفکر بزرگ در باب زیبایی ونسبت آن با  مفهوم خیر پرداخته شود و مقایسه ای میان آرای آنان در این موضوع به عمل آید. 

کلیدواژه‌ها

افلاطون؛ زیبایی؛ خیر؛ سودمندی؛ نیکی؛ ارسطو؛ تناسب

مراجع

احمدی, بابک. حقیقت و زیبایی (درس های فلسفه هنر). تهران: مرکز, 1393.

ارسطاطالیس. اخلاق نیکوماخس. جلد اول،دوم. با ترجمه سید ابوالقاسم پورحسینی. تهران: دانشگاه تهران, 1391.

  BIBLIOGRAPHY  ارسطو. فن شعر. با ترجمه عبدالحسین زرین کوب. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب, 1337.

 ارسطو. متافیزیک (مابعدالطبیعه). با ترجمه شرف الدین خراسانی. تهران: گفتار, 1366.

استیس, والتر ترنس. تاریخ انتقادی فلسفه یونان. با ترجمه یوسف شاقول. قم: دانشگاه مفید, 1386.

افلاطون. دوره آثار افلاطون. جلد اول،دوم،سوم. با ترجمه محمد حسن لطفی و رضا کاویانی. تهران: خوارزمی, 1367.

افلاطون.رساله ضیافت. با ترجمۀ محمدعلی فروغی. تهران:جامی: 1387

کاپلستون, فردردیک چارلز. تاریخ فلسفه (یونان و روم). جلد اول. با ترجمه سید جلال الدین مجتبوی. تهران: علمی و قرهنگی, 1367.

گادامر, هانس گئورک. مثال خیر در فلسفه افلاطونی-ارسطویی. با ترجمه حسن فتحی. تهران: حکمت, 1382.

گمپرتس, تئودور. متفکران یونانی. جلد سوم. با ترجمه محمد حسن لطفی. تهران: خوارزمی, 1375.

یگر، ورنر، پایدیا، جلد دوم. با ترجمۀ محمدحسن لطفی. تهران: خوارزمی، 1376

Aristotle. (2011). Poetics. Trans. by S. H. Butcher. The Internet Classics Archive.

Heath, J. (2006). The Happiness Hypothesis: Finding Modern Truth in Ancient Wisdom. Basic Book.

Transliterated  Bibliography

Aflāṭūn. Dūrih-yi Āsār Aflāṭūn. translated by Muḥammad Ḥasan Luṭfī va Riżā  Kāvīyānī. Tehran: Khvārazmī, 1989/1367.

Aflāṭūn. Risālah Żīyāfat. translated by Muḥammad ʿAlī Furūghī. Tehran: Jāmī, 2009/1387.

Aḥmadī, Bābak. Ḥaqīqat va Zībāyī (Dars-hā-yi Falsafah Hunar). Tehran: Markaz, 2015/1393.

Aristotle. Akhlāq nicomaque. translated by Sayyid Abū al-Qāsim Pūrḥusaynī. Tehran: University of Tehran, 2012/1391.

Aristotle. Fan Shiʿr. translated by ʻAbd al-Ḥusayn Zarīn kūb. Tehran: Bungāh-i Tarjamah va Nashr-i Kitāb. 1958/1337.

Aristotle. Mitāfīzīk (Mā Baʻda al-Ṭabīʻiah). translated by Sharaf al-Dīn Khurāsānī. Tehran: Guftār, 1988/1366.

Copleston, Frederick Charles. Tārīkh Falsafah (Yūnān va Rūm). translated by Sayyid Jalāl al-Dīn Mujtabavī. Tehran: ʿIlmī va Farhangī, 1989/1367.

Gadamer, Hans Georg. Misāl Khiyr dar Falsafah Aflāṭūnī-Arisṭūyī. Translated by Ḥasan Fatḥī. Tehran: Ḥikmat, 2004/1382.

Gomperz, Theodor. Mutifakirān Yūnānī. Translated by Muḥammad Ḥasan Luṭfī. Tehran: Khvārazmī, 1997/1375.

Jaeger, Werner. Paideia. Translated by Muḥammad Ḥasan Luṭfī. Tehran: Khvārazmī, 1998/1376.

Stace, Walter Terence. Tārīkh Intiqādī Falsafah Yūnān. translated by Yūsuf Shāqūl. Qum: Mufid University, 2008/1386.