برساخت مفهوم آموزش آنلاین از نظر دختران نسل زد (دانشجویان شهر کرمان 1403)

علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد

مقاله 6، دوره 22، شماره 1 - شماره پیاپی 51، فروردین 1404، صفحه 153-184   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/social.2025.92049.1606

نویسندگان

بتول صیفوری^{* 1}؛ عباس فردوسی²

¹استادیار گروه علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

²مربی گروه علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

این مطالعه باهدف بررسی برساخت مفهوم آموزش آنلاین از دیدگاه دختران نسل زد در ایران انجام شد با استفاده از روش تحلیل مضمون، نمونه‌گیری هدفمند و ابزار مصاحبۀ عمیق نیمه‌ساختاریافته، ادراکات ذهنی 18 دانشجوی دختر نسل زد واکاوی شد. داده‌ها با استفاده از روش کدگذاری به روش براون^[1] و کلارک تحلیل شد و اعتبار یافته‌ها با سه معیار قابل‌قبول بودن، قابلیت اطمینان و تأییدپذیری به دست آمد. یافته‌ها نشان داد که آموزش آنلاین ازنظر دانشجویان، مفهومی چندبعدی است که شامل شش مضمون اصلی و دوازده مضمون فرعی می‌شود. مضامین اصلی عبارتند از: انعطاف‌پذیری و استقلال، توسعۀ فنی در آموزش آنلاین، استفاده از متاورس[2]، لزوم نگاه بلندمدت به آموزش آنلاین، یادگیری مهارت‌های دیجیتال و تعامل اجتماعی مجازی. دانشجویان بر این باورند که آموزش آنلاین با فراهم آوردن امکان استفاده در هر مکان و زمان، به آن‌ها اجازه می‌دهد تا بین تحصیل و اشتغال هم‌زمان تعادل برقرار کنند. همچنین، توسعۀ فناوری‌های آموزشی و دسترسی به نرم‌افزارها و سخت‌افزارهای لازم، کیفیت آموزش را ارتقا می‌دهد. استفاده از متاورس نیز به‌عنوان یک زیرساخت نوظهور، پتانسیل زیادی برای کاهش احساس انزوا و بهبود تعامل‌پذیری دارد. دانشجویان تأکید کردند که آموزش آنلاین نباید روش موقتی در نظر گرفته شود، بلکه باید به‌عنوان بخشی از سیستم آموزشی بلندمدت کشور توسعه یابد. مضمون نهایی تحقیق «آموزش آنلاین مبتنی بر فناوری، کیفیت و تعامل» حاصل شد. این پژوهش می‌تواند به‌عنوان مبنایی برای تحقیقات آینده و بهبود سیاست‌های آموزشی در حوزۀ آموزش آنلاین مورد استفاده قرار گیرد.
 
 

Braun & Clarke
2. Metaverse

 

کلیدواژه‌ها

آموزش آنلاین؛ نسل زد؛ توسعۀ فناوری؛ تعامل مجازی؛ کیفیت آموزش

مراجع

1. زارع شیخ‌کلائی، ف؛ دهقانی، م؛ و خطاط، م. (1401). بررسی دیدگاه نو دانشجویان نسبت به یادگیری در فضای مجازی. آموزش عالی ایران، ۱۴ (۱)، ۴۳-۶۵.
2. ستوده‌زاده، ف؛ محمدی، م؛ خمرنیا، م؛ انصاری مقدم، ع؛ و اوکاتی‌علی‌آباد، ح. (1402). ارزیابی کیفیت آموزش مجازی از دیدگاه دانشجویان در همه‌گیری کرونا. دوماهنامۀ علمی- پژوهشی راهبردهای آموزش در علوم پزشکی، ۱۶ (۴)، ۳۳۵-۳۴۴.
3. فانی، م؛ مقیمیان،م؛ حسن‌شجاعی‌مند، ح؛ و خواجویان. ن. (1403). بررسی دانش و نگرش دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی گناباد نسبت به تدریس مجازی در شرایط COVID-۱۹. مجله توسعۀ آموزش جندی شاپور، 15(3)، 262-270.
4. محمدپور، ا. (1397). ضد روش زمینه‌های فلسفی و رویه‌های عملی در روش‌شناسی کیفی. چاپ اول، ویراست دوم، قم: لوگوس.
5. محمدی، ف؛ نوغانی، م؛ کرمانی، م؛ و خالق‌پناه، ک. (1397). میدان آموزش به‌مثابه وابستۀ کارکردی غیرقابل اعتنا: موردمطالعه، تحلیل جایگاه میدان آموزش ایران در میدان قدرت. فصلنامۀ مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی، 10(2)، 81-116.
6. منتظر، غ؛ و فرازکیش، م.(1401). سنجش میزان آمادگی فنّاوری‌های نَرم در دانشگاه‌های کشور برای تحقق نظام یادگیری الکترونیکی. آموزش عالی ایران، ۱۴ (۳)، ۱۰۱-۱۲۰.
7.  Adeshola, I., & Adepoju, A. P. (2024). The opportunities and challenges of ChatGPT in education. Interactive Learning Environments, 32(10), 6159-6172.
8. Bagdi, H., Bulsara, H. P., Sankar, D., & Sharma, L. (2023). The transition from traditional to digital: factors that propel Generation Z’s adoption of online learning. International Journal of Educational Management, 37(3), 695-717.‏
9. Bates, A. W. (2015). Teaching in a digital age: Guidelines for designing teaching and learning. BCcampus.‏
10. Bozkurt, A., Jung, I., Xiao, J., Vladimirschi, V., Schuwer, R., Egorov, G., ... & Paskevicius, M. (2020). A global outlook to the interruption of education due to COVID-19 pandemic: Navigating in a time of uncertainty and crisis. Asian Journal of Distance Education, 15(1), 1-126.‏
11. Braun, V., & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative research in psychology, 3(2), 77-101.‏
12. Braun, V., & Clarke, V. (2023). Toward good practice in thematic analysis: Avoiding common problems and be (com) ing a knowing researcher. International Journal of Transgender Health, 24(1), 1-6.‏
13. Brighouse, H. (2024). Education. In The Routledge Companion to Social and Political Philosophy (pp. 751-762). Routledge.‏
14. Cabero-Almenara, J., Gutiérrez-Castillo, J. J., Guillén-Gámez, F. D., & Gaete-Bravo, A. F. (2023). Digital competence of higher education students as a predictor of academic success. Technology, Knowledge and Learning, 28(2), 683-702.‏
15. Chan, C. K. Y., & Lee, K. K. (2023). The AI generation gap: Are Gen Z students more interested in adopting generative AI such as ChatGPT in teaching and learning than their Gen X and millennial generation teachers?. Smart learning environments, 10(1), 60.‏
16. Conceição, S. C., & Howles, L. (2023). Designing the online learning experience: Evidence-based principles and strategies. Taylor & Francis.‏
17. Damaševičius, R., & Sidekerskienė, T. (2024). Virtual worlds for learning in metaverse: a narrative review. Sustainability, 16(5), 2032.‏
18. Dhawan, S. (2020). Online learning: A panacea in the time of COVID-19 crisis. Journal of educational technology systems, 49(1), 5-22.‏
19. Enworo, O. C. (2023). Application of Guba and Lincoln's parallel criteria to assess trustworthiness of qualitative research on indigenous social protection systems. Qualitative research journal, 23(4), 372-384.‏
20. Erişen, Y., & Bavli, B. (2024). Can we really teach the Generation Z? Opportunities and challenges at secondary level. Qualitative Research Journal, Vol. ahead-of-print No. ahead-of-print.
21. Herzog, C., Handke, C., & Hitters, E. (2019). Analyzing talk and text II: Thematic analysis (pp. 385-401). Springer International Publishing.‏
22. Hodges, C., Moore, S., Lockee, B., Trust, T., & Bond, A. (2020). The difference between emergency remote teaching and online learning. Educause review, 27(1), 1-9.‏
23. Imjai, N., Aujirapongpan, S., Jutidharabongse, J., & Usman, B. (2024). Impacts of digital connectivity on Thailand’s Generation Z undergraduates’ social skills and emotional intelligence. Contemporary Educational Technology, 16(1), ep487.‏
24. Kaptan, E., & Cakir, R. (2024). The effect of digital storytelling on digital literacy, 21st century skills and achievement. Education and Information Technologies, 1-25.‏
25. Khulwa, C. A., & Luthfia, A. (2023, March). Generation Z students’ digital literacy on online learning readiness. In 2023 11th International Conference on Information and Education Technology (ICIET) (pp. 360-364). IEEE.‏
26. Lee, L. H., Braud, T., Zhou, P. Y., Wang, L., Xu, D., Lin, Z., ... & Hui, P. (2024). All one needs to know about metaverse: A complete survey on technological singularity, virtual ecosystem, and research agenda. Foundations and trends® in human-computer interaction, 18(2–3), 100-337.
27. Lincoln, Y.S., & Guba, E.G. (1985). Naturalistic inquiry. Enworo, O.C.  “Application of Guba and Lincoln’s parallel criteria to assess trustworthiness of qualitative research on indigenous social protection systems”, Qualitative Research Journal, Vol. 23 Issue 4.
28. Majadly, H., Awad, N., & Amasha, M. (2024). Online learning in higher education–learners' perceptions, interaction, flexibility and challenges. International Journal of Instruction, 17(3), 545-564.‏
29. Mystakidis, S. (2022). Metaverse. Encyclopedia, 2(1), 486-497.‏
30. Ong, S. G. T., & Quek, G. C. L. (2023). Enhancing teacher–student interactions and student online engagement in an online learning environment. Learning environments research, 26(3), 681-707.‏
31. Onu, P., Pradhan, A., & Mbohwa, C. (2024). Potential to use metaverse for future teaching and learning. Education and Information Technologies, 29(7), 8893-8924.‏
32. Parker, K. & Igielnik, R., (2020). On the Cusp of Adulthood and Facing an Uncertain Future: What We Know About Gen Z So Far, Pew Research Center's Social & Demographic Trends Project. United States of America. Retrieved from https://coilink.org/20.500.12592/cnqs77 on 30 Jan 2025. COI: 20.500.12592/cnqs77.
33. Rasheed, R. A., Kamsin, A., & Abdullah, N. A. (2020). Challenges in the online component of blended learning: A systematic review. Computers & education, 144, 103701.
34. Seemiller, C., & Grace, M. (2018). Generation Z: A century in the making. Routledge.‏
35. Sofi-Karim, M., Bali, A. O., & Rached, K. (2023). Online education via media platforms and applications as an innovative teaching method. Education and Information Technologies, 28(1), 507-523.‏
36. Tolstikova, I., Ignatjeva, O., Kondratenko, K., & Pletnev, A. (2023). Network behavior as a specific feature of generation Z communicative competence and their readiness for online learning. Journal on interactive systems, 14(1), 9-19.‏
37. Vaismoradi, Mojtaba & Snelgrove, Sherrill (2019). Theme in Qualitative Content Analysis and Thematic Analysis [25 paragraphs]. Forum Qualitative Sozialforschung / Forum: Qualitative Social Research, 20(3), Art. 23, http://dx.doi.org/10.17169/fqs-20.3.3376.
38. Whiteside, A. L., Dikkers, A. G., & Swan, K. (Eds.). (2023). Social presence in online learning: Multiple perspectives on practice and research. Taylor & Francis.‏
39.  Williamson, B., Eynon, R., & Potter, J. (2020). Pandemic politics, pedagogies and practices: digital technologies and distance education during the coronavirus emergency. Learning, media and technology, 45(2), 107-114.‏