بررسی عملکرد، اجزای عملکرد، خصوصیات مورفولوژیک و پرولین هیبریدهای مختلف ذرت شیرین (Zea mays var. saccharata) در رژیم‏های متفاوت آبیاری

پژوهشهای زراعی ایران

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 24 فروردین 1404   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jcesc.2025.89806.1351

نویسندگان

عاطفه استخر¹؛ سید علی محمد مدرس ثانوی^{* 2}؛ مجید آقاعلیخانی¹؛ علی حیدرزاده¹؛ امیر محمد عابدی¹

¹گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

²گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

چکیده

به منظور مقایسه عملکرد پنج هیبرید ذرت شیرین نسبت به رژیم‏های مختلف آبیاری در زمان گلدهی، آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار طی سال 1396 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه تربیت مدرس انجام شد. در این آزمایش عامل اصلی رژیم‏های آبیاری (شاهد، کم‌آبیاری ملایم، کم‌آبیاری متوسط، کم‌آبیاری شدید) و عامل فرعی هیبریدهای ذرت شیرین (مریت، هانی، جنسیس و چیس، و دورگ داخلی دانه طلایی (هیبرید Single Cross 403) بودند شد. نتایج نشان داد که تیمار آبیاری مطلوب دارای بیشترین عملکرد دانه با میانگین 6/5159 کیلوگرم در هکتار و تنش شدید کم‌آبی دارای کمترین عملکرد دانه با میانگین 2/3429 کیلوگرم در هکتار بود که نسبت به آبیاری مطلوب 33 درصد کمتر بود، در بین ارقام مورد مطالعه، هیبرید جنسیس دارای بیشترین عملکرد دانه بود. هیبرید هانی کمترین عملکرد دانه را در بین ارقام مورد مطالعه نشان داد که نسبت به هیبرید جنسیس 20 درصد کمتر بود. کم­آبیاری شدید دارای کمترین وزن خشک صد دانه بود که نسبت به شرایط مطلوب آبیاری 20 درصد کمتر بود. بیشترین شاخص سطح برگ در تیمار آبیاری مطلوب و کمترین شاخص سطح برگ در شرایط تنش‌کم‌آبی شدید در هیبرید دو‌رگ داخلی مشاهده شد. در بین ارقام مورد مطالعه هیبرید هانی بیشترین غلظت پرولین را دارا بود؛ اگرچه با ارقام جنسیس، چیس و مریت تفاوت معنی‌داری نداشت. بیشترین مقدار عملکرد بیولوژیک در شرایط آبیاری مطلوب و هیبرید هانی به‌دست آمد؛ این در حالی است که هیبرید دو‌رگ داخلی در شرایط تنش شدید آبی، کمترین عملکرد بیولوژیک را دارا بود. بیشترین شاخص سطح برگ در تیمار آبیاری مطلوب و کمترین آن در شرایط تنش کم‌آبی شدید و در هیبرید دورگ داخلی دیده شد. با توجه به نتایج بدست آمده پیشنهاد می‌شود در شرایط کم‌آبی، هیبرید جنسیس مورد کشت قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

پرولین؛ شاخص سطح برگ؛ عملکرد بیولوژیک؛ عملکرد دانه

مراجع