اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات56
تعداد شماره‌ها2,150
تعداد مقالات22,432
تعداد مشاهده مقاله101,892,147
تعداد دریافت فایل اصل مقاله44,376,174
اکبری, فریده, دهمرده, مهدی, مرشدی, علی, قنبری, احمد, خرم دل, سرور. (1404). ارزیابی شاخص‌های رقابت و سودمندی اقتصادی کشت مخلوط ذرت (Zea mays L.)- لوبیا(Phaseolus vulgaris L.) تحت تأثیر سطوح خاک‌ورزی، بقایای گیاهی و الگوهای کاشت. سامانه مدیریت نشریات علمی, 23(3), 341-357. doi: 10.22067/jcesc.2025.90594.1358
فریده اکبری; مهدی دهمرده; علی مرشدی; احمد قنبری; سرور خرم دل. "ارزیابی شاخص‌های رقابت و سودمندی اقتصادی کشت مخلوط ذرت (Zea mays L.)- لوبیا(Phaseolus vulgaris L.) تحت تأثیر سطوح خاک‌ورزی، بقایای گیاهی و الگوهای کاشت". سامانه مدیریت نشریات علمی, 23, 3, 1404, 341-357. doi: 10.22067/jcesc.2025.90594.1358
اکبری, فریده, دهمرده, مهدی, مرشدی, علی, قنبری, احمد, خرم دل, سرور. (1404). 'ارزیابی شاخص‌های رقابت و سودمندی اقتصادی کشت مخلوط ذرت (Zea mays L.)- لوبیا(Phaseolus vulgaris L.) تحت تأثیر سطوح خاک‌ورزی، بقایای گیاهی و الگوهای کاشت', سامانه مدیریت نشریات علمی, 23(3), pp. 341-357. doi: 10.22067/jcesc.2025.90594.1358
اکبری, فریده, دهمرده, مهدی, مرشدی, علی, قنبری, احمد, خرم دل, سرور. ارزیابی شاخص‌های رقابت و سودمندی اقتصادی کشت مخلوط ذرت (Zea mays L.)- لوبیا(Phaseolus vulgaris L.) تحت تأثیر سطوح خاک‌ورزی، بقایای گیاهی و الگوهای کاشت. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1404; 23(3): 341-357. doi: 10.22067/jcesc.2025.90594.1358

ارزیابی شاخص‌های رقابت و سودمندی اقتصادی کشت مخلوط ذرت (Zea mays L.)- لوبیا(Phaseolus vulgaris L.) تحت تأثیر سطوح خاک‌ورزی، بقایای گیاهی و الگوهای کاشت

پژوهشهای زراعی ایران
مقاله 7، دوره 23، شماره 3 - شماره پیاپی 79، مهر 1404، صفحه 341-357    اصل مقاله (852.31 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jcesc.2025.90594.1358
نویسندگان
فریده اکبری1؛ مهدی دهمرده* 1؛ علی مرشدی2؛ احمد قنبری1؛ سرور خرم دل3
1گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران
2بخش تحقیقات خاک و آب، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی، سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی، شهرکرد، ایران
3گروه اگروتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
چکیده
تفاوت در خصوصیات ساختاری و زیستی گیاهان نقش تعیین‌کننده­ای در ایجاد ارتباط بین­‌گونه­‌های مختلف در سیستم کشت مخلوط دارد. در همین راستا، به‌منظور ارزیابی توان رقابتی و سودمندی اقتصادی کشت مخلوط ذرت (Zea mays L.) و لوبیا (Phaseolus vulgaris L.) آزمایشی به­‌صورت کرت­‌های دوبار خرد‌شده برپایه طرح بلوک‌­های کامل تصادفی طی دو سال زراعی (1395-1397) با سه تکرار در مزرعه مرکز تحقیقات کشاورزی شهرستان شهرکرد اجرا شد. سیستم­‌های خاک­ورزی در دو سطح (کم­‌خاک­‌ورزی و بی‌خاک­‌ورزی) به‌­عنوان عامل اصلی، مدیریت بقایای گیاهی در سه سطح (30، 60 و 90 درصد وزن بقایای گندم Triticum aestivum L.)) به­‌عنوان عامل فرعی و الگوی کشت مخلوط در پنج سطح (کشت خالص ذرت (Zea mays L.)، کشت خالص لوبیا ((Phaseolus vulgaris L.، نسبت­‌های کشت مخلوط 2:2، 3:1 و 1:3 ذرت: لوبیا) به‌­عنوان عامل فرعی فرعی در نظر گرفته شدند. بیشترین عملکرد دانه در کشت خالص ذرت در شرایط بی­‌خاک­ورزی و کاربرد 60 درصد بقایای گیاهی (9317.1 کیلوگرم در هکتار) و کشت خالص لوبیا در شرایط کم­خاک­ورزی و کاربرد 60 درصد بقایای گیاهی (2933.91 کیلوگرم در هکتار) به‌دست آمد. مقادیر شاخص‌­های ضریب ازدحام نسبی، رقابت و درجه تهاجم برای ذرت بیشتر از لوبیا بود که این امر بیانگر توان رقابتی بالاتر ذرت بود. بیشترین نسبت برابری زمین (1.71)، ضریب ازدحام نسبی، شاخص سودمندی و مزیت مالی کشت مخلوط مربوط به الگوی کشت 2: 2 ذرت:لوبیا بود. با توجه به نتایج این آزمایش می‌­توان بیان کرد که رویکردهای کشاورزی کم­‌نهاده و افزایش تنوع با استفاده از گونه‌­ها و الگوهای مناسب که حداقل رقابت را ایجاد نمایند منجر به افزایش بهره­‌وری تولید و سودمندی سیستم کشت می­‌گردد.
کلیدواژه‌ها
ضریب ازدحام نسبی؛ عملکرد؛ غلات؛ مزیت مالی؛ نسبت برابری زمین
مراجع
  1. Aasim, M., Umer, E. M., & Karim, A. (2008). Yield competition indices of intercropping cotton (Gossypium hirsutum ) using different planting patterns. Tarim Bilimleri Dergisi, 14(4), 326-333.
  2. Agegnehu, G., Ghizaw, A., & Sinebo, W. (2006). Yield performance and land-use efficiency of barley and faba bean mixed cropping in Ethiopian highlands. European Journal of Agronomy, 25(3), 202–207. https://doi.org/10.1016/j.eja.2006.05.002
  3. Asadi, G., Khorramdel, S., Shahriary, R., Ranjbar, F., & Aghhavani Shajari, M. (2017). Effect of replacement intercropping ratios of sweet corn with bean varieties on yield and yield components. Iranian Journal of Pulses Research, 8(2), 192-204. (in Persian with English Abstract). https://doi.org/10.22067/IJPR.V8I2.50084
  4. Behgam, M., Amini, R., & Dabagh Mohammadi Nesab, A. (2018). The effect of integrated weed management methods on yield and yield components of pinto bean. Journal of Agricultural Science and Sustainable Production, 23(4), 175-190. (in Persian with English Abstract)
  5. Beillouin, D., Ben-Ari, T., & Makowski, D. (2019). A dataset of meta-analyses on crop diversification at the global scale. Data in Brief, 24, 1-11. https://doi.org/10.1016/j.dib.2019.103898
  6. Bergtold, J., & Sailus, M. (2020). Conservation Tillage Systems in the Southeast. Sustainable Agriculture Research and Education (SARE), SARE Handbook Series. by the USDA’s National Institute of Food and Agriculture under Award No. 2019-38640-29881. p. 310. https://doi.org/10.13016/dq71-irmm
  7. Blackshaw, R. E., O'donovan, J. T., Harker, K. N., Clayton, G. W., & Stougaard, R. N. (2006). Reduced herbicide doses in field crops: A review. Weed Biology and Management, 6(1), 10-17. https://doi.org/10.1111/j.1445-6664.2006.00190.x
  8. Blanco, H., & Lal, R. (2023). Crop residue management. Soil Conservation and Management,In book: 185-210. https://doi.org/1007/978-3-031-30341-8_9
  9. Brooker, R. W., Hawes, C., Iannetta, P. P., Karley, A. J., Renard, D., & Schmid, B. (2023). Plant diversity and ecological intensification in crop production systems. Journal of Plant Ecology, 16(6), 1-15. https://doi.org/10.1093/jpe/rtad015
  10. Cimmyt & IITA. (2010). Maize – Global alliance for improving food security and the livelihoods of the resource-poor in the developing world. Draft Proposal Submitted by CIMMYT and IITA to the CGIAR Consortium Board. El Batan, Mexico. pp. 91.
  11. Claassen, R., Bowman, M., McFadden, J., Smith, D., & Wallander, S. (2018). Tillage intensity and conservation cropping in The United States. United States Department of Agriculture, Economic Research Service, 197, 1-28. https://doi.org/22004/ag.econ.277566
  12. Crews, T. E., Carton, W., & Olsson, L. (2018). Is the future of agriculture perennial? Imperatives and opportunities to reinvent agriculture by shifting from annual monocultures to perennial polycultures. Global Sustainability, 1(11), 1-18. https://doi.org/10.1017/sus.2018.11
  13. Dhima, K. V., Lithourgidis, A. A., Vasilakoglou, I. B., & Dordas, C. A. (2007). Competition indices of common vetch and cereal intercrops in two seeding ratio. Field Crops Research, 100(2-3), 249-256. https://doi.org/10.1016/j.fcr.2006.07.008
  14. Diaz, Ch. A. (2023). The sustainable role of agricultural residues in future bioeconomy strategies and its dependency upon carbon returns to arable soils. Chemical and Process Engineering, INSA de Toulouse,D. Thesis, 383 pp.
  15. DeWit, C. T. (1960). On competition. Verslag Landbouwkundige Onderzoek, 66, 1–28.
  16. Doodeman, A., Mirshekari, B., Taheri, M., Farahvash, F., & Moradi, P. (2020). Effects of P organic and chemical fertilizers on yield and productivity indicators in barley and grass pea intercropping under rainfed conditions. Iranian Journal of Field Crop Science, 51(3), 139-149. (in Persian with English Abstract). https://doi.org/10.22059/ijfcs.2019.269565.654546
  17. Esfahani, A. R., Amir Shekari, H., Zand, B., & Fotovkiyan, M. H. (2017). Effect of plant density and arrangement on corn (Zea mays) and cowpea (Vigna unguiculata L.) row intercropping.‏ Agronomic Research in Semi Desert Regions, 14(1), 13-22. (in Persian with English Abstract).
  18. Esmaeili, A., Sadeghpour, A., Hosseini, S. M. B., Jahanzad, E., Chaichi, M. R., & Hashemi, M. (2011). Evaluation of seed yield and competition indices for intercropped barley (Hordeum vulgare) and annual medic (Medicago scutellata). International Journal of Plant Production, 5(4), 395-404. https://doi.org/10.22069/ijpp.2012.749
  19. Fan, Z., An, T., Wu, K., Zhou, F., Zi, S., Yang, Y., Xue, G., & Wu, B. (2016). Effects of intercropping of maize and potato on sloping land on the water balance and surface runoff. Agricultural Water Management, 166, 9-16. https://doi.org/10.1016/j.agwat.2015.12.006
  20. (2022). Statistical Pocketbook. FAOSTAT database. http://faostat.fao.org
  21. FAO. (2017). The Future of Food and Agriculture, Trends and Challenges. (Food and Agriculture Organization of the United Nations).
  22. Fatemi Devin, R., Hosseini, S. B., Moghadam, H., & Motesharezadeh, B. (2020). Effect of organic and bio-fertilizers and additive and replacement intercropping systems on corn (Zea maize) and bean (Phaseolus vulgaris L.) yields. Iranian Journal of Field Crop Science, 51(4), 133-145. (in Persian with English Abstract). https://doi.org/10.22059/ijfcs.2020.286433.654634
  23. Gaba, S., Alignier, A., Aviron, S., Barot, S., Blouin, M., Hedde, M., Jabot, F., Vergnes, A., Bonis, A., Bonthoux, S., Bourgeois, B., Bretagnolle, V., Catarino, R., Coux, C., Gardarin, A., Brice Giffard, Gal, A. L., Lecomte, J., Miguet, P., Piutti, S., Rusch, A., Zwicke, M., & Couvet, D. (2018). Ecology for sustainable and multifunctional agriculture. Sustainable Agriculture Reviews 28: Ecology for Agriculture, Springer International Publishing AG, part of Springer Nature 2018 S. Gaba et al. (eds.), Sustainable Agriculture Reviews 28, Ecology for Agriculture 28. https://doi.org/10.1007/978-3-319-90309-5
  24. Gaudio, N., Escobar-Gutiérrez, J., Casadebaig, P., Evers, J. B., Gérard, F., Louarn, G., Colbach, N., Munz, S., Launay, M., Marrou, H., Barillot, R., Hinsinger, P., Bergez, J. E., Combes, D., Durand, J. L., Frak, E., Pagès, L., Pradal, C., Saint-Jean, S., Van Der Werf, W., & Justes, E. (2019). Current knowledge and future research opportunities for modeling annua crop mixtures. A review. Agronomy for Sustainable Development, 39(20), 1-20.
  25. Gaudio, N., Violle, C., Gendre, X., Fort, F., Mahmoud, R., Pelzer, E., Médiène, S., Hauggaard-Nielsen, H., Bedoussac, L., Bonnet, C., Corre-Hellou, G., Couëdel, A., Hinsinger, Ph., Steen Jensen, E., Journet, E. P., Justes, E., Kammoun, B., Litrico, I., Moutier, N., Naudin, Ch., & Casadebaig, P. (2021). Interspecific interactions regulate plant reproductive allometry in cereal–legume intercropping systems. Journal of Applied Ecology, 58(11), 2579-2589.‏ https://doi.org/10.1111/1365-2664.13979
  26. Ghatari, A. S., Roozbahani, A., & Yaghoobi, S. R. (2019). Integration of mechanical and chemical methods in red bean (Phaseolus vulgaris) weeds management. Journal of Plant Ecophysiology, 11(39), 58-70. (in Persian with English Abstract)
  27. Ghazinejad, M., monjezi, N., Rahnama Ghahfarokhi, A., & Sheikhdavoodi, M. J. (2022). Effect of tillage method and wheat residues on physical productivity of water and corn yield in Dezful city. Journal of Agricultural Science and Sustanable Production, 32(1), 17-32. (in Persian with English Abstract). https://doi.org/10.22034/saps.2021.43900.2604
  28. Grote, U., Fasse, A., Nguyen, T. T., & Erenstein, O. (2021). Food security and the dynamics of wheat and maize value chains in Africa and Asia. Frontiers in Sustainable Food Systems,4, 1-17. https://doi.org/10.3389/fsufs.2020.617009
  29. Haghaninia, M., Javanmard, A., & Mollaaliabasiyan, S. (2018). Evaluation of forage yield and quality and advantages of barley (Hordeum vulgare)- grass pea (Lathyrus sativus L.) intercropping using mycorrhiza. Journal of Agricultural Science and Sustanable Production, 28(3), 221-242. (in Persian with English Abstract)
  30. Jahansooz, M. R., Yunusa, I. A. M., Coventry, D. R., Palmer, A. R., & Eamus, D. (2007). Radiation- and water-use associated with growth and yields of wheat and chickpea in sole and mixed crops. European Journal of Agronomy, 26(3), 275–282. https://doi.org/10.1016/j.eja.2006.10.008
  31. Javanmard, A., Amani Machiani, M., & Mousavi, S. B. (2018). Evaluation of competition and advantage in barley (Hordeum vulgare) and forage pea (Pisum sativum L.) intercropping under rainfed condition. Journal of Agricultural Science and Sustainable, 28(3), 1-17. (in Persian with English Abstract).
  32. Jensen, E. S., Carlsson, G., & Hauggaard-Nielsen, H. (2020). Intercropping of grain legumes and cereals improves the use of soil N resources and reduces the requirement for synthetic fertilizer N: A global-scale analysis. Agronomy for Sustainable Development, 40(5), 1-9. https://doi.org/10.1007/s13593-020-0607-x
  33. Koocheki, A., Nassiri Mahallati, M., Deihimfard, R., Mirzaei Talarposhti, R., & Kheirkhah, M. (2014). Evaluating the competitiveness and productivity in a maize-bean intercropping system using some indices. Iranian Journal of Field Crops Research, 12(4), 535-542. (in Persian with English Abstract). https://doi.org/10.22067/gsc.v12i4.45134
  34. Koocheki, A., Nassiri Mahallati, M., Mondani, F., Feizi, H., & Amirmoradi, S. (2009). Evaluation of radiation interception and use by maize and bean intercropping canopy. Journal of Agroecology, 1(1), 13-23. (in Persian with English Abstract). https://doi.org/10.22067/jag.v1i1.2650
  35. Koohafkan, P., & Altieri, M. A. (2016). Forgotten agricultural heritage: Reconnecting food systems and sustainable development. Taylor & Francis, 296. In book: p. 296. Publication Location London. https://doi.org/10.4324/9781315470092
  36. Kopittke, P. M., Menzies, N. W., Wang, P., McKenna, B. A., & Lombi, E., (2019). Soil and the intensification of agriculture for global food security. Environment International, 132, 1-8. https://doi.org/10.1016/j.envint.2019.105078
  37. Lithourgidis, A. S., Vlachostergios, D. N., Dordas, C. A., & Damalas, C. A. (2011). Dry matter yield, nitrogen content, and competition in pea-cereal intercropping systems. European Journal of Agronomy, 34(4), 287-294. https://doi.org/10.1016/j.eja.2011.02.007
  38. Maitra, S., Hossain, A., Brestic, M., Skalicky, M., Ondrisik, P., Gitari, H., Brahmachari, K., Shankar, T., Bhadra, P., Palai, J. B., Jena, J., Bhattacharya, U., Duvvada, S K., Lalichetti, S., & Sairam, M. (2021). Intercropping-A low input agricultural strategy for food and environmental security. Agronomy, 11, https://doi.org/10.3390/agronomy11020343
  39. Margenot, A. J., Paul, B. K., Sommer, R. R., Pulleman, M. M., Parikh, S. J., Jackson, L. E., & Fonte, S. J. (2017). Can conservation agriculture improve phosphorus (P) availability in weathered soils? Effects of tillage and residue management on soil P status after 9 years in a Kenyan Oxisol. Soil and Tillage Research, 166, 157-166. https://doi.org/10.1016/j.still.2016.09.003
  40. Mushagalusa, G. N., Ledent, J. F., & Draye, X. (2008). Shoot and root competition in potato/maize intercropping: Effects on growth and yield. Environmental and Experimental Botany, 64(2), 180-188.‏ https://doi.org/10.1016/j.envexpbot.2008.05.008
  41. Odo, P. E. (1991). Evaluation of short and tall sorghum varieties in mixtures with cowpea in the Sudan savanna of Nigeria: Land equivalent ratio, grain yield and system productivity index. Experimental Agriculture, 27(4), 435-‏ https://doi.org/10.1017/S0014479700019426
  42. Ogieriakhi, M. O., & Woodward, R. T. (2022). Understanding why farmers adopt soil conservation tillage: A Systematic review. Soil Security, 9, 1-11. https://doi.org/10.1016/j.soisec.2022.100077
  43. Pellicano, A., Romeo, M., Pristeri, A., Preiti, G., & Monti, M. (2015). Cereal-pea intercrops to improve sustainability in bioethanol production. Agronomy for Sustainable Development, 35(2), 827-835. https://doi.org/1007/s13593-015-0294-1
  44. Piri, I., Zendehdel, B., & Tavassoli, A. (2017). Study of agronomical and ecological parameters of additive and replacement intercropping systems of corn (Zea maize) and soybean (Glycine max L. Merr.). Journal of Agroecology, 9(3), 705-721. (in Persian with English Abstract). https://doi.org/10.22067/jag.v9i3.45737
  45. Rahimi Darabad, G., Barmaki, M., & Seyed Sharifi, R. (2015). Investigation of some growth indices in mixed potato and safflower cultivation. Applied Agricultural Research, 27(104), 173-179. (in Persian with English Abstract). https://doi.org/10.22092/aj.2014.101838
  46. Rastgoo, M., Asadi, G., Sorkhsaraei, A. D., & Rahimi, S. (2021). Evaluation of competitive indices and cultivation efficiency of cotton-fodder beet intercropping under weed interference conditions.‏ Journal of Plant Protection, 35(3), 373-387. (in Persian with English Abstract). https://doi.org/10.22067/JPP.2021.32834.0
  47. Rezaei-Chiyaneh, E., & Gholinezhad, E. (2015). Agronomic characteristics of intercropping of additive series of chickpea (Cicer arietinum ) and black cumin (Nigella sativa L.). Journal of Agroecology, 7(3), 381-396. (in Persian with English Abstract). https://doi.org/10.22067/JAG.V7I3.35858
  48. Rosataei, M., Fallah, S., & Abbasi Surki, A. (2018). Effect of different fertilization systems (chemical, organic and integrated) on competitive and economic indices of fenugreek and black cumin intercropping, Plant Production Thecnology, 10(1), 159-174. (in Persian with English Abstract). https://doi.org/10.22084/ppt.2018.8046.1461
  49. Sadra, T., & Hamzei, J. (2021). Evaluation of the fficiemcy of triticale (Triticosecale Wittmack) intercropping with winter vetch (Vicia villosa) by competitive indices under different tillage systems. Journal of Agricultural Science and Sustainable Production, 31(3), 1-18. (in Persian with English Abstract). https://doi.org/10.22034/SAPS.2021.41625.2541
  50. Salehi Sheikhi, M., Nakhzari Moghaddam, A., Rahemi Karizaki, A., & Mohamad Eamaeili, M. (2021). Effect of pea cultivar and replacement and additive intercropping ratios of pea and spinach on yield and competition indices. Journal of Crops Improvement, 23(4), 952-939. (in Persian with English Abstract). https://doi.org/10.22059/jci.2020.302557.2395
  51. Sorkheh, M., Zaefarian, F., & Gharineh, M. H. (2020). Effect of green manure under different conditions of tillage on weed characteristics and corn (Zea mays) yield. Plant Productions, 43(2), 281-294. (in Persian with English Abstract).
  52. Stevens, A. W. (2018). Review: The economics of soil health. Food Policy, 80, 1–9. https://doi.org/10.1016/j.foodpol.2018.08.005
  53. Toker, P., Canci, H., Turhan, I., Isci, A., Scherzinger, M., Kordrostami, M., & Yol, E. (2024). The advantages of intercropping to improve productivity in food and forage production–a review. Plant Production Science, 27(3), 155-169.‏ https://doi.org/10.1080/1343943X.2024.2372878
  54. UNFPA. (2023). Peace, dignity and equality on a healthy planet. https://www.un.org/en/global-issues/population
  55. Willey, R. W., & Rao, M. R. (1980). A competitive ratio for quantifying competition between intercrops. Experimental Agriculture, 16(2), 117-125. https://doi.org/10.1017/S0014479700010802
  56. Willey, R. W. (1979). Intercropping its importance and research needs. Competition and yield advantage. Field Crop Abstracts, 32(1), 1-10.
  57. Yali, W. (2022). Review of the genetic variability in maize genotypes (Zea mays). Plant, 10(1), 1-7. https://doi.org/10.11648/j.plant.20221001.11
  58. Yilmaz, S., Ozel, A., Atak, M., & Eraymanm, M. (2015). Effects of seeding rates on competition indices of barley and vetch intercropping systems in the eastern Mediterranean. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 39(1), 135-143. https://doi.org/10.3906/tar-1406-155
  59. Zhang, X., Zhu, A., Xin, X., Yang, W., Zhang, J., & Ding, S. (2018). Tillage and residue management for long-term wheat-maize cropping in the North China Plain: I. Crop yield and integrated soil fertility index. Field Crops Research, 221, 157–165. https://doi.org/10.1016/j.fcr.2018.02.025
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 570
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 360


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب