واکاوای و تبارشناسی مفاهیم تمامیت ارضی (Territorial integrity) و تمامیت مرزی (Border integrity).

پژوهش ‎های جغرافیای سیاسی

مقاله 6، دوره 10، شماره 1 - شماره پیاپی 37، اردیبهشت 1404، صفحه 112-138   

نوع مقاله: مقالات علمی -پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/pg.2025.89676.1306

نویسندگان

ندا شیخ¹؛ بهادر زارعی²؛ سجاد رازقی^{* 3}

¹دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا سیاسی دانشگاه تهران، تهران، ایران

²دانشیار جغرافیا سیاسی دانشگاه تهران، تهران، ایران

³دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

دو واژه Territorial integrity و Border integrityبه واسطه حضور هم زمان در حوزه‌های معرفت شناختی، علمی مختلف و توضیح ناکامل آن‌ها در قوانین بین المللی دارای معنا، کارکرد و معادل چندگانه‌ای شده‌اند. به‌گونه‌ای که نوعی آشفتگی و عدم اجماع، به‌ویژه در میان جغرافی‌دانان سیاسی را سبب گردیده است. بر طبق متون مختلف تمامیت ارضی (Territorial integrity)مفهومی انتزاعی است که با مجموعه‌ای از مفاهیم، ارزش‌ها و اندیشه‌ها و مسائل انسانی و فضایی درهم آمیخته است. همچنین تمامیت مرزی مفهومی انتزاعی از مسائل فضایی است. بر این اساس، پژوهش حاضر با روش فرا تحلیل کوشیده تا ابعاد فلسفی-فضایی این دو واژه را واکاوی و بازخوانی کند و به این پرسش پاسخ دهد که: چرا این دو واژه معادل‌ها و معانی مختلف می‌گیرند و گه‌گاه به‌ اشتباه به‌جای هم به‌کار می‌روند. یافته‌های پژوهش نشان ‌می‌دهدکه به‌نظر ‌می‌رسد که دخیل شدن عناصر و سازه‌ های جغرافیایی و فضایی و معرفت‌شناختی مختلف، عدم جامع و کامل‌بودن توضیحات و قوانین بین المللی راه را برای تکثر و اشتباه در تفسیر و به‌کارگیری دو واژه هموار کرده است. به گونه‌ای که آن دسته از معانی و مفاهیم بر آمده از Territorial integrity به واقعیت نزدیک‌تر است که علاوه بر دیدگاه ساختار- عاملیتی، دیدگاه ”فضایی‟ و ”کل نگرانه جغرافیا‟ را دخالت دهند و گزاره‌های مرتبط با این واژه مثل استقلال، آزادی و وحدت کشور را پوشش دهند، همچنین در مورد تمامیت مرزی آن دسته از تفسیرها که بعد فضایی و جغرافیایی را در نظر می‌گیرد و مربوط به مرز فیزیکی و حفاظت از آن است می‌تواند به‌کار رود.

کلیدواژه‌ها

Territorial integrity؛ Border integrity؛ ثبات مرز؛ سرزمین

مراجع