واکاویی اثر تغییر اقلیم بر پوشش جنگلی بلوط زاگرس (شمال شرق استان خوزستان)

جغرافیاوتوسعه ناحیه ای

دوره 23، شماره 1 - شماره پیاپی 50، اردیبهشت 1404

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jgrd.2025.93010.1548

نویسندگان

موسی مولایی¹؛ داریوش رحیمی^{* 2}؛ رضا ذاکری نژاد³

¹گروه جغرافیا طبیعی،دانشکده علوم جغرافیایی و برنامه ریزی ،دانشگاه اصفهان

²دانشگاه اصفهان

³گروه جغرافیا طبیعی، دانشکده علوم جغرافیایی و برنامه ریزی ،دانشگاه اصفهان

چکیده

جنگل ها به دلیل نقش موثری که در چرخه های اکسیژن، آب و کربن دارند جز حلقه های اصلی تداوم حیات محسوب می شوند. جنگل های بلوط زاگرس گونه غالب جنگل های زاگرس را شامل می شوند. در این مطالعه منطقه جنگلی شمال شرق استان خوزستان در شهرستان های دزپارت ،ایذه و باغملک بررسی شده اند. در ارزیابی اثر تغییر اقلیم بر پوشش جنگلی منطقه از تصاویر ماهواره مادیس 2020-2000 ، داده های بارش و میانگین سالانه دمای و دمای رویه زمین ایستگاه های هواشناسی، شاخص هایNDVI,LST TCI,VCI, استفاده شد. روند متغیرها با (Pettitt-Test) بررسی شدند. نتایج آزمونP-test افزایش دمای هوا و دمای رویه خاک به میزان ◦C 1 ، کاهش سطوح آبی و پوشش های گیاهی متوسط و متراکم ،افزایش شاخص VCI و کاهش ،TCI را تایید کرد. یافته های نشان داد پوشش جنگلی منطقه در دوره 2020-2007 کاهش معنی دار یافته است. یافته های این پژوهش روند افزایش دما هوا حدود 2 و دمای سطح خاک 1 درجه سلسیوس افزایش یافته است. علاوه برآن خشکسالی های متناوب از 2007 تا 2020 نقش موثری بر پوشش جنگلی منطقه داشته است. بررسی تغییرات NDVI نشان می دهد سطوح آبی، پوشش جنگلی متوسط و متراکم منطقه نیز کاهش یافته است .این تغییرات همزمان با افزایش دما،تداوم خشکسالی ها به صورت یک پسخوراند مثبت عمل می کند. از پیامدهای تداوم روند شرایط اقلیمی، فعلی کاهش میزان ترسیب کربن، کاهش جریان پایه و تغییر رژیم آبدهی رودخانه خواهد بود. اثرات سیبرنتیکی این عمگلرها منجر به تخریب ساختار اقتصادی و اجتماعی و افزایش و مهاجرت های اقلیمی خواهد شد.

کلیدواژه‌ها

تغییر اقلیم؛ جنگل بلوط؛ زاگرس؛ شاخص TCI و شاخص VCI

مراجع