گونه‌شناسی نگره‌های تفسیریِ آیه الرّمی (وما رَمیتَ اِذ رَمیتَ) از نگاه مفسران فریقین

علوم قرآن و حدیث

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 14 اردیبهشت 1404   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jquran.2025.90929.1775

نویسندگان

مینا شمخی^{* 1}؛ سعید رحیمیان²؛ علیرضا خنشا³

¹دانشیار گروه قرآن و حدیث، دانشکده الهیات، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

²استاد گروه فلسفه، دانشکده الهیات، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

³دانش آموخته دکتری گروه علوم قرآن وحدیث، دانشکده الهیات، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

چکیده

بررسی تک‌نگارانۀ آیاتِ متشابه و مبهم قرآن و بازکاویِ گونه‌شناسانۀ نگره‌های تفسیریِ مربوط به آن، از جمله پژوهش‌های مهم و بایستۀ عرصه تفسیر قرآن محسوب می‌شود که ثمرۀ آن در روشن-ساختن مفاهیم و مدالیل آیات انکارناپذیر است. بر این پایه، جستارِ مطالعه‌ای حاضر با استفاده از توصیف و تحلیل داده‌ها، به بررسی آیه 17 سوره مبارکه انفال- آیه الرمی- پرداخته و نگره‌هایِ بارزِ تفسیری مربوط به آن را ذیل 5 گونه عنوان کرده است که عبارتند از: 1- نفی مطلق تاثیر، علیت و فاعلیت از مخلوق؛ 2- استقلال‌انکاری در تأثیر فعل؛ 3- نقش‌آفرینی امدادهای غیبی در تحقق پیروزی مسلمانان؛ 4- دلالت بر توحید وجودی؛ 5- جمع میان وحدت و کثرت؛ 6-فلسفی. از میان نگره‌های مزبور، نگره نخست را نمی‌توان نگره‌ای صائب تلقی کرد اما سایر نگره‌ها هر یک می‌تواند، از وجهی و نگرشی، درست جلوه کند اما از منظر نگارنده، شواهدِ دلالت آیه بر تأثیر امدادهای غیبی در پیروزی مسلمانان در غزوه بدر، فزون‌تر و مقبول‌تر است.

کلیدواژه‌ها

قرآن؛ آیه الرمی؛ گونه شناسی؛ نگره‌های تفسیری؛ فریقین

مراجع