پارامتریابی و ارزیابی مدل SSM-iCrop برای پیش‌بینی رشد، نمو فنولوژیک و عملکرد ذرت دانه‌ای در ایران

پژوهشهای زراعی ایران

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 24 اردیبهشت 1404   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jcesc.2025.90531.1362

نویسندگان

نعیمه بیاتیان^* ؛ افشین سلطانی؛ ابراهیم زینلی

گروه زراعت، دانشکده تولید گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران

چکیده

بخش عمده نیاز کشور به ذرت از طریق وارادات تامین می‌شود. باتوجّه به کمبود اراضی قابل کشت و محدودیت منابع آب قابل دسترس افزایش عملکرد در واحد سطح تنها راه حل موجود برای افزایش تولید است. کاهش خلا عملکرد از طریق بهینه سازی مدیریت تولید، رویکردی موثر برای حصول این هدف است. استفاده از یک مدل شبیه‌سازی قابل اعتماد می‌تواند با ارزیابی شیوه‌های مدیریتی، نقش قابل توجّهی در کاهش خلاء عملکرد، دستیابی به عملکرد بهینه ایفا نماید. یکی از منابع عدم قطعیت در پیش‌بینی مدل‌های گیاهی، تخمین مقادیر پارامترهای ورودی مدل است. این مطالعه با هدف پارامتریابی و ارزیابی مدل SSM-iCrop برای ذرت دانه‌ای در ایران انجام شد. به این ‌منظور ابتدا پارامترهای گیاهی مدل با استفاده از نتایج مطالعاتی که در بازه سال‌های 1380 تا 1401 در کشور انجام گرفته بود، تخمین زده ‌شد، به‌طوری‌که اختلاف بین نتایج مشاهده شده در آزمایشات مزرعه‌ای و نتایج پیش‌بینی شده توسط مدل به حداقل رسید. سپس مدل با استفاده از بخش دیگری از مطالعات ارزیابی گردید. براساس نتایج، مدل به خوبی توانست مراحل نمو فنولوژیک شامل روز بیولوژیک تا سبز شدن، تاسل‌دهی، ابریشم‌دهی و رسیدگی فیزیولوژیک (RMSE =13.22, CV= 17.4, r= 0.97)، شاخص سطح برگ (RMSE =0.4, CV= 6.2, r= 0.98)، عملکرد بیولوژیک (RMSE =431.3, CV= 23.9, r= 0.66) و عملکرد دانه (RMSE= 161.9, CV= 16.9, r= 0.81) را پیش‌بینی نماید. براساس نتایج به دست آمده، مدل SSM-iCrop می‌تواند به‌عنوان یک ابزار قابل اعتماد در ارزیابی بهینه‌سازی شیوه‌های مدیریت تولید ذرت در شرایط کشور مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

شبیه‌سازی؛ عملکرد دانه؛ مدلسازی گیاهی

مراجع