ابونواسِ ایرانی و شعرِ بی قافیه

جستارهای نوین ادبی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 24 اردیبهشت 1404

نوع مقاله: مقالۀ پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jls.2025.91632.1674

نویسنده

مصطفی جلیلی تقویان^*

ندارم

چکیده

بررسی پیوندهای میان شعر پارسی دری و شعر ایران پیش از اسلام یکی از موضوعات مهمی است که توجه برخی از پژوهشگران داخلی و خارجی را به خود جلب کرده است. پارهای از پرسشهایی که درباره شعر ایران پیش از اسلام مطرح است در پیوند با مولفههای صوری و ساختاری مانند وزن و قافیه است. بعضی پژوهشها نشان از آن دارد که شعر باستانی ایرانیان معمولاً بی قافیه بوده است. اکنون این پرسش به میان میآید که آیا دنباله این «بیقافیهبودن» به شعر پارسی یا عربیِ پس از اسلام نیز کشیده شده است یا خیر. در این مقاله به یک نمونه شگفتانگیز شعر از ابونواس ایرانی اشاره میشود که به زبان عربی است و قافیه ندارد. این نمونه جالب در کتاب العمدة فی محاسن الشعر اثرِ ابن رشیقِ قیروانی آمده است. احتمال دارد که ابونواس با توجه به اینکه ایرانی بوده است این ویژگی را از آن سنت گرفته باشد. میتوان گفت که این نخستین شعرِ سپیدی (blank verse) است که در جهانِ اسلام سروده شده است

کلیدواژه‌ها

سنت شعری پیش از اسلام؛ ابونواس؛ شعر بی قافیه