اثر محلول‌پاشی سالیسیلیک اسید بر افزایش مقاومت به شوری در کشت هیدروپونیک گیاه موسیر (Allium hirtifolium Boiss)

علوم باغبانی

دوره 38، شماره 4 - شماره پیاپی 64، دی 1403

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jhs.2025.92108.1412

نویسندگان

نسرین فرهادی^* ؛ مژگان عبدشاهیان؛ سمانه متقی

موسسه تحقیقاتی علوم باغبانی کشور، پژوهشکده گلخانه و محیط‌های کنترل شده، کرج، ایران

چکیده

شوری یکی از مهم‌ترین عوامل محدود کننده رشد در بسیاری از گونه‌های گیاهی می‌باشد، بنابراین استفاده از ر اهکارهایی جهت افزایش مقاومت گیاهان به شوری حائز اهمیت می‌باشد. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر محلول‌پاشی سالیسیلیک اسید بر افزایش مقاومت به شوری گیاه موسیر (Allium hirtifolium Boiss.) در قالب طرح فاکتوریل بر پایه طرح بلوک-های تصادفی با سه تکرار در سال 1402-1403 انجام شد. تیمارهای مورد بررسی شامل تنش شوری در چهار سطح (0، 30، 60 و 90 میلی‌مولار کلرید سدیم) و محلول‌پاشی با سالیسیلیک اسید (0، 1 و 5/1 و 2 میلی‌مولار) می‌باشد. با افزایش سطح شوری، سطح برگ و رنگیزه‌های فتوسنتزی در گیاه موسیر به‌طور ‌معنی‌داری کاهش یافت به‌طوری‌که کمترین وزن تر و خشک پیاز در گیاهان تحت تنش شدید شوری (90 میلی‌مولار) ثبت گردید. تیمار شوری از زمان کشت پیازها اعمال شد و محلول‌پاشی سالیسیلیک اسید در چهار، شش و هشت هفته بعد از کاشت انجام شد. مقدار ترکیبات اسمولیتی، فنول کل، آلیسین و پیروات و همچنین فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی با افزایش شدت تنش افزایش معنی‌داری نشان دادند. بر اساس نتایج حاصل محلول‌پاشی سالیسیلیک اسید در افزایش مقاومت به شوری گیاه موسیر مؤثر بود. محلول‌پاشی سالیسیلیک اسید از طریق افزایش ظرفیت آنتی‌اکسیدانی از نظر ترکیبات آنتی‌اکسیدانی (فنول کل، پیروات، آلیسین) و فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان (کاتالاز، پراکسیداز، آسکوربات پراکسیداز، سوپر اکسید دیسموتاز)، تجمع پراکسید هیدروژن و پراکسیداسیون لیپیدها را در موسیر به میزان قابل توجهی محدود کرد. بر اساس نتایج حاصل، مقاومت به شوری گیاه موسیر در واکنش به محلول‌پاشی سالیسیلیک اسید با افزایش ظرفیت آنتی اکسیدانی گیاه در ارتباط می‌باشد که منجر به بهبود رنگیزه‌های فتوسنتزی و در نتیجه عملکرد پیاز موسیر در شرایط شوری شد.

کلیدواژه‌ها

موسیر؛ شوری؛ ترکیبات اسمولیتی؛ ظرفیت آنتی‌اکسیدانی

مراجع