کاربرد مدل WOFOST در شبیه سازی مراحل رشد گیاه سیب زمینی در ایران

آب و خاک

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 12 خرداد 1404

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jsw.2025.92402.1471

نویسندگان

فاطمه بیاتانی¹؛ غلامعباس فلاح قالهری^{* 2}

¹استادیار گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه جیرفت، جیرفت، ایران

²گروه جغرافیا و گردشگری، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران.

چکیده

چکیده

در این تحقیق به ارزیابی اثرات تغییر اقلیم بر مراحل رشد گیاه سیب ‌زمینی در سطح کشور پرداخته شد. به این منظور ابتدا میانگین تولید و سطح زیر کشت هر استان طی سال‌های 1395-1361 محاسبه و سپس از میان استان‌هایی که بیشترین سطح زیر کشت و تولید را داشتند، 10 ایستگاه به عنوان مراکز اصلی تولید سیب‌زمینی کشور انتخاب شدند. در ادامه جهت شبیه‌سازی اقلیم آینده از آمار دما، بارش، میانگین رطوبت‌ نسبی، سرعت متوسط باد و ساعات آفتابی استفاده شد. برای شبیه‌‌سازی پارامترهای اقلیمی در آینده از داده‌های مدل گردش کلی CanESM2 تحت سناریوهای انتشار RCP، برای دوره 2100-2011 استفاده شد. برای ریزگردانی خروجی مدل CanESM2 از نرم‌افزار آماری SDSM و برای شبیه‌سازی مراحل رشد سیب‌ زمینی از مدل WOFOST استفاده شد. نتایج نشان داد طول مراحل فنولوژیکی گیاه سیب‌زمینی در دوره آینده تحت سناریوهای RCP کاهش می‌یابد. به طور متوسط در مناطق مورد مطالعه حداکثر کاهش طول مرحله سبز شدن 2.3 روز، مرحله گلدهی 2.4 روز و مرحله سبز شدن تا رسیدگی 6.7 روز می‌باشد. بیشترین کاهش در طول مراحل فنولوژیکی سیب‌ زمینی در سناریوی RCP8.5 در دوره سوم (2100-2071) ثبت شده است. از نظر ایستگاهی بیشترین کاهش طول مراحل فنولوژیکی مربوط به ایستگاه همدان و اردبیل و کمترین کاهش در ایستگاه‌های جنوبی رخ داد. بنابراین با توجه به نتایج حاصله می‌توان نتیجه گرفت که مناطق سردسیر کشور بیشتر از مناطق گرمسیر کشور تحت تاثیر اثرات تغییر اقلیم خواهند بود، همچنان که پارامترهای اقلیمی این مناطق تحت تاثیر شرایط گرمایش جهانی بیشترین افزایش دما (حداقل و حداکثر) و بیشترین کاهش بارش را داشتند.

کلیدواژه‌ها

واژگان کلیدی: تغییراقلیم؛ مدل SDSM؛ مراحل فیزیولوژیکی سیب زمینی