ارزیابی الگوی مکانی خطرسلامت ناشی ازجزایر گرمایی شهری با تاکید بر سالمندان( مورد مطالعه: شهر یزد)

جغرافیاوتوسعه ناحیه ای

دوره 23، شماره 1 - شماره پیاپی 50، اردیبهشت 1404

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jgrd.2025.84592.1336

نویسندگان

مهرانگیز شیروانی؛ محمد حسین سرائی^*

دانشگاه یزد- دانشکده علوم انسانی و اجتماعی- گروه جغرافیا

چکیده

توسعه روز افزون فضاهای شهری سبب بروزپدیده جزایرگرمایی شده است.یکی ازپیامدهای این پدیده، تاثیرآن بر سلامت انسان است.سالمندان دریک جامعه ازآسیب‌پذیرترین افراد دربرابرامواج گرما هستند.پژوهش حاضربا هدف بررسی الگوی مکانی خطر ناشی ازجزایرگرمایی شهری برسلامت سالمندان شهر یزد انجام شد.با توجه به این هدف دراین پژوهش از تلفیق داده های اجتماعی وسنجش از دوراستفاده شد.جامعه آماری پژوهش را 26169 نفر ازسالمندان بالای 65 سال شهر یزد تشکیل داد.داده ها براساس آخرین سرشماری مرکزآمارایران درسال 1395 گردآوری شد. به منظورارزیابی شدت جزایرگرمایی شهری مناطق پنگانه شهریزد در بازه زمانی 2017تا2022 در ماه جولای، داده ها بااستفاده از ماهواره MODIS 11A2 006 Aqua وموتورGoogle earth engine استخراج گردید.سپس نقشه دمایی شهر یزد با استفاده ازنرم افزارArcGIS تهیه شد.به منظور وزن گذاری برای شاخص مواجهه وآسیب پذیری جمعیت سالخورده به ترتیب از تراکم بالای جمعیت سالمندان در مناطق ونسبت جمعیت سالمندان به کل جمعیت مناطق استفاده شد.سپس با استفاده از چارچوب نظری ریسک کرایتون اطلاعات تحلیل شد.بر اساس نتایج پژوهش سه سطح خطرگرمای شهری در شهر یزد شناسایی شد.گروه اول،مناطق با خطر بالا، که در این مناطق با توجه به اینکه درهر سه شاخص شدت UHI، تراکم و نسبت جمعیت حد بالا را داشته است به عنوان مناطق بحرانی شناخته شد که سالمندان بیشتری درمعرض خطر قرار دارند،منطقه 2و5 در این گروه قرارگرفت. گروه دوم مناطق باخطر بالقوه بالا،مناطقی هستند که فقط دردو شاخص حدبالا را داشتند،منطقه 1در این گروه قرار گرفت. مناطق با خطرکم،مناطقی هستند که از نظرحداقل دوشاخص حد نرمال را داشتند،در نتیجه محیط مناسب تری از نظرخطر گرمای شهری برای سالمندان محسوب می شوند،منطقه 3و4 در این گروه قرار گرفت. به طور کلی نتایج نشان داد،با توجه به مناطق بحرانی و نیمه بحرانی،شهر یزد از نظر خطر سلامت گرمای شهری برای سالمندان در وضعیت مطلوبی قرار ندارد.

واژه‌های کلیدی: جزایر گرمایی شهری، ، سلامت شهری، سالمندان، شهر یزد

کلیدواژه‌ها

:"؛ جزایر گرمایی شهری"؛؛ سلامت شهری"؛ سالمندان"؛؛ "؛ شهر یزد"

مراجع