اصول برنامه درسی مبتنی بر نظریه پسا انسان گرائی

پژوهش نامه مبانی تعلیم و تربیت

مقاله 4، دوره 15، شماره 1 - شماره پیاپی 29، تیر 1404، صفحه 81-98   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/fedu.2025.91749.1399

نویسندگان

محمد رضا یوسف زاده چوسری^{* 1}؛ مینا زارعی²

¹استاد، گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

²دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی درسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران.

چکیده

هدف پژوهش بررسی اصول برنامه درسی مبتنی بر نظریه پسا انسان‌گرائی بود. رویکرد پژوهش فلسفی و روش پژوهش استدلال استنتاجی بود. بر اساس این روش محقق از یک نظریه کلی استفاده می کند و سعی می‌کند با استفاده از بینش به دست آمده از کلیات به جزئیات و سؤالات پاسخ دهد. در این روش  شناخت و  نتایج  محصول و برخاسته از بحث های قیاسی است. نتایج نشان داد  پساانسان گرائی، به عنوان دیدگاهی انتقادی، انسان محوری را به چالش می‌کشد و بر مرزهای فزاینده بین انسان‌ها و غیرانسان‌ها تأکید می کند. مهم ترین تمرکز در پسا انسان گرائی، تغییر تأکید از انسان‌ها به عنوان مرکز جهان و کاهش عاملیت مطلق آنهاست. این دیدگاه، رویکرد سلسه مراتبی را به چالش می کشد. هم‌چنین، نتایج نشان داد از منظر پسا انسان گرائی  در برنامه درسی اصولی چون  اصل عاملیت مشترک در برنامه درسی ، به رسمیت شناختن بازیگران غیر انسانی در برنامه درسی، برنامه درسی به‌عنوان یک گفتگوی پیچیده، اصل عدم قطعیت در برنامه درسی، اصل یادگیری چند حسی و  محیط یادگیری چند وجهی، اصل توجه به زندگی روزمره، اصل برنامه درسی مبتنی بر فناوری دیجیتال و منابع آموزشی هویت‌آفرین باید از جایگاه ویژه‌ای برخوردار باشند.

کلیدواژه‌ها

کلید واژه ها: پسا انسان گرائی؛ مبانی؛ برنامه درسی؛ اصول

مراجع

Barad, K. (2003). Posthumanist performativity: Toward an understanding of how matter comes to matter. Signs: Journal of women in culture and society, 28(3), 801-831.

Barad, K. (2007). Meeting the universe halfway: Quantum physics and the entanglement of matter and meaning. Duke University Press.

Bayne, S. (2018). Posthumanism: a navigation aid for educators. On_education: journal for research and debate, 2(1), 1-7.

Bennett, J. (2010). Vibrant matter: A political ecology of things. In Vibrant Matter. Duke University Press.

Bozkurt, A., Kilgore, W., & Crosslin, M. (2018). Bot-teachers in hybrid massive open online courses (MOOCs): A post-humanist experience. Australasian Journal of Educational Technology, 34(3).

Braidotti, R. (2013). Posthuman humanities. European Educational Research Journal, 12(1), 1-19.

Ferrando, F. (2019). Philosophical posthumanism. Bloomsbury Publishing.

Haraway, D. (2008). When species meet, University of Minnesota. In: SOTA Press, Minneapolis, MN.

Koole, M. (2020). Review of Rosi Braidotti (2019). Posthuman Knowledge: Cambridge, UK: Polity Press. 210 pp. ISBN 9781509535255 (Hardcover). In: Springer.

Kouppanou, A. (2022). The posthumanist challenge to teaching or teaching’s challenge to posthumanism: A neohumanist proposal of nearness in education. Discourse: Studies in the Cultural Politics of Education, 43(5), 766-784.

Latour, B. (2005). Reassembling the social: An introduction to actor-network theory. Oxford University Press.

Le Grange, L., & Du Preez, P. (2023). Curriculum studies in the posthuman condition/posthuman curriculum (studies). South African Journal of Higher Education, 37(5), 60-77.

Lopes, A. C., & de Macedo, E. F. (2003). The curriculum field in Brazil in the 1990s. In International handbook of curriculum research (pp. 190-208). Routledge.

Morales, J. A. B., & Zarabadi, S. (2024). Towards posthumanism in education: theoretical entanglements and pedagogical mappings. Taylor & Francis.

Mozaffaripour, R. (2023). Explanation and critique of post-humanistic education, the interconnected world, and multiple agency. Quarterly Journal of New Educational Thoughts, 19(1), 219-237 [In Persian].

Mozaffaripour, R. (2024). Posthumanist research methodology in education. Methodology of Humanities, 30(118), 89-108 [In Persian].

Palmer, D. (2021). Looking at Philosophy (A. Mokhber, Trans.). Markaz.

Petrovskaya, O. (2023). Farewell to humanism? Considerations for nursing philosophy and research in posthuman times. Nursing Philosophy, 24(3), e12448.

Pinar, W. F. (2003). International handbook of curriculum research.

Snaza, N., & Weaver, J. A. (2015). Posthumanism and educational research (Vol. 35). Routledge, New York, NY.

Taherikia, H. (2021). Posthumanism, cyborg, and Iranian digital memory. Society. Culture and Media, 41(10), 121-147 [In Persian].

Zhao, J. (2023). Nursing in a posthuman era: Towards a technology-integrated ecosystem of care. International Journal of Nursing Sciences, 10(3), 398-402.