تاثیرات ژئوپلتیکی و اجتماعی -سیاسی محور مقاومت در خاورمیانه

پژوهش ‎های جغرافیای سیاسی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 20 تیر 1404

نوع مقاله: مقالات علمی -پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/pg.2025.89998.1312

نویسندگان

مهدی احمدی^{* 1}؛ علی بیژنی²؛ حسین مجتبی زاده¹

¹گروه جغرافیا،دانشکده ادبیات، دانشگاه آزاد واحد تهران مرکزی

²گروه جغرافیا ،دانشکده ادبیات ، دانشگاه آزاد واحد تهران مرکزی

چکیده

این مقاله محور مقاومت، اتحادی ژئوپلیتیکی و ایدئولوژیک شامل ایران، حزب‌الله و گروه‌های متحد در سوریه، عراق و فلسطین را بررسی می‌کند. هدف، تحلیل تشکیل، تکامل، استراتژی‌ها و تأثیرات این محور بر امنیت منطقه‌ای و جهانی است. با رویکردی ترکیبی از داده‌های کیفی و کمی، پژوهش فهمی جامع از بنیان‌های ایدئولوژیک، اتحادهای استراتژیک و تأثیرات اجتماعی-سیاسی محور ارائه می‌دهد.
یافته‌ها نشان می‌دهد محور از جنگ نامتقارن، اتحادهای استراتژیک و تاب‌آوری اقتصادی برای مقابله با نیروهای نظامی برتر و حفظ عملیات خود استفاده می‌کند. ریشه‌های ایدئولوژیک در اسلام سیاسی و ضد امپریالیسم، روایت‌های مقاومت و شهادت را ترویج می‌کند که در جوامع شیعه طنین‌انداز می‌شود. شراکت‌های استراتژیک، نفوذ و قابلیت‌های عملیاتی محور را افزایش داده و سیاست‌های منطقه‌ای را شکل می‌دهد.
مطالعه به تأثیرات اجتماعی-سیاسی محور، از جمله ارائه خدمات اجتماعی و ساختارهای حکومتی موازی اشاره دارد که حمایت عمومی را جلب می‌کند. نفوذ محور فراتر از خاورمیانه، چالش‌هایی برای هژمونی غرب ایجاد کرده و با همسویی با قدرت‌های جهانی، توازن قدرت در روابط بین‌الملل را تغییر می‌دهد.
پیامدهای این یافته‌ها برای امنیت منطقه‌ای و جهانی عمیق است. فعالیت‌های محور هم اثرات تثبیت‌کننده و هم ناپایدارکننده دارد. سیاست‌گذاران باید رویکردهای چندگانه و دقیقی را برای مقابله با چالش‌های ناشی از محور اتخاذ کنند، از جمله تعامل دیپلماتیک، استراتژی‌های ضدتروریسم و حمایت از ثبات منطقه‌ای.

کلیدواژه‌ها

محور مقاومت؛ استراتژی‌های ژئوپلیتیکی؛ جنگ نامتقارن؛ تأثیرات اجتماعی - سیاسی؛ ثبات منطقه‌ای

مراجع