تحلیل معنای زندگی و رابطه آن با رستگاری از نگاه علامه جعفری

جستارهایی در فلسفه و کلام

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 21 تیر 1404

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/epk.2025.91538.1435

نویسندگان

محمد خزاعی^{* 1}؛ سیدحسین سیدموسوی²؛ وحیده فخار نوغانی³

¹گروه معارف دانشکده الهیات دانشگاه فردوسی

²استاد دانشکده الهیات دانشگاه فردوسی

³هیات علمی دانشکده الهیات دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

این مقاله به تحلیل معنای زندگی و رابطه آن با رستگاری از دیدگاه علامه محمدتقی جعفری، یکی از برجسته‌ترین فیلسوفان و متفکران اسلامی، می‌پردازد. هدف پژوهش، تبیین و بررسی ارتباط عمیق میان این دو مفهوم بنیادی در اندیشه علامه جعفری است که زندگی را فراتر از حیات مادی و در راستای کمال و سعادت ابدی تعریف می‌کند. روش‌شناسی این مطالعه، تحلیلی بوده و مبتنی بر بررسی آثار مکتوب و آرای فلسفی - کلامی علامه جعفری است که در آن‌ها به مفاهیمی چون هدفمندی زندگی، اختیار انسان و پیوند آن با رستگاری پرداخته شده است. یافته‌های کلیدی پژوهش نشان می‌دهد که از نظر علامه، معنای زندگی در حرکت آگاهانه انسان به‌سوی تکامل و قرب الهی نهفته است و رستگاری به‌عنوان مقصد نهایی این مسیر، نتیجه انتخاب‌های آزادانه و مسئولانه انسان در هماهنگی با فطرت الهی اوست. همچنین، تأکید بر عقلانیت و خودآگاهی به‌عنوان ابزارهای دستیابی به این هدف، از ویژگی‌های بارز دیدگاه اوست. در نهایت، نتیجه‌گیری اصلی مقاله این است که در اندیشه علامه جعفری، معنای زندگی و رستگاری دو مفهوم جدایی‌ناپذیرند که در یک فرایند دوسویه قرار دارند؛ به‌گونه‌ای که جست‌وجوی معنا، انسان را به رستگاری رهنمون می‌شود و رستگاری، غایت و تحقق معنای حقیقی زندگی است. این دیدگاه، انسان را به تأمل در هویت وجودی و مسئولیت‌هایش دعوت می‌کند.

کلیدواژه‌ها

معنای زندگی؛ رستگاری؛ علامه جعفری؛ تعالی روح؛ انسان‌شناسی؛ مسئولیت‌پذیری