تأملی بر فلسفه تربیت رسمی عمومی در «مبانی نظری تحول بنیادین در نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی جمهوری اسلامی ایران»

پژوهش نامه مبانی تعلیم و تربیت

دوره 15، شماره 1 - شماره پیاپی 29، تیر 1404، صفحه 161-188   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/fedu.2025.84601.1295

نویسندگان

مینا فیاضی¹؛ شهرام رامشت^{* 2}

¹استادیار، گروه علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان، فارس، ایران.

²استادیار، گروه علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران.

چکیده

پژوهش حاضر با رویکرد انتقادی به بررسی بخش دوم «مبانی نظری تحول بنیادین در نظام تعلیم و تربیت رسمی و عمومی جمهوری اسلامی ایران» می‌پردازد و تلاش دارد ضمن تحلیل ساختار مفهومی، مبانی فلسفی و رویکردهای روش‌شناختی این سند، چالش‌ها و ابهامات اساسی موجود در تبیین فلسفه تربیت رسمی و عمومی را آشکار سازد. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که علی‌رغم تأکید سند بر بومی‌سازی و اسلام‌محور بودن نظام تربیت رسمی، معیارهای دقیق برای اسلامی و بومی‌شناختن مفاهیم تربیتی به‌طور شفاف ارائه نشده‌ است. همچنین، سند مبانی نظری تحول بنیادین با تکیه بر ترکیبی از مؤلفه‌های ایدئولوژیک، عقلانی و برداشت‌های غیر بومی از علوم انسانی، با مشکلاتی چون نبود انسجام مفهومی، فقدان چارچوب روشمند و فاصله معنادار میان نظریه و عمل مواجه است. این پژوهش، بر ضرورت بازاندیشی عمیق‌تر در بنیان‌های فلسفی و روش‌شناختی اسناد تحولی و بازتعریف اصول کلیدی نظیر نسبت میان دین‌مداری، بومی‌سازی و تربیت اجتماعی مطابق با زیست‌بوم ایرانی اسلامی تأکید می‌کند.

کلیدواژه‌ها

فلسفه تربیت؛ فلسفه تربیت رسمی عمومی؛ مبانی نظری تحول بنیادین

مراجع

Adorno, T. W. (1966). Erziehung nach Auschwitz, in: Th. W. Adorno: Erziehung zur Mündigkeit. Frankfurt/Main 1973 (Suhrkamp Verlag), p. 88-104. This text originally was a radio lecture broadcasted by Hessischer Rundfunk the 18th of april 1966.

Alamolhoda, J. (2012). Islamic theory of education (formal education foundations). In: Tehran: University of Imam Sadeq.(In Persian).

Bagheri, K. (2008). Philosophy of education in Islamic republic of Iran (Vol. 1). Tehran: Elmi-Farhangi. In.

Bakhtiari, L., & Dehghani, M. (2022). A Study on the Researches of the Education Fundamental Reform Document of Islamic Republic of Iran: Meta-analysis Study. Islamic Perspective on Educational Science, 10(19), 5–47. https://doi.org/10.30497/esi.2022.242347.1509

Dizavi, S. (2013). Analysis of the philosophical foundations of the fundamental transformation of the Iranian education system Payam Noor Center of South Tehran].

Ghajari, N. M., M & Shamshiri, B (2020). Understanding the Most Significant Challenges to Execution of the Document of Fundamental Transformation in the Education System of Iran; a Focus on Its Main Subsystems. Journal of Curriculum Research 10(1), 1-33.‏.

Hasani, M. S., A. (2021). Philosophy of formal and public education (philosophy of scooling). Tehran: Research Institute of Hawzah and University. https://doi.org/(In Persian)

Izadpanah, A. (2016). Dialogue and polyphony in Iran's official education Shiraz University]. Shiraz.

Mahmoodi, S. (2020). An Appraisal of the Position of Religious and Revolutionary Identities in the Document of Fundamental Transformation of Education. Research in Islamic Education Issues, 28(47), 159–182.

Marzooghi, r., Aghili, r., & Mehrvarz, m. (2017). A Methodological and Theoretical Analysis and Critique of the Educational Fundamental Transformative Documents of Islamic Republic of Iran. Foundations of Education, 6(2), 21–40. https://doi.org/10.22067/fedu.v6i2.53863

Mazidi, M., & Shamshiri, B. (2020). Understanding the Most Significant Challenges to Execution of the Document of Fundamental Transformation in the Education System of Iran; a Focus on Its Main Subsystems. Journal of Curriculum Research, 10(1), 1–33.

Mesbah Yazdi, M. (2011). Islamic philosophy of education. (Tehran: Madrese Press). https://doi.org/ (In Persian)

Moradi, M., & Bagheri Noaparast, K. (2020). An Analysis and Critique of the Concept of “Identity” in the Documents of Fundamental Transformation of the Education of Islamic Republic of Iran. Foundations of Education, 10(1), 136–156. https://doi.org/10.22067/fedu.v10i1.81044

Mosaffa, S. (2021). Explaining and Evaluating of Philosophy of educational justice in the theoretical foundations of the documents of the fundamental transformation of the public formal education system. Kharazmi university]. Tehran.

Najafi, E., & Ahmadi, H. (2012). The Importance, Role, and Function of Family from Islam's Perspective and the Status of Family in Education Fundamental Reform Document. Journal of Family and Research, 9(1), 7–.

Navidpour, F. (2016). Identifying the implementation obstacles of the fundamental transformation of Iran's education based on Q methodology Shahid Madani University]. Azerbaijan.

Rajaei, M. (2020). An Islamic approach the dialogical education and a Critique of the Social and Political Dimensions of education in The Fundamental Reform Document of Education in the Islamic Republic of Iran Ferdowsi Mashhad]. Mashahd.

Saffarheidari, h., & Hossainnjad, R. (2014). The Perspectives of Educational Justice (A study about the position of educational justice in the Document of Iran Education System Transformation). Foundations of Education, 4(1), 49–72. https://doi.org/10.22067/fe.v4i1.23696

TFT. (2011). Theoretical foundations of transformation in the system of formal and public education of Islamic Republic of Iran. Tehran: Supreme Council of Cultural Revolution. https://doi.org/(In Persian)

Yadollahi, A., zarei, M. H., & Yavari, A. (2020). A Comparative Study of the 2030 Agenda Approach and the Transformation Document in Iran’s Education toward Gender Educational Equality. Public Law Researsh, 21(65), 171–198. https://doi.org/10.22054/qjpl.2019.34379.1910