تأثیر هوش هیجانی بر رفتار اشتراک‌گذاری‌ دانش در کتابخانه‌های عمومی

پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 31 تیر 1404

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/infosci.2025.89705.1220

نویسندگان

علی بیرانوند^{* 1}؛ کیمیا صحراییان²؛ نصرت جعفری³؛ زیبا بنایی⁴

¹دانشیار، گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی. دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

²استادیار، گروه روانشناسی، مرکز آموزش عالی اقلید، اقلید، ایران

³مربی، گروه علوم تربیتی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

⁴دانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران. و کارشناس کتابخانه‌های عمومی استان هرمزگان.

چکیده

مقدمه و اهداف: با توجه ارزش و جایگاه سرمایه انسانی در هر سازمان و نقش هوش هیجانی در بروز ارتباط کاری بین افراد، این پژوهش به ارزیابی تأثیر ابعاد هوش هیجانی در تحریک رفتار اشتراک دانش ضمنی و آشکار کارکنان کتابخانه‌­های عمومی پرداخته است.
روش­­‌ها: پژوهش حاضر از نوع کاربردی است که به شیوه توصیفی- پیمایشی به بررسی رابطه بین ابعاد هوش هیجانی بر اشتراک­‌گذاری دانش ضمنی و آشکار در بین کتابداران شاغل در کتابخانه­‌های عمومی استان‌­های بوشهر و هرمزگان در سال 1403 پرداخته است. تعداد افراد مورد نظر در زمان انجام پژوهش 141 نفر بود که با کمک فرمول کوکران، 103 نفر به‌عنوان نمونه آماری انتخاب گردید. در این پژوهش از پرسشنامه مالیک استفاده شد. پرسشنامه مالیک از دو بخش شامل پرسشنامه هوش هیجانی وانگ و لاو، و پرسشنامه رفتار اشتراک‌گذاری دانش ریچاو و ویزبرگ تشکیل شده است. به‌منظور تحلیل داده­های جمع‌آوری‌شده از روش­های آماری توصیفی و استنباطی و نرم‌افزار آماری اس­پی­اس­اس و اسمارت پی­ال­اس استفاده گردید. در بخش آمار توصیفی از شاخص فراوانی، میانگین و انحراف معیار به‌منظور خلاصه و دسته­بندی کردن داده­ها و در بخش آمار استنباطی، از آزمون کولموگروف اسمیرنف و روش حداقل مربعات جزئی با استفاده از نرم‌افزار اسمارت پی ال اس و نکویی برازش استفاده شده است.
یافته­‌ها: بررسی تأثیر ابعاد هوش هیجانی بر اشتراک‌­گذاری دانش در میان کتابداران کتابخانه­‌های عمومی نشان می­دهد که بعد «ارزیابی هیجان خود» بر اشتراک­‌گذاری دانش ضمنی تأثیرگذار است. اما همین بعد بر اشتراک‌گذاری دانش آشکار تأثیر مثبتی ندارد. بعد «ارزیابی هیجان دیگران» بر اشتراک­‌گذاری دانش ضمنی و آشکار تأثیر مثبت و معناداری ندارد. بعد «استفاده از هیجان» نیز بر هیچ‌کدام از انواع اشتراک­‌گذاری دانش ضمنی و آشکار تأثیر مثبت و معناداری ندارد. اما بعد «تنظیم هیجان» بر اشتراک­‌گذاری دانش ضمنی و آشکار تأثیر مثبت و معناداری دارد. در این میان تأثیر تنظیم هیجان بر اشتراک­‌گذاری دانش آشکار از سایر روابط تأییدشده قوی­‌تری است.
بحث و نتیجه­‌گیری: براساس یافته‌­های این پژوهش، تنها در دو بعد «ارزیابی هیجان خود» و «تنظیم هیجان» شاهد تأثیر هوش هیجانی بر اشتراک­‌گذاری دانش ضمنی و آشکار توسط کتابداران کتابخانه‌­های عمومی بودیم. احتمال می­‌رود که عدم تأثیر مثبت و معنادار فراگیر ابعاد هوش هیجانی بر رفتار اشتراک‌­گذاری دانش ضمنی و آشکار در میان کتابداران کتابخانه­‌های عمومی ریشه در عوامل دیگری همچون رضایت شغلی دارد. بررسی متغیرهای میانجی همچون رضایت شغلی در رابطه بین هوش هیجانی و اشتراک­‌گذاری دانش می­تواند نتایج قابل توجهی را در این مورد ارائه نماید.
اصالت: بررسی تأثیر هوش هیجانی بر رفتار اشتراک­‌گذاری دانش توسط کتابداران کتابخانه­‌های عمومی استان برای نخستین بار صورت گرفته است. از این حیث مدیران و تصمیم‌­گیرندگان می توانند به منظور  ترویج فرهنگ اشتراک­‌گذاری دانش در محل کار، از نتایج این پژوهش استفاده نمایند.

کلیدواژه‌ها

هوش هیجانی؛ دانش ضمنی؛ دانش آشکار؛ اشتراک‌گذاری دانش؛ کتابخانه‌های عمومی

مراجع

Abzari, M., Shahin, A., & Abasaltian, A. (2014). Developing a conceptual framework for knowledge sharing behavior by considering emotional, social and cognitive intelligence competencies. Kuwait Chapter of the Arabian Journal of Business and Management Review, 4(1), 230.

https://citeseerx.ist.psu.edu/document?repid=rep1&type=pdf&doi=ba5c4cc6063b77b154a6132784565b42a3d0c9bc

Ansari, Amirul Hasan; & Malik, Shehla. (2017). Ability-based emotional intelligence and knowledge sharing: The moderating role of trust in co-workers. VINE Journal of Information and Knowledge Management Systems, 47(2), 211–227. https://doi.org/10.1108/VJIKMS-09-2016-0050

Bartol, Kathryn M; & Srivastava, Abhishek. (2002). Encouraging knowledge sharing: The role of organizational reward systems. Journal of Leadership & Organizational Studies, 9(1), 64–76. https://doi.org/10.1177/107179190200900105

Bibi, Sadia; & Ali, Amjad. (2017). Knowledge sharing behavior of academics in higher education. Journal of Applied Research in Higher Education, 9(4), 550–564. https://doi.org/10.1108/JARHE-11-2016-0077

Biranvand, Ali; Jafari, Nosrat; Bohlool, Fatemeh; & Samie, Mohammad Ebrahim. (2024). The role of intergenerational knowledge in the relationship between autonomy motivation, task interdependence and the importance of tasks with tacit knowledge sharing Librarians of public libraries. Research on Information Science and Public Libraries, 30215–30216. https://publij.ir/article-1-2475-fa.html. (In Persian)

Biranvand, Ali; Shojaeifard, Ali; Zarei, Somayyeh; & Arjmand Kerman, Roya. (2024). Investigating the effect of interpersonal trust on the transfer of tacit knowledge secondary school teachers. Library and Information Science Research. https://doi.org/10.22067/infosci.2024.84088.1176

Fornell, C., & Larcker, D. F. (1981). Structural Equation Models with Unobservable Variables and Measurement Error: Algebra and Statistics. Journal of Marketing Research, 18, 382-388. https://doi.org/10.1177/002224378101800313

Habibi, A. & Sarabadani, M. (2022). SPSS Practical Training. Tehran: Narvan. https://www.adinehbook.com/

Hatamleh, Amer. (2021). Does Emotional Intelligence Prompt Knowledge Sharing Behavior among Academic Staff. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education (TURCOMAT), 12(11), 24–37.  https://www.proquest.com/docview/2623915716?pq-origsite=gscholar&fromopenview=true&sourcetype=Scholarly%20Journals

Hislop, Donald; Bosua, Rachelle; & Helms, Remko. (2018). Knowledge management in organizations: A critical introduction. Oxford university press. https://research.ou.nl/en/publications/knowledge-management-in-organizations-a-critical-introduction

Jamshed, Samia; & Majeed, Nauman. (2019). Relationship between team culture and team performance through lens of knowledge sharing and team emotional intelligence. Journal of Knowledge Management, 23(1), 90–109. https://doi.org/10.1108/JKM-04-2018-0265

Jiang, Hongyan; Jiang, Xianjin; Sun, Peizhen; & Li, Xiuping. (2021). Coping with workplace ostracism: the roles of emotional exhaustion and resilience in deviant behavior. Management Decision, 59(2), 358–371. https://doi.org/10.1108/MD-06-2019-0848

Kluver, Elizabeth. (2024). Emotional Intelligence and Perceived Knowledge-Sharing Behaviors Among Human Resource Leaders in Manufacturing Industries. Capella University.https://www.proquest.com/openview/f1d73f0240331f733f06d859b059ee42/1?cbl=18750&diss=y&pq-origsite=gscholar

Kucharska, Wioleta; Wildowicz-Giegiel, Anna; & Bedford, Denise AD. (2018). The mediation function of job satisfaction’s between organizational culture dimensions and knowledge sharing. In Proceedings of the 19th European Conference of Knowledge Management (Vol. 1, pp. 430–438). https://mostwiedzy.pl/pl/publication/the-mediation-function-of-job-satisfaction-s-between-organizational-culture-dimensions-and-knowledge,146534-1

Lyu, Yijing; & Zhu, Hong. (2019). The predictive effects of workplace ostracism on employee attitudes: A job embeddedness perspective. Journal of Business Ethics, 158, 1083–1095. https://doi.org/10.1007/s10551-017-3741-x

Malik, Shehla. (2021a). How multidimensional emotional intelligence impacts intra-organizational knowledge sharing behaviours of employees? Global Knowledge, Memory and Communication. https://doi.org/10.1108/GKMC-09-2020-0147

Malik, Shehla. (2021b). The nexus between emotional intelligence and types of knowledge sharing: does work experience matter? Journal of Workplace Learning, 33(8), 619-634. https://doi.org/10.1108/JWL-10-2020-0170

Mantegh, Hassan; Zandian, Fatemh; Hassanzadeh, Mohammad; & Sharif, Atefeh. (2023). Meta-Analysis of the Relationship between Organizational Trust and Knowledge Sharing. Library and Information Science Research, 13(2), 5-26. https://doi.org/10.22067/infosci.2023.80467.1148

Mattingly, Victoria; & Kraiger, Kurt. (2019). Can emotional intelligence be trained? A meta-analytical investigation. Human Resource Management Review, 29(2), 140–155. https://doi.org/10.1016/j.hrmr.2018.03.002

Mayer, John D; Salovey, Peter; Caruso, David R; & Cherkasskiy, Lillia. (2011). Emotional intelligence. Cambridge University Press. https://dx.doi.org/10.1017/CBO9780511977244.027

McInerney, Claire. (2002). Knowledge management and the dynamic nature of knowledge. Journal of the American Society for Information Science and Technology, 53(12), 1009–1018. https://doi.org/10.1002/asi.10109

Nahapiet, Janine; & Ghoshal, Sumantra. (1998). Social capital, intellectual capital, and the organizational advantage. Academy of Management Review, 23(2), 242–266. https://doi.org/10.5465/amr.1998.533225

Najafpour Moghadam, Parvin; Biranvand, Ali; & Rasekh Jahromi, Erfaneh. (2023). Investigating the Effect of Organizational Climate on Knowledge Sharing and Innovative Work Behavior (Case Study: Knowledge-Based Companies in Fars Province). Library and Information Science Research, 13(2), 197-216. https://doi.org/10.22067/infosci.2023.77844.1126

Naz, Shumaila; Li, Cai; Nisar, Qasim Ali; & Rafiq, Muhammad. (2019). Linking emotional intelligence to knowledge sharing behaviour: mediating role of job satisfaction and organisational commitment. Middle East Journal of Management, 6(3), 318–340. https://dx.doi.org/10.1504/MEJM.2019.098598

Nonaka, Ikujiro; & Takeuchi, Hirotaka. (1995). The creation-knowledge company. New York: Oxford University Press.

https://vbn.aau.dk/ws/portalfiles/portal/65750496/COBRA_proceedings.pdf#page=1183

Nonaka, Ikujirō; & Takeuchi, Hirotaka. (2007). The knowledge-creating company. Harvard Business Review, 85(7/8), 162.

https://vbn.aau.dk/ws/portalfiles/portal/65750496/COBRA_proceedings.pdf#page=1183

Oyadiwa, Riandy. (2022). Effect of Emotional Intelligence to Innovative Work Behavior of Employees Mediated with Tacit Knowledge Sharing in Education Department of Aceh. Jurnal Kawistara, 12(1), 49–63. https://doi.org/10.22146/kawistara.71574

Priyadarshi, Pushpendra; & Premchandran, Rajesh. (2019). Millennials and political savvy–the mediating role of political skill linking core self-evaluation, emotional intelligence and knowledge sharing behaviour. VINE Journal of Information and Knowledge Management Systems, 49(1), 95–114. https://doi.org/10.1108/VJIKMS-06-2018-0046

Rechberg, Isabel DW. (2020). Emotional intelligence and knowledge management: A necessary link? Knowledge and Process Management, 27(1), 15–24. https://doi.org/10.1002/kpm.1625

Rechberg, Isabel DW; & Essig, Elena. (2023). How knowledge sharing and emotional intelligence drive team performance. European Management Review. https://doi.org/10.1111/emre.12614

Reychav, Iris; & Weisberg, Jacob. (2010). Bridging intention and behavior of knowledge sharing. Journal of Knowledge Management, 14(2), 285–300. https://doi.org/10.1108/13673271011032418

Salovey, Peter; & Mayer, John D. (1990). Emotional intelligence. Imagination, Cognition and Personality, 9(3), 185–211. https://doi.org/10.2190/DUGG-P24E-52WK-6CDG

Schön, Donald A. (1992). The theory of inquiry: Dewey’s legacy to education. Curriculum Inquiry, 22(2), 119–139. https://doi.org/10.1080/03626784.1992.11076093

Shahbazi, R. and Beheshtdost, F. (2024). The Relationship between Emotional Intelligence and Knowledge Sharing: The Mediating Role of Communication Skills and Social Media Literacy (Study Case: Public librarians of East Azarbaijan Province). Knowledge Retrieval and Semantic Systems, (In Press), https://jks.atu.ac.ir/article_17716.html

Shariq, Syed Muhammad; Mukhtar, Umer; & Anwar, Suleman. (2019a). Mediating and moderating impact of goal orientation and emotional intelligence on the relationship of knowledge oriented leadership and knowledge sharing.Journal of Knowledge Management, 23(2), 332–350. https://doi.org/10.1108/JKM-01-2018-0033

Shariq, Syed Muhammad; Mukhtar, Umer; & Anwar, Suleman. (2019b). Mediating and moderating impact of goal orientation and emotional intelligence on the relationship of knowledge oriented leadership and knowledge sharing. Journal of Knowledge Management, 23(2), 332–350. https://doi.org/10.1108/JKM-01-2018-0033

Smith, Elizabeth A. (2001). The role of tacit and explicit knowledge in the workplace. Journal of Knowledge Management, 5(4), 311–321. https://doi.org/10.1108/13673270110411733

Tamta, Vandana; & Rao, MK. (2017). Linking emotional intelligence to knowledge sharing behaviour: organizational justice and work engagement as mediators. Global Business Review, 18(6), 1580–1596. https://ideas.repec.org/a/sae/globus/v18y2017i6p1580-1596.html

Teixeira, Jaime; Oliveira, Mírian; Curado, Carla; & Araujo, Clécio. (2023). Practices that Mitigate Organizational Knowledge Hiding: A Systematic Literature Review. In ECKM 2023 24th European Conference on Knowledge Management Vol 2. Academic Conferences and publishing limited. https://www.proquest.com/docview/2871351187?pq-origsite=gscholar&fromopenview=true&sourcetype=Conference%20Papers%20&%20Proceedings

Van Den Hooff, Bart; Schouten, Alexander P; & Simonovski, Stojan. (2012). What one feels and what one knows: the influence of emotions on attitudes and intentions towards knowledge sharing. Journal of Knowledge Management, 16(1), 148–158. https://doi.org/10.1108/13673271211198990

Wang, Guang-Hui; Li, Jia-Hui; Liu, Hui; & Zaggia, Cristina. (2023). The association between workplace ostracism and knowledge-sharing behaviors among Chinese university teachers: The chain mediating model of job burnout and job satisfaction. Frontiers in Psychology, 14, 1030043. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2023.1030043

Wong, Chi-Sum; & Law, Kenneth S. (2017). The effects of leader and follower emotional intelligence on performance and attitude: An exploratory study. In Leadership perspectives (pp. 97–128). Routledge. https://doi.org/10.1016/S1048-9843(02)00099-1

Zaman, Umer; Nawaz, Shahid; Shafique, Owais; & Rafique, Saba. (2021). Making of rebel talent through workplace ostracism: A moderated-mediation model involving emotional intelligence, organizational conflict and knowledge sharing behavior. Cogent Business & Management, 8(1), 1941586. https://doi.org/10.1080/23311975.2021.1941586

Zhang, Ying; Xiong, Puzhen; Zhou, Wei; Sun, Lang; & Cheng, Edwin TC. (2023). Exploring the longitudinal effects of emotional intelligence and cultural intelligence on knowledge management processes. Asia Pacific Journal of Management, 40(4), 1555–1578. https://doi.org/10.1007/s10490-022-09825-w

Zsigmond, Tibor; & Mura, Ladislav. (2023). Emotional intelligence and knowledge sharing as key factors in business management-evidence from Slovak SMEs. Economics & Sociology, 16(2), 248–264. DOI:10.14254/2071-789X.2023/16-2/15