بازنمایی ساختار دانش در حوزه تأثیر نور طبیعی بر فضاهای درمانی: مطالعه‌ای مبتنی بر مرور علم‌سنجی

مطالعات طراحی معماری و شهرسازی زمینه گرا

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 25 مرداد 1404

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/cauds.2025.94430.1020

نویسندگان

سید رضا حسینی¹؛ اکرم حسینی^{* 2}؛ الهه خادم زاده³

¹دکتری معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، تهران، ایران

²دکتری معماری، استادیار دانشکده معماری وشهرسازی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد ،ایران

³دانشکده معماری، دانشگاه علوم کاربردی برلین، برلین، آلمان

چکیده

سابقه و هدف: ارزیابی فواید نور روز موضوع تحقیقات گسترده‌ای بوده است. مطالعات دیگری نیز به بررسی نقش و پیامدهای بهره‌گیری از نور روز در فضاهای مراقبت پزشکی، به‌ویژه تأثیر آن بر سلامت روانی و جسمی بیماران و کارکنان پرداخته‌اند. از طرفی فضاهای درمانی غالبا از نور مناسب برخوردار نیستند. این تحقیق با هدف شناسایی مکانیسم‌هایی که توسط آنها نور روز بر سلامت و عملکرد انسان و محیط در مراکز مراقبت‌ بهداشتی تأثیر می‌گذارد، انجام شده است.
مواد و روش‌ها: به دلیل ابعاد گسترده موضوع، تحقیق به شیوه نقشه‌برداری علمی مطالعات پیشین به انجام رسید تا از آن طریق، رابطه موضوعات و اصطلاحات علمی این حوزه تبیین شود. جهت نیل به این هدف، بازنمایی و نمود تصویری ساختار و پویایی دانش علمی مربوط به موضوع، با مطالعه 92 سند علمی که بین سالهای 1900 تا 2022 میلادی تهیه شده‌اند، انجام شد.
یافته‌ها: مطالعات دلالت بر کارکرد نور روز در چهار حوزه بهبود سلامت بیمار (در7 زیرگروه)، بهبود عملکرد کارکنان (در3 زیرگروه)، بهداشت محیط (در4 زیرگروه) و کاهش نیاز به روشنایی الکتریکی دارند.
نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد که نور طبیعی موجب بهبود وضعیت روانی و جسمی بیماران، افزایش بهره‌وری و رضایت کارکنان و ارتقای بهداشت محیطی می‌شود. همچنین، استفاده از نور طبیعی می‌تواند به کاهش مصرف انرژی الکتریکی کمک کند. این تحقیق شواهدی مستند برای طراحی بیمارستان‌های آینده و بهبود شرایط بیمارستان‌های موجود ارائه می‌دهد که می‌تواند به افزایش کارایی عملیاتی، بهبود سلامت و ارتقای پایداری اقتصادی-زیست‌محیطی کمک کند.

کلیدواژه‌ها

نور روز؛ فضاهای مراقبت پزشکی؛ سلامت بیمار؛ عملکرد کارکنان پزشکی؛ بهداشت محیط

مراجع