تاثیر طیف نوری قرمز و آبی بر برخی خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی گیاه زوفا (Hyssopus officinalis L)

علوم باغبانی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 27 مرداد 1404

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jhs.2025.90559.1387

نویسندگان

فاطمه اسماعیلی¹؛ حسن بیات¹؛ حسین نستری نصرآبادی^{* 2}؛ محمد حسین امینی فرد¹

¹گروه علوم و مهندسی باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

²گروه علوم و مهندسی باغبانی، مجتمع آموزش عالی تربت جام، تربت جام، ایران.

چکیده

نور منبع اصلی انرژی برای فرایند فتوسنتز و فاکتور مهمی برای رشد و نمو گیاه است. امروزه با استفاده از لامپ‌های LED، شرایط برای مطالعه طیف‌های مختلف نور و بهبود رشد و تولید انبوه گیاهان در محیط‌های کنترل‌شده فراهم می‌شود. مطالعه حاضر با هدف بررسی خصوصیات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی گیاه زوفا در واکنش به تیمارهای مختلف نوری LED شامل سفید، قرمز:آبی (70:30)، قرمز:آبی (30:70)، قرمز:آبی (50:50)، آبی100 درصد و قرمز 100 درصد با شدت نوری 10 ±250 میکرومول فوتون بر متر مربع در ثانیه ساطع شده از لامپ‌های LED در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در سال 1402 در آزمایشگاه مجتمع آمورش عالی تربت‌جام انجام شد. نتایج نشان داد که طیف‌های مختلف نوری تأثیر معنی‌داری بر ویژگی‌های رشدی و فیزیولوژیکی گیاه زوفا داشتند. در نور قرمز بیشترین میزان وزن تر و خشک شاخساره، ریشه و کل گیاه ثبت شد، بیشترین میزان کلروفیل a ، b، کلروفیل کل و اسانس در گیاهان رشد یافته در محیط‌ نوری ترکیب قرمز:آبی (30:70) بدست آمد. کمترین میزان آنتی‌اکسیدان در تیمار شاهد مشاهده شد. تیمار ترکیبی نور قرمز:آبی (70:30) باعث افزایش 30% کاروتنوئید نسبت به شاهد گردید. بیشترین و کمترین میزان فعالیت آنتی اکسیدانی به ترتیب در تیمارهای نوری قرمز:آبی (50:50) و شاهد ثبت گردید. نتایج این پژوهش نشان داد که استفاده از روش‌های نوین کشاورزی با سیستم‌های نوردهی مصنوعی سبب بهبود شاخص‌های رشدی و فیزیولوژیکی گیاه زوفا شد و کاربرد نور قرمز 100 درصد و ترکیب قرمز:آبی (70:30) درصد به دلیل افزایش کارایی تولید و حصول حداکثر عملکرد گیاه، از نظر اقتصادی و اجرایی قابل توصیه است.

کلیدواژه‌ها

سطح برگ؛ کلروفیل کل؛ کیفیت نور؛ رشد