مفهوم سازی «ژئوپلیتیک هوش مصنوعی»

جغرافیاوتوسعه ناحیه ای

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 04 شهریور 1404

نوع مقاله: علمی- پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jgrd.2025.91058.1501

نویسندگان

مرتضی اسمعیلی^* ؛ محسن جان پرور

دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

نگرشی ساده به فضای سیاست جهانی نشان می‌دهد که کنشگری برجسته‌ای در بین بازیگران سیاسی در سطوح و عرصه‌های مختلف پیرامون هوش مصنوعی در حال وقوع است. یکی از این عرصه‌ها که به شدت تحت تأثیر روند نوظهور هوش مصنوعی قرار گرفته، ژئوپلیتیک است و این موضوع تحت عنوان «ژئوپلیتیک هوش مصنوعی» مورد توجه قرار گرفته و روند استفاده از آن در بین پژوهشگران به سرعت در حال گسترش است. با در نظر گرفتن تحولات موجود و مسائل مرتبط با آن در عرصه ژئوپلیتیک هوش مصنوعی، پژوهش حاضر به دنبال تبیین مفهوم ژئوپلیتیک هوش مصنوعی و شناخت ابعاد اساسی شکل‌دهنده آن است. این پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی و با بهره‌گیری از منابع کتابخانه‌ای و اینترنتی انجام شده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهند که «ژئوپلیتیک هوش مصنوعی» در دهه اخیر روند رو به گسترشی را تجربه کرده است، اما هنوز تعریف قاطع و منسجمی از آن ارائه نشده است. می‌توان این مفهوم را به عنوان دانش شناخت، کسب، استفاده و حفظ منابع جغرافیایی قدرت با محوریت هوش مصنوعی در مناسبات فراملی، ملی، منطقه‌ای و جهانی تعریف کرد. استفاده از هوش مصنوعی در حوزه‌های مختلف به ویژه توسط بازیگران دولتی و غیردولتی پیامدهای استراتژیکی قابل توجهی برای سیاست بین‌الملل به همراه داشته است. این تأثیرات را می‌توان در چهار بعد منابع جغرافیایی قدرت، بازیگران ژئوپلیتیک، مناسبات ژئوپلیتیک و استراتژی‌های ژئوپلیتیک مورد بررسی قرار داد.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

کلیدواژه‌ها

ژئوپلیتیک؛ هوش مصنوعی؛ فناوری‌های نوظهور؛ سیاست بین الملل