| تعداد نشریات | 56 |
| تعداد شماره‌ها | 2,150 |
| تعداد مقالات | 22,432 |
| تعداد مشاهده مقاله | 101,966,299 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 44,549,537 |
فرآیند توسعه مصادیق شعائر الله از «منصوص» به «متعارف»؛تحلیل نقش دوگانه «عموم لفظ» و «عرف متشرعه» در تطبیق قاعده تعظیم تعظیم شعائر | ||
| فقه و اصول (Fiqh va uṣūl) | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 31 شهریور 1404 اصل مقاله (702.83 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jfiqh.2025.94455.2014 | ||
| نویسندگان | ||
| رضا ملازاده یامچی* 1؛ میثم شعیب2 | ||
| 1پژوهشگر پسا دکتری، علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران | ||
| 2دانش‌آموخته گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران | ||
| چکیده | ||
| این مقاله با هدف تبیین «فرآیند گذار» مفهومی «شعائر الله» از مصادیق «منصوص» به «متعارف»، مکانیسم‌های اجتهادی این توسعه را در فقه امامیه می‌کاود. پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی و با رویکرد داده‌بنیاد، نشان می‌دهد که نقطه عزیمت این گذار، تعمیم معنای شعائر از مصداق اولیه (قربانی حج) به یک مفهوم عام یعنی «معالم دین الله» بر پایه استدلال به «عموم لفظ» بوده است. محور این تبیین، ارائه «مدل دو مرحله‌ای» توسعه شعائر است: مرحله «تأسیس قاعده» توسط مجتهد و مرحله «تحقق مصداق» توسط «عرف متشرعه». این دو مرحله در یک رابطه دوسویه مستمر، به تولید و تثبیت مصادیق جدید می‌انجامند. در بعد هنجاری، تکلیف در برابر شعائر بر نظریه «حرمت هتک» به مثابه قدر متیقنِ واجب، ضابطه‌مند می‌شود. این مدل نهایتاً ظرفیت مولد و پویای فقه امامیه در تعامل با واقعیت‌های ایمانی و اجتماعی را آشکار می‌سازد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تعظیم شعائر؛ شعائر منصوص؛ شعائر متعارف؛ عموم لفظ؛ عرف متشرعه؛ پویایی‌شناسی فقه | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم
ابن عربى، محمد بن عبدالله. احکام القرآن. بیروت: دار الجیل، چاپ اول، 1408ق.
اردبیلى، احمد بن محمد. زبدة البیان فی أحکام القرآن. تهران: المکتبة الجعفریة لإحیاء الآثار الجعفریة، چاپ اول.
اشتهاردى، على پناه. مدارک العروة. تهران: دار الأسوة للطباعة و النشر، چاپ اول، 1417ق.
آملى، میرزا هاشم. المعالم المأثورة. قم: مؤلف کتاب، چاپ اول، 1406ق.
بجنوردى، سید حسن بن آقا بزرگ موسوى. القواعد الفقهیة. قم: نشر الهادی، چاپ اول، 1419ق.
بحرانى، محمد سند. الشهادة الثالثة. بی جا: بی تا.
بحرانى، محمد سند. سند العروة الوثقى - کتاب الحج. بیروت: مؤسسة أم القرى للتحقیق و النشر، چاپ اول، 1423ق.
بحرانى، محمد سند. سند العروة الوثقى - کتاب الطهارة. قم: انتشارات صحفى، چاپ اول، 1415ق.
بحرانى، یوسف بن احمد. الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهرة. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ اول، 1405ق.
تبریزى، جواد بن على. رسالة فی لبس السواد - الأنوار الإلهیة. قم: دار الصدیقة الشهیدة سلام الله علیها، چاپ اول، 1425ق.
تبریزى، جواد بن على. صراط النجاة. قم: دار الصدیقة الشهیدة، چاپ اول، 1427ق.
جزائرى، عبد اللّٰه بن نور الدین. التحفة السنیة فی شرح النخبة المحسنیة. تهران: محقق کتاب، چاپ اول.
جصاص، احمد بن على. احکام القرآن. بیروت: دار إحیاء التراث العربی، چاپ اول، 1405ق.
حلّى، مقداد بن عبد اللّٰه سیورى. کنز العرفان فی فقه القرآن. قم: انتشارات مرتضوى، چاپ اول، 1425ق.
خویى، سید ابو القاسم موسوى. صراط النجاة(المحشّٰى للخوئی). قم: مکتب نشر المنتخب، چاپ اول، 1416ق.
راوندى، قطب الدین، سعید بن عبداللّٰه. فقه القرآن. قم: انتشارات کتابخانه آیة الله مرعشى نجفى - رحمه الله، چاپ دوم، 1405ق.
روحانى، سید صادق حسینى. فقه الصادق علیه السلام. قم: دار الکتاب - مدرسه امام صادق علیه السلام، چاپ اول، 1412ق.
سند، محمد. الشعائر الحسینیة بین الأصالة والتجدید. ج ۱. قم: دار زین العابدین، ۱۴۳۲ق.
سیقى مازندرانى، على اکبر. مبانى الفقه الفعال فى القواعد الفقهیة الاساسیه. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ اول، 1425ق.
شیرازى، سید محمد حسینى. الفقه، السلم و السلام. بیروت: دار العلوم للتحقیق و الطباعة و النشر و التوزیع، چاپ اول، 1426ق.
صاحب جواهر، محمد حسن. جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام. بیروت: دار إحیاء التراث العربی، چاپ هفتم، 1404ق.
صادقى تهرانى، محمد. الفرقان فى تفسیر القرآن بالقرآن و السنه. قم: فرهنگ اسلامى، چاپ دوم، 1406ق.
طباطبایى، قمّى، سید حسن. کتاب الحج. قم: مطبعة باقرى، چاپ اول، 1415ق.
طباطبایى، محمدحسین. المیزان فی تفسیر القرآن. بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، چاپ دوم، 1390ق.
طبرسى، فضل بن حسن. مجمع البیان فی تفسیر القرآن. تهران: ناصر خسرو، چاپ سوم، 1372ش.
طوسى، ابو جعفر، محمد بن حسن. الخلاف. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ اول، 1407ق.
طوسى، ابو جعفر، محمد بن حسن. المبسوط فی فقه الإمامیة. تهران: المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة، چاپ سوم، 1387ق.
طوسى، محمد بن حسن. التبیان فی تفسیر القرآن. بیروت: دار إحیاء التراث العربی، چاپ اول.
عاملى، شهید اول، محمد بن مکى. القواعد و الفوائد. قم: کتابفروشى مفید، چاپ اول.
فضل الله، محمد حسین. من وحى القرآن. بیروت: دار الملاک، چاپ اول، 1419ق.
قمّى، على بن ابراهیم. تفسیر القمی. قم: دار الکتاب، چاپ سوم، 1363ش.
کاشف الغطاء، محمد حسین بن على بن محمد رضا. سؤال و جواب. نجف: مؤسسه کاشف الغطاء.
کاظمی، فاضل، جواد بن سعد اسدى. مسالک الأفهام إلى آیات الأحکام. بی جا: بی تا.
کلینى، ابو جعفر، محمد بن یعقوب. الکافی. تهران: دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.
گلپایگانى، سید محمد رضا موسوى. الإحصار و الصد. قم: دار القرآن الکریم، چاپ اول، 1413ق.
مجلسی، محمدباقر. مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول. تهران: دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم، 1404ق.
مدرسى، محمدتقى. من هدى القرآن. تهران: دار محبی الحسین، چاپ اول، 1419ق.
مراغى، سید میر عبد الفتاح بن على حسینى. العناوین الفقهیة. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ اول، 1417ق.
مغنیه، محمدجواد. التفسیر الکاشف. قم: دار الکتاب الإسلامی، چاپ اول، 1424ق.
مکارم شیرازى، ناصر. الأمثل فی تفسیر کتاب الله المنزل. قم: مدرسة الإمام علی بن أبی طالب (علیه السلام)، چاپ اول، 1421ق.
نراقى، مولى احمد بن محمد مهدى. عوائد الأیام فی بیان قواعد الأحکام. قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم، چاپ اول، 1417ق.
یزدى، محمد. فقه القرآن. قم: مؤسسه اسماعیلیان، چاپ اول، 1415ق.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 45 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 25 |
||