| تعداد نشریات | 56 |
| تعداد شماره‌ها | 2,157 |
| تعداد مقالات | 22,293 |
| تعداد مشاهده مقاله | 98,878,120 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 38,677,325 |
مناشی احتیاط واجب در فقه و آثار آن | ||
| فقه و اصول (Fiqh va uṣūl) | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 01 مهر 1404 اصل مقاله (521.59 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jfiqh.2025.93480.1970 | ||
| نویسندگان | ||
| روح الله بهرام ارجاوند* ؛ محمد فائزی | ||
| پژوهشگر گروه فقه و اصول، مرکز فقهی ائمه اطهار علیهم السلام، قم، ایران | ||
| چکیده | ||
| در مواردی مراجع تقلید در رساله های خود از فتوا دادن امتناع میکنند و به جای آن درمساله احتیاط واجب میدهند. سوال اساسی این است که یک مجتهد مطلق با توجه به توانایی در امر استنباط چرا احتیاط در فتوا یا اصطلاحاً احتیاط وجوبی را اختیار میکند؟ این مقاله جهت پاسخ به این سوال به تبیین مناشی احتیاط واجب می‌پردازد. شناخت این مناشی در شناخت بهتر عملکرد فقیهان در رساله های عملیه و تبیین احکام مترتب بر افتاء و تقلید تاثیر گذار است. نوشته حاضر که با روش توصیفی تحلیلی و با اتکا به منابع کتابخانه ای و رایانه ای است مشخص می کند مناشی احتیاط وجوبی عبارتند از: یک. صاحب نظر نبودن در یک مسأله که خود ناشی از عدم بررسی یک مساله و یا از عدم جزم به نتیجه بعد از بررسی مسأله؛ دو. عدم ابراز نظر و فتوا با وجود صاحب نظر بودن در مسأله که میتواند به علت رعایت حکم واقعی، جلوگیری از سوء استفاده از فتوا، تسهیل بر مقلدین و یا وجود محذورات اجتماعی و تقیه باشد. همچنین جواز رجوع مکلف به غیر اعلم و جواز اجرای برائت در فرض عدم افتاء هیچیک از مراجع با توجه به مناشیء مختلف احتیاط واجب بررسی شده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| احتیاط؛ اجتهاد؛ برائت؛ فتوا؛ تقلید؛ اعلم | ||
| مراجع | ||
|
- ابن منظور، ابو الفضل، جمال الدین، محمد بن مکرم،1414 ه ق، لسان العرب، ، دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع، بیروت- لبنان.
2- تبریزى، جواد، تنقیح مبانی العروة- کتاب الاجتهاد و التقلید، دار الصدیقة الشهیدة سلام الله علیها، 1426 ه ق، اول، قم.
3- حکیم، سید محسن طباطبایى، مستمسک العروة الوثقى، مؤسسة دار التفسیر، 1416 ه ق،اول،قم.
4- حیدری، سید علی نقی، أصول الاستنباط، لجنه اداره الحوزه العلمیه، قم، اول، 1412 ق.
5- خویى، سید ابو القاسم موسوى، موسوعة الإمام الخوئی، مؤسسة إحیاء آثار الإمام الخوئی ره، 1418 ه ق، اول، قم.
6- خویى، سید ابو القاسم موسوى، التنقیح فی شرح العروة الوثقى، ناشر: تحت اشراف جناب آقاى لطفى، 1418 ه ق، اول، قم.
7- خویى، سید ابو القاسم موسوى، صراة النجاة، مکتب نشر المنتخب، 1416 ه ق، اول، قم.
8- خمینى، سید روح اللّه موسوى، توضیح المسائل( محشّى)، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1424 ه ق، هشتم، قم.
9- شهیدی، محمد تقی، ابحاث اصوایه، بی تا، بی نام.
10- شبیری زنجانی، موسی،کتاب الصوم (شبیری)، دفتر حضرت آیت الله شبیری زنجانی. انتشارات مرکز فقهی امام محمد باقر علیه السلام، قم.
11- شبیری زنجانی، موسی، استفتاءات (شبیری)،انتشارات مرکز فقهی امام محمد باقر علیه السلام، قم، ۱۳۹۶ ه.ش.
12- شبیرى زنجانى، سید موسى، المسائل الشرعیة، مؤسسة نشر الفقاهة، 1428 ه ق، اول، قم.
13- شیرازى، ناصر مکارم، رساله احکام براى جوانان، انتشارات مدرسه امام على بن ابى طالب علیه السلام، 1428 ه ق، پانزدهم، قم.
14- صدر، سید رضا، الاجتهاد و التقلید، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم، 1420 ه ق، اول، قم.
15- طباطبایى حکیم، محمدسعید،المحکم فی أصول الفقه،موسسة المنار،مکان چاپ: قم، اول، 1414 ق.
16- طباطبایی قمی، حسن، کتاب الحج (قمی)، باقری،۱۴۱۵ ه.ق.
17- طوسى، ابو جعفر، محمد بن حسن، الأمالی، دار الثقافة، 1414 ه ق، اول، قم.
18- فاضل لنکرانی، محمدجواد، مکاسب محرمه (لنکرانی)، مرکز فقهی ائمه اطهار (ع)،قم ،۱۳۹۶ ه.ش.
19- فیروزآبادی، مجد الدین ابوطاهرمحمد بن یعقوب، القاموس المحیط،وفات :817 ق، تاریخ نشر :1410ق، مؤسسه الرسالة للطباعة و النشر و التوزیع، بیروت.
20- فیومى، احمد بن محمد مقرى، المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی، منشورات دار الرضی، ه ق، اول، قم.
21- مظفر، محمد رضا، أصول الفقه، اسماعیلیان، قم، پنجم، 1375 ش.
22- کلینى، ابو جعفر، محمد بن یعقوب، الکافی( ط- الإسلامیة)، دار الکتب الإسلامیة، 1407 ه ق، چهارم، تهران.
23- نجفى، صاحب الجواهر، محمد حسن، مجمع الرسائل( محشّى)، مؤسسه صاحب الزمان علیه السلام،1415 ه ق، اول، مشهد.
24- یزدى، سید محمد کاظم طباطبایى، العروة الوثقى مع التعلیقات، انتشارات مدرسه امام على بن ابى طالب علیه السلام، 1428 ه ق، اول، قم.
25- یزدى، سید محمد کاظم طباطبایى، العروة الوثقى مع تعلیقات المنتظری، ه ق.
26- یزدى، سید محمد کاظم طباطبایى، العروة الوثقى فیما تعم به البلوى، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، 1409 ه ق، دوم، لبنان.
27- یزدى، مرتضى بن عبد الکریم حائرى، شرح العروة الوثقى، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1426 ه ق، اول، قم.
28- استادی، رضا، «برخی مبانی احتیاطات در کتب فقهی»، کیهان اندیشه 1370 شماره 37 ،35-45.
29- درس خارج فقه استاد محمد تقی شهیدی، 19/2/97، https://eshia.ir/feqh/archive/text/shahidi / feqh | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 5 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 5 |
||