بازاریابی کتاب های الکترونیکی از دیدگاه ناشران کودک و نوجوان

پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی

مقاله 7، دوره 15، شماره 2 - شماره پیاپی 30، آبان 1404، صفحه 147-165   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/infosci.2025.91204.1229

نویسندگان

معصومه عبدالملکی¹؛ گلنسا گلینی مقدم^{* 2}؛ مهدی علیپور حافظی²

¹کارشناسی ارشد علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.

²دانشیار، علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.

چکیده

مقدمه و اهداف: کتاب‌های الکترونیکی، یکی از مهم‌ترین ابزارهای دسترسی به اطلاعات برای کودکان و نوجوانان است. هدف پژوهش حاضر، شناسایی دیدگاه‌های ناشران کودک‌و‌نوجوان نسبت به وضعیت کتاب‌های الکترونیکی کودک‌و‌نوجوان است.
روش‌ها: پژوهش حاضر از نوع پژوهش کاربردی با رویکرد کیفی و با استفاده از روش گراندد تئوری (نظریه داده بنیاد) انجام شده است. با استفاده از روش گراندد تئوری به بررسی تجارب، عقاید و دیدگاه‌های ناشران و چالش‌های موجود در این زمینه پرداخته شد. برای جمع‌آوری اطلاعات از مصاحبه نیمه ساختاریافته با 9 ناشر کودک‌و‌نوجوان استفاده شد. داده‌ها با استفاده از روش تحلیل محتوای هفت مرحله‌ای کلایزی و تحلیل مضمون مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفتند.
یافته‌ها: یافته‌های اصلی این پژوهش به دو بُعد اصلی راهبردهای متمرکز بر عوامل مادی و راهبردهای متمرکز بر عوامل معنوی اشاره دارد. راهبردهای متمرکز بر عوامل مادی شامل مقوله، راهبردهای بازاریابی و فروش و عوامل اقتصادی است. طبق پرسش و پاسخ‌هایی که در محور سؤالات پژوهش صورت گرفت ناشران به راهبردهای بازاریابی متنوعی اشاره کردند که این راهبردها أثیر مثبتی در فروش منابع آن‌ها داشته است و راهبردهای نام‌برده هر ناشر تقریباً نزدیک و همسو با ناشران دیگر بود. همچنین در بُعد راهبردهای متمرکز بر عوامل معنوی به دو مقوله چالش‌های فرایند انتشار و ملاحظات اخلاقی اشاره دارد.
بحث و نتیجه‌گیری: نتایج حاکی از آن است که با به‌کارگیری درست راهبردهای بازاریابی و تبلیغاتی، فرصت‌های خوبی برای فروش کتاب‌های و منابع الکترونیکی ایجاد می‌شود. براساس مصاحبه با ناشران، انتشارات رسا آوا و دانی به‌ترتیب بیش از ۱۳۰۰ و بیش از ۱۰۰۰ عنوان کتاب الکترونیکی منتشر کرده‌اند، که نشان‌دهنده گام بزرگی در این حوزه است و نسبت به ناشران دیگر، تعداد قابل‌توجهی محسوب می‌شود. پیاده‌سازی برنامه‌هایی مانند ایجاد کتابخانه دیجیتال، به‌کارگیری هوش مصنوعی برای بهبود کیفیت محتوا و تجربه کاربری، و ارتقای کیفیت منابع الکترونیکی (مانند طراحی گرافیکی، تعاملات صوتی و تصویری، و امکانات تعاملی) به حفظ و ارتقای جایگاه ناشران در رقابت کمک می‌کند. این اقدامات همچنین می‌تواند منجر به افزایش دسترسی به محتوا، تجربه کاربری بهتر، افزایش فروش، ارتقای کیفیت کتاب‌ها و جذب مخاطبان جدید ‌شود.
اصالت: این مقاله اطلاعات اصیلی درباره وضعیت نشر کتاب های الکترونیکی کودک و نوجوان در ایران و دیدگاه ناشران آنها به دست می دهد که از نقش آفرینان اصلی این حوزه می باشند.

کلیدواژه‌ها

بازاریابی؛ کتاب تعاملی؛ کتاب الکترونیکی؛ ناشرکودک و نوجوان؛ بازاریابی الکترونیکی؛ کتاب صوتی

مراجع

Arabgari, L., & Sadeghi, M. (2016). Iranian publishers' views on the status of e-book publishing. Mehr Book, 19(6), 35-55. [In Persian]

Asemi, S. (2000). Electronic commerce marketing strategies in online book vending. (Masters Thesis), California State University, Fresno, Available from Cal State ScholarWorks database.

Asgharnejad, H., & Faraj Pahlou, A. (2018). The impact of new information technologies on the book publishing process (a phenomenological study). Library and Information Science, 21(4), 91-123. https://www.doi.org/10.30481/lis.2019.57754 . [In Persian]

Bailey, T. P., Scott, A. L., & Best, R. D. (2015). Cost Differentials between E-Books and Print in Academic Libraries. 2015(1), 13. https://www.doi.org/10.5860/crl.76.1.6

Balood, S. (2012). In the marketing mix (4p) on the increase of tourism books. Faculty of Management and Human Sciences Ray Center, Tehran. [In Persian]

Ghaebi , A., Tajdaran, M., & Fahimi Far, S. (2022). Measuring the evaluation criteria of academic electronic books from the point of view of the master students of Al-Zahra University (S) (library management special letter). Research Journal, Information Processing and Management, 27(1), 371-397. https://jipm.irandoc.ac.ir/article_699118.html. [In Persian]

Haghshenas, M., & Radfar, S. (2014). The Impact of the Internet on Integrated Marketing Communications in the Iranian Publishing Industry. Mehr Book(13), 54-67. [In Persian]

Khosravilaghab, Z., Siavashi, R., & Basir, L. (2022). Investigating the impact of digital marketing on consumer buying behavior (case study: customers of Digikala online store). New Marketing Research, 2(12), 21-42. https://www.doi.org/10.22108/nmrj.2022.132236.2635. [In Persian]

Liao, H.-L., & Liu, S.-H. (2023). Integrating Information Technology and Marketing to increase e-Book consumption. Electronic Commerce Research, 23(1), 137-153. https://www.doi.org/10.1007/s10660-022-09585-1

López-Escribano, C., Montesino, S., & García-Ortega, V. (2021). The Impact of E-Book Reading on Young Children’s Emergent Literacy Skills: An Analytical Review. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18, 6510. https://www.doi.org/10.3390/ijerph18126510

Luu, D., Thuy, T., Nguyen, V., & Do, B. (2024). Understanding e-book continuance intention among students in a developing country: the role of relative advantage, satisfaction and e-reading habits. International Journal of Educational Development, 2025. https://www.doi.org/10.1504/IJEED.2025.10059243

NikNafs, S., & Aliabadi, K. (2012). The role of content analysis in the process of teaching and designing textbooks. World Journal of Media, 8(2), 124-150. https://www.sid.ir/paper/391824/fa [In Persian]

Thakkar, D. (2024). E-Marketing Effect on Consumer Buying Behavior. International Research Journal on Advanced Engineering and Management (IRJAEM), 2, 365-372. https://www.doi.org/10.47392/IRJAEM.2024.0052

Tucker, J. (2012). Ebook collection analysis: subject and publisher trends. Collection Building, 31. https://www.doi.org/10.1108/01604951211229836

Vasileiou, M., & Rowley, J. (2011). Marketing and promotion of e-books in academic libraries. Journal of Documentation, 67, 624-643. https://www.doi.org/10.1108/00220411111145025

Zamani, S., Shaghaghi, M., Alipour Hafezi, M., & Haji Zain-al Abdini, M. (2023). Digital marketing strategic plan for e-book businesses. Academic Library and Information Research, 57(3), 17-38. https://www.doi.org/10.22059/jlib.2024.365531.1709. [In Persian]