از کاربرد تا سیاست‌گذاری فناوری هوش مصنوعی در کتابخانه‌های دانشگاهی: مرور نظام‌مند

پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 05 مهر 1404   

نوع مقاله: مقالات مروری

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/infosci.2025.94485.1244

نویسنده

مریم آقائی^*

دانشجوی دکتری، گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

چکیده

مقدمه و اهداف: این پژوهش به بررسی جامع پیاده‌سازی هوش مصنوعی در کتابخانه‌های دانشگاهی، شامل کاربردها، چالش‌ها، عوامل کلیدی، مزایا، سیاست‌ها، امکانات لازم و شایستگی‌های موردنیاز می‌پردازد.
روش‌ها: پژوهش حاضر کاربردی و کیفی است که با روش مرور نظام‌مند و استفاده از چهارچوب PRISMA انجام شد. از بین ۱۴۶۷ مدرک بازیابی‌شده از پایگاه وب‌آو‌ساینس، ۳۱ مقاله مرتبط انتخاب و داده‌های موردنیاز استخراج شد.
یافته‌ها: هوش مصنوعی قادر به بهبود فرآیندهایی در بخش­های مختلف کتابخانه­های دانشگاهی است. بااین‌حال، کمبود مهارت‌های تخصصی، نگرانی‌های امنیتی و محدودیت منابع از موانع اصلی محسوب می‌شوند. مهارت‌های نرم کتابداران نیز نقش کلیدی در موفقیت پیاده‌سازی دارد.
بحث و نتیجه‌گیری: ادغام هوش مصنوعی منجر به تحول قابل توجه در خدمات کتابخانه‌های دانشگاهی می‌شود. سرمایه‌گذاری در آموزش و پذیرش فناوری‌های جدید برای بهره‌برداری از مزایای هوش مصنوعی و تثبیت جایگاه کتابخانه‌های دانشگاهی ضروری است.
اصالت: اصالت پژوهش در ارائه نگاه همه‌جانبه به پیاده‌سازی هوش مصنوعی در کتابخانه­های دانشگاهی است که کاربردها، چالش‌ها، الزامات انسانی و زیرساختی و سیاست‌های عملیاتی را پوشش می‌دهد و تحلیل راهبردی برای مدیران ارائه می­کند.
کلیدواژه­‌ها: هوش مصنوعی، کتابخانه‌های دانشگاهی، چالش‌ها و فرصت­های هوش مصنوعی، پیاده‌سازی هوش مصنوعی، سیاست‌گذاری فناوری، مرور نظام‌مند.

کلیدواژه‌ها

هوش مصنوعی؛ کتابخانه‌های دانشگاهی؛ چالش‌ها و فرصت‌های هوش مصنوعی؛ پیاده‌سازی هوش مصنوعی؛ سیاست‌گذاری فناوری؛ مرور نظام‌مند

مراجع