تأثیر اراده در تعیّن کیستی انسان

جستارهایی در فلسفه و کلام

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 06 آبان 1404

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/epk.2025.94265.1454

نویسنده

علی مؤیدی^*

گروه فلسفه، دپارتمان فلسفه، دانشگاه مفید، قم، ایران

چکیده

این مقاله به بررسی مفهوم و حقیقت کیستی می‌پردازد. قلمروِ کیستی قلمروی است که در آن انسان را به مثابه یک فرد می‌نگریم و نه یک نوع. به تعبیری، کیستی انسان به وجوه امتیازی اشاره دارد که ذیل یک نوع، فرد را از افراد دیگر جدا می‌کند. ما با روشن ساختن معنای لغوی و اصطلاحی «کیستی» و بررسی روش دست‌یابی به آن از طریق شهود و تحلیل عقلی، نشان خواهیم داد که «کیستی» مجموعه‌ای از «من»، «اوصاف»، «افعال» و «نسبتی» است که این اوصاف و افعال با «من» دارند. در ادامه، به بررسی تقدم و تاخر «وصف» و «فعل» در ساحت کیستی می‌پردازیم و نشان می‌دهیم که هر دو می‌توانند بر یکدیگر مقدم باشند. همچنین، به مفهوم و حقیقت «اراده»، به عنوان یکی از امور بنیادیِ وجود انسان، بازمی‌گردیم و تأثیر آن را در تعیّن «کیستی» را بررسی می‌کنیم. در پایان، به این نتیجه می‌رسیم که اراده از سه طریق بر تعیّن کیستی انسان تأثیرگذار است: 1) اراده خود یکی از اوصاف انسان است که با «من» او نسبت دارد و تعیّن-بخش کیستی اوست. 2) اراده منجر به فعل می‌شود و فعل با «من» نسبتی دارد که سازنده کیستی است. 3) افعال ناشی از اراده، اوصافی در انسان پدید می‌آورند که با «من» او نسبت دارند و در نتیجه، در تعیّن کیستی نقش دارند.

کلیدواژه‌ها

کیستی؛ خودشناسی؛ اراده؛ انسان؛ وصف؛ فعل